SİLİNDİR KAPAK CONTASI - Sayfa 2

Question

SİLİNDİR KAPAK CONTASI  İçten yanmalı motorlarda gücün üretildiği silindirlerin,sökülebilir kapakları ile blok yüzeyi arasında kullanılan conta türüdür.Bu kapakların sökülebilir olması,bu  bölümün taşıdığı görece yüksek yükler gereği sık arızalanan ve bundan dolayı da sık sökülüp tamir edilmesi gereken departmanlardan olmasındandır.  Silindirler hareketli parçalardır ve sektörde adı gömlek olarak bilinen hareketsiz  parçaların içinde doğrusal hareket ederler.Bu bağlamda kapağın adının gömlek kapağı olması mantık olarak daha uygunsa da alışkanlık gereği 'silindir kapağı' olarak tabir edilmektedir.  Eğer silindir kapaklarının kafa kısmı motor blokuyla veya gömleklerle yekpare olarak yapılsaydı contaya ihtiyaç kalmayacaktı.Ama arıza durumunda tamiri de mümkün olmayacaktı.Buradan contanın tamir edilebilirlikle sıkı bir gereklilik  bağlantısı olduğu daha iyi anlaşılabilir.  Silindir kapakları motor üzerinde bir veya daha fazla sayıda olabilir.Uygulamada:  Her silindir için bir adet. iki silindir için bir adet Üç silindir için bir adet Dört silindir için bir adet Beş silindir için bir adet Altı silindir için bir adet olmak üzere altı çeşit piston sayısı-kapak sayısı oranı vardır.  Altı pistonlu bir motoru örnek alırsak: altı adet kapak,üç adet kapak,iki adet kapak,bir adet kapak olmak üzere dört çeşit kapak karşımıza çıkabilir.  Kapakların her silindir için bir adet olması üretim maliyetlerini artırmasına karşın, yalnızca arızalanan göze ait kapağın sökülmesine ve o pistona ait contanın  değiştirilebilmesine olanak sağlayarak onarım masraflarını ve süresini düşürme avantajı vardır.  Bundan sonraki bölümlerde silindir kapak contası;SKC, silindir kapağı ise;SK olarak kısaltılacaktır.  SKC nın motor üzerindeki görevleri altı başlık altında özetlenebilir.  1)SIZDIRMAZLIK Elastiki yapısı sayesinde blok ve SK arasında bulunan farklı dinamikleri  (yağ,su,kompresör basıncı ve emiş vakumunu) bulunması gereken alanlara hapsedip birbirine karışmasını,dışarıya sızmasını,dışarıdan içeri sızmayı engellemek.  2)TERMİK SİGORTALAMA Motorda herhangi bir nedenden dolayı oluşabilecek aşırı hararet durumlarında (örneğin; radyatör hortumunun delinerek soğutma suyunun boşalması durumunda) deforme olarak ateşleme bölgesine suyun sızması sonucu termodinamik çevrimi durdurarak motorun  stop etmesini sağlamak ve bu sayede görece pahalı parçalar olan piston,gömlek,motor bloku ve silindir kapağının ısıl deformasyonunu engellemek.  SKC olağan şartlarda (aşırı hararetle karşılaşılmadığı ve kapağın sökülmesi gerekmediği durumlarda) eskimeden dolayı değişmesi gerekmeyen bir elemandır.Yani teorik olarak motorun başka bir arızası sonucu değişir,bu bağlamda kaliteli bir contanın ömrü motorun tamir ömrüne eşdeğerdir denilebilir.  3)AYIRAÇ OLMA Motor veya SK aynı veya farklı malzemelerden yapılmış olsa dahi,yüksek cıvatalama torkları ve korozif ortam sonucunda oluşan elektrolitik olaylar ve zaman içerisinde birbirine kaynamaya ve moleküler aşınmaya doğru bir süreç gelişir.Yüzeyler deforme olur.Aradaki conta bu kaynamayı ve aşınmayı üzerine alarak ana parçaları korur.  4)SIVI YÖNLENDİRME Blok ve SK da bazı bazı durumlarda,fiziksel şekil mecburiyetleri oluşabilir.