Kilometresi düşürülmüş araç satın alan kişilerin hakları, kilometresi düşürülmüş araç satın alan kişilerin bu haklarını nasıl kullanacakları, kilometresiyle oynanmış araç alan kişilerin başvurabilecekleri hukuki yollar, ikinci el araç satışlarında oldukça önem taşıyan hususlardır.

İkinci el araç satışı sonrasında alıcıların yaşadıkları sorunlardan belki de en önemlisi satın aldıkları aracın kilometresinin düşürülmüş olmasıdır. Aracın kilometresiyle oynanmış olması, hukuki açıdan bakıldığında “ayıp” olarak nitelendirilir. Kilometre sayacını düşürüp de bu aracı alıcının kontrol imkanı olmayacak şekilde (örneğin Tüvtürk sorgulaması ile anlaşılamayacak şekilde) satmak ise Türk Ceza Kanunu'na göre "suç"tur.

Bu makalemizde, işte bu şekilde ayıplı (kilometre sayacı düşürülmüş) araç satın almış kişilerin başvurabilecekleri hukuki yollar hakkında açıklama yapacağız.

Kilometrenin düşürülmesi işlemi, ister aracı size satan kişi, isterse ondan önceki sahibi tarafından yapılmış olsun, bu durum, zararı tazmin hakkınızı sadece zamanaşımı süresi açısından etkileyebilir. Zamanaşımı süresi dolmuş olmadıkça, son satıcı kimse, alıcıya karşı sorumlu olan da odur. Zamanaşımı konusuna aşağıda değineceğiz.

Örneğin, aracın ilk sahibi "A", ikinci sahibi "B", üçüncü sahibi "C", dördüncü sahibi siz yani "D" olsun. Aracın ilk sahibi A, sıfır kilometre almış olduğu aracı 100 bin kilometreye kadar kullanmış ve B'ye satmıştır. B, bu aracı 140 bin kilometreye kadar kullanmış daha sonra kilometre sayacını 60 bine düşürerek C'ye satmış olsun. Aracın 3. sahibi C de aynı aracı 80 bin kilometrede D'ye (yani size) satmış olsun. D (siz) aracı satın aldıktan bir süre sonra, bu aracın sizden önceki herhangi bir sahibi tarafından kilometresinin düşürülmüş olduğunu anladığınızda, aracı size satan C'ye karşı, uygun koşullarda açılacak davayı kazanırsınız. Başka bir anlatımla bu aracın kilometresini kim düşürmüş olursa olsun (ilk sahibi veya 2. veya 3. sahibi) bu araç ayıplı hale gelmiş olur ve sizin açınızdan, bu ayıbın kim tarafından gerçekleştirildiğinin önemi kalmaz. Çünkü aracı size satan 3. sahibi "C", araçtaki ayıpların kendisi tarafından gerçekleştirilmediğini veya bu ayıpları kendisinin de bilmediğini ileri süremez. Bu savunmaları hukuk nezdinde geçersizdir ve değer görmez. Yani C, kilometreyi kendisi düşürmemiş ve hatta bu kilometre düşürme işlemini bilmiyor olsa bile aracı size satan kişi o olduğu için size karşı sorumlu olan da odur. Kilometreyi kendisi düşürmemiş ise o da kendisinden önceki sahibine karşı, koşulları var ise dava açabilir.

KM OYNANMIŞ ARAÇLARDA DAVA AÇMA SÜRESİ NEDİR?

Bu şekilde kilometresi düşürülmüş bir araç satın almış olan alıcıların, satıcıya karşı açacakları davada zamanaşımı süresi 2 yıldır. Yani kilometreyi düşüren kişi son satıcı değilse veya kilometreyi düşüren kişi o olmasa ve bu durumu da bilmiyor ise, davanın, aracın size satışı tarihinden itibaren 2 yıllık süre içerisinde açılması gerekir. Fakat aracın bu ayıbı, alıcıdan hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresi işlemez. Örneğin, kilometre düşürme işlemini yapan kişi aracın son satıcısı ise veya bu kişinin aracın kilometresinin düşürüldüğünü bildiği ispatlanabiliyorsa bu kişi, davanın zamanaşımına uğradığından bahisle savunma yapamaz, yapsa dahi değer görmez.

ÖNEMLİ NOT: ARACIN KİLOMETRE SAATİNİN (SAYACININ) NE ZAMAN DÜŞÜRÜLDÜĞÜNÜN HİÇBİR ÖNEMİ YOKTUR!