(örneğin blok ve SK da yağ deliklerinin aynı hizaya getilmesi zorlaşabilir) Bu durum da blok ve kapak tasarımlarını zorlamak yerine,motor tasarımcıları conta üzerine açılan bir kanal ile bir birinden farklı yerlerde bulunan (karşılaşmayan) iki sıvı deliğini birbirine bağlayarak yağ dolaşımını sağlayabilir.Conta tasarımı yapan piyasadaki bir conta üreticisi  ölçülendirme aşamasında bunu farketmeyebilir.(Bazen yapılan bir hatadır) Sonuçta  damar tıkanıklığına oldukça benzeyen ciddi hasarlara neden olabilir.  5)SU BASINÇ REGÜLASYONU Motor tasarımlarında soğutma suyunun dolaşımın uzak noktalara veya önemli  bölgelere öncelikli ulaşması için suyun devirdaim yönüne doğru lineer olarak değişen (SKC üzerinde) su deliği çapları ile basınç ayarlamasıyla uygun soğutmanın yapılması sağlanabilir.Bilinçsizce yapılan operatör değişiklikleri ile tamirciler 'daha iyi soğutma  yapsın' mantığı ile bu delikleri bazen büyültürler.Oysa sonuç beklenenin tam tersidir.  6)TAMAMLAMA SK ları klasik bir alışkanlık gereği veya zorunluluk sonucu 'taşlama' olarak tabir edilen işleme maruz kalırlar.Bazen blok yüzeyi bile taşlanabilir.Bu taşlama denilen işlem  sonrası motorun termodinamik çalışma dengesi bakımından çok kritik bir öneme sahip olan 'sıkıştırma oranında' hacim daralmasına ters orantılı olarak artış olur.Bu basınç artışı, düşük seviyelerde motorun çalışma rejiminde düzensizliklere neden olurken,aşırı seviyelerde,benzinli motorlarda aşırı sıkışma sonucu yakıtın ateşleme zamanından  önce tutuşmasına (sektörel deyimle ters çalışmasına) sebep olur.Bariz belirtisi özellikle sıcak motorda kontağı kapattıktan sonra motorun çalışmaya devem etmek istemesi olarak ortaya çıkar.Dizel motorlarda sert çalışmaya,aşırı hararete,ve enjeksiyon  pompasında zorlanmaya sebep olur.Bu durumda contanın kalınlığının taşlama miktarı kadar artırılması gerekir.Standart olarak üreticiler çentik ve deliklerle işaretlenmiş olarak farklı kalınlıkta contalar üretirler.Ancak bazı aşırı taşlama durumlarında bu standart üretim kalınlıkları da yeterli gelmeyebilir.Daha da kalın conta ihtiyaçları doğar. Contanın kalınlığı arttıkça yanal kesitte contaya düşen yük daha da artacağından çabuk yanmaya eğilimli hale gelir.Özel tasarlanmış, ağır yük şartlarını taşıyabilecek conta ihtiyacı doğar.Aksi durumda birkaç ayda bir rutin conta arızası kaçınılmazdır.  SKC tasarımlarında iki ana ihtiyaç birbirini yok etmeye eğilim gösterir. Elastikiyet ve dayanıklılık…İkisi de vazgeçilmez unsurlar olmasına rağmen  uygulamada maalesef birisini artırmak diğerinin azalmasına neden olmaktadır.Aranan 'lastik kadar sızdırmaz,çelik kadar bozulmaz' gibi imkansız bir konfigurasyondur. İşin içerisine gerektiği zaman deforme olabilmesi yani termik sigorta misyonu girince denklem üç bilinmeyenli olmaya doğru kayar.Bunlar yetmezmiş gibi motorların conta tasarımlarındaki olağanüstü çeşitlilik eklenince, kaos biliminin sınırlarına giriverir. Yani dört bilinmeyenli denklem.Böylece standart bir conta tanımı hayal oluverir. Bu durumda SKC nin statik bir eleman olarak görüldüğü,klasik hakim görüş çöker.  SKC nin tasarımlarında ancak ve ancak dinamik bir eleman olduğu bilinerek yapılan çalışmalar başarılı bir sonuç doğurabilir.Faydalanılması gereken en somut kaynak kaos bilimi gereği istatistiki bilgilerdir.Bu da her motor tipine ve hatta her araca özel  conta tasarımı yapılması gibi anormal bir çeşitlilik yelpazesini şart kılar. Tam burada bu makalenin fabrikada üretilen bir aracın montaj contası tasarımına değil,(bizi ilgilendiren) kullanılmış ve contasının değişmesi gereken,-artık eski- araçların contalama sorunlarına yönelik olduğunu belirtmek gerekiyor.  UYGULAMADAKİ SİLİNDİR KAPAK CONTASI ÇEŞİTLERİ  1)Klasik olarak tanımlayabileceğimiz aspest veya mineral esaslı,kauçuk bağlayıcılı ara kesiti çentiklenmiş metal levha veya tel örgü ile takviyelenmiş komposit malzeme kullanılarak üretilen 'klingerit' tabir edilen contalardır.Bunların piston ateşleme bölgeleri genellikle kalaylı sac,veya bakır,nadiren de krom-nikel ile korunmuştur. (Alev çemberi) Motorların %90 ında bu tip contalar kullanılır.  2)Tek parça kalın (~1,50mm.) metalin ateşleme bölgeleri kabartma iz ile yaylandırılıp elastikiyet kazandırılmış,diğer tali bölümleri ise saca pişirilerek bağdaştırılmış kauçuk ile yağ su sızdırmazlığı sağlanmış contalar.SE (steel-elastomer) contalar.  3)Daha çok ağır hizmet motorlarında kullanılan bakır contalar.Çember şeklindedir. Takıldığı yerde genellikle contanın oturduğu bir yuva vardır.Hava soğutmalı motorlarda daha çok görülür.Alüminyum olanları da vardır.Bakır contalar mecburiyetten dolayı tekrar kullanılacak ise,şalama ile kızarıncaya kadar ısıtılıp çamurlu suya aniden daldırılarak yumuşatılıp ters takılarak kullanılabilir.  4)Yeni Nesil Contalar denilen MLS (Multi Layer Steel),(çok katlı çelik) contalar. Son yıllarda üretilen araçlarda bu tip contaların kullanımı yaygınlaşmaktadır.  Uygulama sıklığı, klasik contalarla MLS contalar arasında paylaşılmaktadır.Burada bu  iki tip contanın incelemesi yapılacaktır.  KLASİK CONTALARIN İNCELEMESİ Önceleri dokunmuş tel örgüden oluşan bir konstruksiyon tabakanın,aspestin kauçukla yoğurulmuş hamuru ile birlikte pişirilmesi ile imal edilirken,sonradan yüzeyi patlatma  denilen yöntemle iki tarafa çentiklenmiş sac levhanın,çift tarafının aspest veya mineral  dolgulu,kauçuk bağlayıcılı yumuşak olarak pişirilmiş klingeritlerle birlikte merdaneden geçirilerek,yapıştırıcı kullanmadan,çentiklerin klingerite saplanıp kilitlenmesi ile üretilen ve 'saclı klingerit' tabir edilen contalardır.Kullanılan sacın kalınlığı çoğunlukla ~0,20mm. civarındadır.Kaliteli üretim yapan Avrupa daki bazı conta üreticilerinin contalarında bu kalınlık 0,30 mm.ye kadar yükselmiştir.Türkiye deki piyasalarda bulunabilecek contalık malzemelerde kalınlık 0,20-0,22mm.veya daha düşüktür.Bu malzemelerdeki kağıt/metal oranı 1,20 mm.lik contalar için yeterlidir.(1/5) Ancak uygulamadaki conta kalınlıkları genellikle 1,40-1,80 mm.arasında olduğundan bu metal takviye oranı düşük gelmektedir.  Klasik contaların en önemli avantajı,motor ve kapak üzerindeki ~0,15mm.ye kadar olan  yüzey anormalliklerini elastikiyeti sayesinde tolere edebildiğinden sızdırma risklerini azaltmasıdır.Bağlandığı parçalarda çok düşük pürüzsüzlük değerlerine ihtiyaç duymaz. Aksine yüzey pürüzlülüğü,bu contalarda,yatay dinamik hareketlere extra blokaj  sağladığından avantaj bile sağlamaktadır.Çünkü bu tip contaların en büyük eksikliği; cıvataların uyguladığı sürekli baskı altında yatay hareketlerle 'tostun arasındaki kaşar'  gibi boşluklara akma eğiliminde olmasıdır.Yüzeye parelel olan bu hareket,özellikle seviye farklılığından dolayı en yüksek cıvatalama torkuna maruz kalan alev çemberi  altından malzeme kaybına,kalınlık azalmasına,akabinde cıvata torkunun düşmesine sonrasında kompresyon kaçağına,nihayet kaçınılmaz olarak da conta yanmasına neden olmaktadır.Bu contaların birincil deformasyon sebebi budur.Bu bağlamda biliçli olarak pürüzlendirilmiş kapak yüzeyleri blokaj etkisinden dolayı önerilir.  