Yukarıda belirttiğimiz süreler, aracı satın aldığınız tarihe göre belirlenir. Örneğin 1 Ocak 2020 tarihinde, sıradan bir vatandaştan satın almış olduğunuz araç ile ilgili olarak, (eğer kilometre düşürme işlemi bu satıcı tarafından gerçekleştirilmemişse) 1 Ocak 2022 tarihine kadar dava açabilirsiniz. Önemli olan aracı satın aldığınız tarihtir, kilometre sayacının ne zaman düşürüldüğünün önemi yoktur. Kilometre sayacı yıllar önce de düşürülmüş olabilir.

Yukarıda da ifade edildiği üzere, kilometre sayacına müdahale işlemi aracı size satan kişi (satıcı) tarafından yapılmış ise, davanız zamanaşımına uğramaz. Çünkü bu kişi ayıbı hile ile gizlemiştir. Yani 3 yıl, 5 yıl hatta 10 yıl önce satın aldığınız bir araç için dava açabilirsiniz.

KM DÜŞÜRÜLMÜŞ ARAÇTA DAVA, "KİME" KARŞI AÇILMALIDIR?

Kilometresi düşürülmüş araç satın almış olan alıcılar, kilometreyi düşüren kişinin, aracı kendilerine satan son satıcı değil de ondan önceki bir satıcı olduğunu tespit etseler dahi (ki bu sadece zamanaşımı açısından etkilidir) dava, aracı kendilerine satan kişiye karşı açılır. Nitekim, talebin dayanağı, satım konusu malın (otomobilin) ayıbına karşı satıcının tekeffül hükümleridir. Eğer dava, satıcıya karşı değil de ondan önceki kişi veya kişilere karşı açılmış ise dava reddedilecek ve haklarınızı kullanmanız mümkün olamayabilecektir.

KM OYNANMIŞ ARAÇ İLE İLGİLİ DAVA, NE KADAR SÜREDE SONUÇLANIR?

Davanın ilk derece mahkemesi tarafından karara bağlanması, mahkemeden mahkemeye değişkenlik göstermekle birlikte, yaklaşık 1 yıl içerisinde olacaktır. Kararın infazı için (alacağınızın tahsili için) bu kararın kesinleşmesine gerek yoktur. Dava açıldıktan yaklaşık 1 yıl sonra mahkemece karar verildiğinde, kararda belirlenen alacak miktarı için icra takibine geçilebilir ve satıcıya karşı haciz işlemlerine başlanabilir.

ZARARIN DOĞMASI GEREKİR Mİ?

Bu şekilde araç satın almış kişilerin dava açmaları için zarara uğramaları gerekmez. Örneğin bu şekildeki bir araç 40.000-TL'ye satın alınmış, geçen zaman içerisinde, araç piyasasının yükselmesi sebebiyle aracın değeri 50.000-TL'ye çıkmış hatta ayıplı bu hali de 42.000-TL olsun. Bu durumda, herhangi bir zararınız yokmuş ve hatta araçtan kar etmiş gibi görünebilirsiniz. Fakat bunların bir önemi yoktur. Nitekim normal şartlarda 50.000-TL.ye satabileceğiniz aracı artık 42.000-TL.ye satabilmektesiniz. Dolayısıyla burada da bir zararınız söz konusudur.

KİLOMETRESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ ARAÇ SATIN ALDIĞINIZDA HANGİ HAKLARINIZ BULUNMAKTADIR?

İster araç alım satım işini meslek haline getirmiş bir yerden (otomobil bayi, galerici vs.) isterse sıradan bir vatandaştan satın alınmış olsun, kilometre sayacı düşürülmüş bir araç satın alan alıcılar, satış bedelinin iadesini (sözleşmeden dönme) talep edebileceği gibi, satış bedelinde indirim veya satılanın ayıpsız olanı ile değiştirilmesini de talep edebilir.

Sözleşmeden dönme yani satış bedelinin iadesi hakkının kullanılması halinde, satıcının satım bedelini iade etmesi borcu ve alıcının ise aracı, satıcıya teslim etmesi borcu doğmaktadır. Fakat alıcının, bedeli iade almadan aracı teslim etmesi söz konusu olmayacak, bedeli iade almadan aracı teslim etmek ister ise bu teslim tarihinden itibaren faize hak kazanması gündeme gelecektir. Aracın, anlatılan şekilde bedeli iade alınana kadar alıcı tarafından kullanılmasında mahzur yoktur.

Satış bedelinde indirim hakkının kullanılması, satım tarihinde aracın ayıpsız hali ile ayıplı halinin piyasa değerlerinin karşılaştırılması, bu oranın satım bedeline uyarlanması, neticesinde elde edilecek değer ile satım değeri arasındaki farkın alıcıya ödenmesini gerektirir.

KİLOMETRESİYLE OYNANMIŞ ARACIN SATIŞ BEDELİNDE İNDİRİM MİKTARI NASIL HESAPLANIR?