Klasik contaların yüzeyleri,sökme işlemi sonrasında kapaktan kolayca ayrılsın diye (yapışmayı önlemek için) emprenye denilen silikon kaplama veya karbon (grafit)  kaplamaya tabi tutulur.Yapışmazlığı her ikisi de sağlamasına karşın grafitli tipin seçilmesi uygundur.Grafit çok iyi bir ısıl iletken olduğundan,contanın üzerindeki  ısıyı bağlı olduğu metale iletmesini kolaylaştırdığından ısıl deformasyona karşı çok olumlu bir etkisi vardır.Silikon kullanımının birincil sebebi contaya kazandırdığı 'daha estetik' görünüm ve uygulama kolaylığıdır.Kullanıcı grafiti kurşuni renginden ve elde bıraktığı aynı renkteki izinden anlayabilir.Silikon ise tırnak ile kazındığında tırnak aralarına dolan mumsu kalıntıdan farkedilebir.  Klasik contalarda bahsettiğimiz gibi en büyük sorun erken (zamansız) yanmadır. Burada conta yanmasının ne denli ciddi bir problem olduğuna değinmek gerekiyor. Çünkü bu önemli sorunun sebep olabileceği acı sonuçların ciddiyeti henüz tam  olarak kavranmamıştır.Bir kaç örnek: Bir deniz aracının kaptanı fırtınada dalgalarla boğuşurken sağlam bir dümen ve çalışır durumda bir motora ihtiyacı vardır.dur.Bu sırada motor oldukça zorlanır.Dalgaları  karşıdan almaya çalışırken zorlanan contanın yanması sonucu motor stop ederse, yalnızca dümen ne kadar işe yarayabilir?  Kritik bir anda ve bölgede contası yanan bir kara taşıtının yolcuları çok tehlikeli durumlara düşebilir.  Bunlardan başka; ucuz ve uygunsuz bir contanın yanmasında ortaya çıkan,yağ, antifiriz,taşıma,tamir masrafları,bu sürprizsever minik parçanın boyutlarından oldukça büyüktür.  MLS CONTALARIN İNCELENMESİ Yeni nesil contalar sloganıyla sektörde yer edinmişlerdir.Çalışma prensibi; 0,25mm.kalınlığında yaylık krom nikel alaşımlı plakalar üzerine kalıp ile oluşturulmuş (~0,40mm yüksekliğinde) kabartmaların yaylanma etkisini elastikiyet olarak kullanıp sızdırmazlığı sağlamaktır.Bu kabartmalar makro sızdırmazlığı sağlarken,plakaların yüzeyi bir elastomerle (genellikle viton) kaplanmak suretiyle mikro sızdırmazlık temin edilir.(~0,05mm) Genel uygulamada; birbirine simetrik yönde kabartmalar yapılmış 2 fonksiyon tabakası arasına yerleştirilen sac levha (1 adet veya daha fazla) şeklindedir.Aradaki plakanın görevi kalınlığı sağlamaktır.Değişik kalınlıklar için dış fonksiyon katları değişmezken ara plaka kalınlığı ile farklı kalınlıkta contalar üretilir.Bazı tiplerinde tek taraflı fonksiyon tabakası ve kalınlık levhası kullanılır.(~0,15mm) Bunların piston bölgeleri kendi üzerine dairesel olarak katlanarak ateşleme bölgesine extra kalınlık kazandırılmıştır.Makro  sızdırmazlık sağlayan formların üç boyutlu yapısı ve kullanılan çeliğin esneme ve ısıl ortamda yaylanma etkisini kaybetmemesi çok fonksiyoneldir.Aşırı sertleşmelerde formlar çatlayabilir.Formların keskin köşeli kalıplarda şekillendirilmesi de çatlamanın diğer bir sebebidir.Mikro sızdırmazlık kaplamasında malzemenin türü önemlidir ancak daha önemli olan kaplamada kullanılan elastomerin kromnikel alaşımlı saca olan  tutunmasıdır.Krom bu tutunmalara doğal elementer yapısı nedeniyle direnç oluşturur. Bundan dolayı fonksiyon tabakalarının kaplama öncesi kumlanması veya adaptör bir tabaka ile (örneğin:bakır ile ) kaplanması şarttır.Tutunmanın yeterliliği tırnakla  kazınamamasıyla test edilebilir.  MLS contaların mekanik yapısı bağlandığı parçaların yüzey bozukluklarını tolere etmeye uygun değildir.Ancak çok az pürüzsüzlük değerlerine sahip kapak ve blok yüzeylerinde verimli olabilir.Kullanıcıların conta yüzeyine contalık silikon sürmek gibi harici uygulamalarına kesinlikle uygun değildir.Kapak için tolere edebileceği yüzey pürüzlülüğü atelyelerde ölçülemeyecek kadar küçük olduğundan bunu belirtmek yerine taşlama yöntemini belirtmek daha pratik olacaktır.  MLS conta kullanılan bir motorun kapağı eğer yalnızca doğrusal mastarla görülen bir eğriliğe işaret ediyorsa, (0,15mm.ye kadar) yüzeyler pürüzsüzse uygun bir cıvata sıkma sırası ile sıkılmak suretiyle sorunsuz çalışır.Ama yüzeylerde deformasyon  varsa taşlama şarttır.Sanayi çarşılarımızda taşlama işlemi genellikle kalem tabir edilen talaşlı freze tipi tezgahlarda yapılır.Bu tezgahlar klasik contalar için son derece uygun ise da MLS tip conta kullanılmış kapakların istediği yüzey değerlerine ulaşamaz.Gereken donanım; çanak tipi taş ve uygun bir kesme sıvısı ile (örneğin gaz ile) çalışan hassas tezgahlardır.Bu tezgahlarla taşlama yapılırken önce kaba sonra da microfinish taşlaması (düşük hız+düşük paso+yüksek devir) ile işlem  tamamlanmalıdır.Taşlanmış kapağın yüzeyi hemen korozyon önleyici bir spreyle (örneğin silikon yağı ile) korunmalı,çizilmelere karşı tedbir alınmalıdır.  MLS contaların bir başka gereksinimi de yeni cıvata gereksinimidir.Hele conta  yandığı için kapak sökülmüş ise bu ihtiyaç daha elzemdir.Cıvataların motor çalışırken öylece durduğu sanılır.Oysa motor çalışırken cıvatalar motor devrine göre değişen  fakat hiç bitmeyen sayısız darbeler alırlar.Bu darbelerin frekansı düşük devirlerde daha şiddetliyken yüksek devirlerde sönümlenmeye yaklaşırlar.Cıvatanın boyuna ve kullanılan çeliğin cinsine göre değişen rezonans frekansları vardır.Bu frekans bölgeleri cıvataların en çok yorulduğu anlara denk düşer.Kullanıcının dikkat  edebileceği ve önleyebileceği durumlardan değildir.Kaçınılmazdır.Yapılabilecek olan aşırı hararet gören motorlarda conta değişimi ile beraber tüm SKC cıvatalarının değiştirilmesidir.Ancak çoğu zaman ihmalden,veya bu cıvataların yüksek fiyatlarından dolayı bu işlem pass geçilir.Uygun şartlar sağlandığında MLS contalar sızdırmazlığı tatmin edici oranda sağlar.Tüm sıvı ve basınçları hücrelerine hapseder.Hapis  müebbettir.Ancak yorgun cıvatalar kullanılmış ise her an 'af çıkabilir'  MLS contalarda dayanıklılık en göze 'batan' özelliktir.Uygun şartlar sağlandığında  sızdırmazlığı yeterince sağlar.Ancak bu 'dayanıklılık' konusu ardında gizli bir  tehlikeyi barındırır. Bu yeni nesil 'dayanıklı' conta ' hararet saatine ve motorun çalışma rejimine pek dikkat etmeyen 'yeni nesil sürücülerin' elinde ekonomik trajedilere sebep olmaktadır.  Kullanılan materyal krom nikel gibi yüksek ısıl dayanıma sahip bir malzemedir. Motorun ana parçaları ise çoğunlukla alüminyum alaşımlarıdır.Herhangi bir nedenden dolayı oluşan aşırı hararet durumlarında MLS contalar termik sigorta görevlerini çok gecikmeli olarak yaptığından conta yandığında,ısıl deformasyon,contadan çok daha pahalı olan motorun ana parçalarını çoktan tahrip etmiş olmaktadır.Ortaya; bozulmuş piston,gömlek,kapak hatta bloktan oluşan yüksek bir parça değişim tablosu çıkar.Artan işçilik giderleri tabloya paralel olarak eşlik eder.  