Bedelde indirim hesabında önemli olan ayıplı olan bu aracın satım tarihindeki ayıplı ve ayıpsız değeridir. Bunun için öncelikle, satış tarihinde, aracın ayıpsız (kilometresi düşürülmemiş, yani sizin gerçek olduğuna inanarak satın aldığınız kilometredeki aracın) değeri ve ayıplı (kilometresi düşürülmüş aracın) değerinin ayrı ayrı belirlenmesi gerekir. 

Örnek üzerinden gidecek olursak, alıcı, bir aracı, 100.000 km.de olduğunu sanarak, 50.000-TL'ye satın almış olsun. Yargılama sırasında, aracın, kilometresinin düşürüldüğü tespit edilir, yani bu aracın ayıplı bir şekilde satıldığı anlaşılır ise, bilirkişinin yapacağı iş, satım tarihinde, bu aracın, 100.000 km.deki (ayıpsız) değerini ve kilometresi düşürüldüğü için (ayıplı) değerini ayrı ayrı belirlemektir. Bu belirleme, tarafların belirlediği satış fiyatından tamamen bağımsız yapılır. Yine örneğimize göre, bu aracın satım tarihindeki ayıpsız (100 bin km.deki) halinin değeri 55.000-TL, ayıplı (kilometresi düşürülmüş) halinin değeri ise 44.000-TL olsun. Bedelde indirim talebiyle açılan davalarda, elde edilecek miktar (50.000-44.000=) 6.000-TL değil,

(50.000-(50.000x44.000/55.000))= 10.000-TL'dir. 

Görüldüğü gibi bu örnekte araç, piyasa değerinin (55.000) 5.000-TL ucuzuna (50.000-TL) alınmış olsa da, bedelde indirim talebi ile açılan davalarda, piyasa fiyatından ucuza alınmış olmasının çok ufak (örneğimizde 1.000-TL) bir fark yarattığı görülmektedir. Eğer araç tam piyasa rayiç değerinde (55.000-TL) satın alınmış olsa idi, o halde alıcı, 11.000-TL bedelde indirim alacaktı.

KİLOMETRESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ ARAÇ DAVALARINDA HESAPLANACAK BEDELDE İNDİRİM MİKTARINA SATIŞ TARİHİNDEN İTİBAREN FAİZ İŞLETİLİR.

Yukarıda bedelde indirim miktarının nasıl hesaplanacağını anlatmıştır. Hesaplanacak bu miktar, alıcıya, satış tarihinden itibaren faizi ile ödenmelidir. Başka bir ifade ile mahkeme, bu tutarın, satıcıdan, satış tarihinden itibaren işleyecek faizi ile alınarak alıcıya ödenmesine karar vermelidir.

KİLOMETRESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ ARACA İLİŞKİN NOTER SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE SATIŞ BEDELİNİN DÜŞÜK GÖSTERİLMESİ SORUNU:

Tarafımıza ulaşan ve ayıplı araç satın almış kişilerin bir diğer sorunu, araç satış bedelinin, noter araç satış sözleşmesinde düşük gösterilmesidir.

Araç satış bedelinin gerçekte ne kadar olduğunun ispatı konusunda dayanılabilecek deliller bulunmaktadır. Düzgün bir delil sunumu ile aracın noter satış sözleşmesinde yazan rakamdan daha yüksek bir bedelle satın alındığı ispat edilebilir.

EMSAL MAHKEME KARARLARINA, İNTERNET SİTEMİZİ ZİYARET EDEREK ULAŞABİLİRSİNİZ.

EMSAL YARGITAY KARARLARI:

1) Yargıtay 13.Hukuk Dairesi / 2017

"Davacı, .... araç fenni muayenesine götürüldüğünde aracın kilometresinin 95.354 km olarak tespit edildiğini, fenni muayene istasyonundan 06.10.2011 tarihli araç muayene raporunun çıkartılması sonucu bu raporda araç kilometresinin 200.768 olarak görüldüğünü tüm bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 7.000,00 TL'nin satış tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

08.12.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile 23.410,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikten davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece,davanın ıslah dilekçesi doğrultusunda kabulü ile 7.000,00 TL'nin ....04.2013 tarihinden itibaren, 16.400,00 TL'nin ıslah tarihi olan 08.12.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı, davalıdan satın aldığı aracın motorunun rektefe edilmesiyle birlikte aracın kilometresiyle oynanmaktan kaynaklanan araç bedel kaybına ilişkin zararı istemiş, Mahkemece; 01.12.2014 havale tarihli Makine Mühendisinin hazırladığı ikinci ek rapor doğrultusunda, aracın kilometresi ile oynanması sonucu 4.000,00 TL zarar oluşabileceği ve motorun revizyondan geçirilmesi gerektiği bu nedenle değiştirilmesi gereken parçalar ve işçilik bedelinin 19.410,00 TL olacağı yönündeki rapor doğrultusunda karar verdiği anlaşılmaktadır. ... Bu halde; mahkemece araç üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak, aracın ayıplı ve ayıpsız değeri belirlenmek suretiyle taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınmalı ve sonucuna uygun bir karar verilmelidir."

2) Yargıtay 13. Hukuk Dairesi / 2016

"Davacı, internet sitesinde davaya konu aracı gördüğünü, verilen ilanda aracın 54.700 km ve hasarsız olduğunun belirtildiğini, 27.12.2010 tarihinde 22.000,00 TL bedelle aracı satın aldığını, 04.01.2011 tarihinde aracı servise götürdüğünde aracın kilometresinin 137.864 olduğunu ve bazı parçalarının değiştiğini öğrendiğini ileri sürerek satış bedelinin iadesine bu mümkün olmaz ise yıpranmış araç satılması nedeniyle 4.000,00 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davacının aracı görüp beğenerek satın aldığını, servise götürerek incelettiğini, aracı muayene ettirme yükümlüğününün davacıya ait olduğunu, satın alındığı haliyle aracın satıldığını savunarak davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 1.500,00 TL alacağın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

1-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, Türk Borçlar Kanununun 219-231 maddelerinde düzenlenen, ayıba karşı tekeffül hükümlerinden kaynaklanmaktadır. Satım sözleşmesinde satıcının ayıba karşı tekeffül borcunu düzenleyen Türk Borçlar Kanununun 219. Maddesinde, satıcı alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki yada ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcının bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumlu olacağı hüküm altına alınmıştır. Alıcı ayıbı ihbar etmek suretiyle satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkan varsa satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme haklarına sahiptir. Somut olayda, davacı, 27.12.2010 tarihinde satın aldığı aracının kilometresi ile oynanmış ve hasarlı olması nedeniyle ayıplı olduğunu iddia ederek satış bedelinin iadesi ya da ayıplı araç satılması nedeniyle 4.000,00 TL. nin davalıdan tahsili için eldeki davayı açmıştır. Davalı bedel iadesi şartlarının oluşmadığını savunmuştur.

Mahkemece, dava konusu ayıbın sadece aracın km’sinin indirilmesinden kaynaklandığı, sözleşmeden dönme yerine semenin indirilmesinin hakkaniyete daha uygun olduğu ve buna göre davacının zararının 1.500,00 TL olduğu, davacının diğer taleplerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle sözleşmeden dönerek bedelin iadesi talebininin reddine karar verilmiştir.

Alınan bilirkişi raporunda dava konusu aracın kilometresinin indirilmiş olması nedeniyle gizli ayıplı olarak satıldığı tespit edilmiştir. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile bundan davacıya karşı sorumludur. Davalı satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Dava konusu araç gizli ayıplı olarak satıldığı için davacının talebi doğrultusunda bedelin iadesi gerekir." 

3) Yargıtay 13. Hukuk Dairesi / 2016

"Davacı, internet sitesinde davaya konu aracı gördüğünü, verilen ilanda aracın 130.000 km olduğunun belirtildiğini, 15.08.2011 tarihinde 20.900,00 TL bedelle aracı satın aldığını, 22.09.2012 tarihinde aracı muayeneye götürdüğünde aracın kilometresinin 152.086 olduğunu ve bir önceki muayene tarihinde kilometresinin 178.309 olduğunu öğrendiğini ileri sürerek satış bedelinin iadesini istemiştir.

Davalı, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

...Satıcı bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumlu olacağı hüküm altına alınmıştır. Alıcı ayıbı ihbar etmek suretiyle satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkan varsa satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme haklarına sahiptir. Somut olayda, davacı, 15.08.2011 tarihinde satın aldığı aracının kilometresi ile oynanmış olması nedeniyle ayıplı olduğunu iddia ederek satış bedelinin iadesi için eldeki davayı açmıştır. Davalı davanın reddini savunmuştur. Alınan bilirkişi raporunda dava konusu aracın kilometresinin indirilmiş olması nedeniyle gizli ayıplı olarak satıldığı tespit edilmiştir."

Eğer sizler de, bu veya benzeri problemler yaşamaktaysanız, ülke genelinde bulunan çalışma arkadaşlarımız ile sizlere yardımcı olabiliriz.

Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Alıntı yaptığınıza ilişkin link vermek suretiyle makalemizi paylaşabilirsiniz. Kaynak belirtmeksizin makalelerimizden alıntı yapılması durumunda yasal işlem başlatılmaktadır.