Şu anda klasik contalar ile MLS contaların 'arasında' dayanım özelliklerine sahip bir materyalden yapılmış contaya ihtiyaç hissedilmektedir.Klasik contalar çabuk  yanmakta,MLS ler ise Tamircilerin kabusu olan kompresör kaçaklarına,hortum şişmelerine sebep olmakta kapaklar bir çare olarak sürekli taşlanmakta ve defalarca sök-tak işlemi operatörleri çileden çıkarmaktadır.  En uygun çözüm;metal oranı artırılmış,yüksek yoğunluklu,sert,az esneyen ve  sıkıldığında yanlara taşmak yerine kendi üzerine çöken bir malzeme kullanmaktır. Bu malzeme şu anda piyasada işlenmemiş olarak satılmamasına karşın,kullanan bir firma vardır.Malzeme 0,22mm. kalınlığında iki kat sacın 3 kat ince aspestli plakanın arasına mekanik kitleme ile yüksek tonajlı merdanelerde yapılıp,sonrasında Daha yüksek tonajlı merdane ile sıkıştırılıp,kalibre edilmesi ile elde edilir. Motorlarda kullanılan cıvatalar bu malzemeyi 0,15 mm.den fazla sıkamaz. Ancak kesilmesi bıçaklı kalıplarla ve normal conta kalıpları ile yapılamayacak olmasından dolayı eski kalıplarla üretimi mümkün değildir.Pahalı çeliklerden yapılmış çok hassas ve sağlam setli kalıplarla işlenebilir.Elde manuel olarak keskilerle işlenmesi mümkündür. Krom alaşımlı alev çemberi kullanıldığı taktirde,hem sızdırmazlık,hem dayanıklılık hem de termik sigorta misyonlarını oldukça iyi yerine getirmektedir. Sertliğinden dolayı 150 kg altındaki cıvatalama torklarında mutlaka silikon ringlerle yağ ve su dolaşım bölgelerine seviye yükselmesi gerekir. Kullanıcılar bu malzemeden üretilen bir contayı,emsallerine göre oldukça ağır  olmasından ve bir ucundan tutulduğu zaman diğer ucunun aşağı sarkmamasından ayırt edebilirler.  Yurt dışından, özellikle Almanyadan ithal edilen tanınmış conta üreticilerinin  contaları da oldukça kaliteli olarak üretilmekte,ve ağır contalama şartlarını tatmin edici olarak sağlamaktadırlar.Ancak gelişen matbaa ve CNC pantograf tekniklerinden dolayı taklitleri ayırdedilememektedir.Bu contaların satış fiyatları da oldukça pahalıdır. Ayrıca her marka araca göre bu contaları bulmak ta mümkün değildir.  Tüm silindir kapak contaları teorik olarak bir kullanımlıktır.Ancak bazı durumlarda eski contayı tekrar kullanmak zorunda kalınılabilir.Eğer conta yanması dışında başka  bir sebepten dolayı SK söküldüyse yeni conta bulunamamışsa geçici bir süre için kullanılmış conta üzerinde (riski göze alarak) yapılabilecek iyileştirmeler şunlardır. Klasik contalarda, sökme işlemi sırasında alev çemberler bölgesinde yırtılma  oluşmadıysa,diğer kısımlarda oluşan yolunmalar sert siyah silikon ile doldurulur.Bu silikon sertleşinceye kadar kurutulur.Sonra contanın iki yüzeyi yaldızlı soba boyası olarak bildiğimiz soba boyası ile boyanır.Bu boya da kurutulmalıdır.Basit ve ilginç bir uygulama olarak görülmesine karşın,soba boyasının uygulamalarda olumlu sonuçlar alınmıştır. MLS contalarda da aynı şekilde yaldızlı soba boyası (mümkünse hava tabancasıyla) ve homojen bir kalınlıkta contanın iki tarafına uygulanıp kurutularak kullanılabilir. Bu yöntemlerin sıradışı uygulamalar olduğu,standart uygulama ve alışkanlık haline getirilmemesini ve riskli olduğunu bir kez daha belirtmekte fayda vardır. CONTALAMADA TEMEL PRENSİPLER: Piyasalarda çok miktarda motor tipi vardır.Bunların çoğunda contaya bindirilmiş vazifeler çok fazladır.Bazı motor markalarında kronik bir conta yakma sorunu vardır. Bir motorun tasarım aşamasında iyi bir contalama yöntemi seçilerek contalama  sorunları yokedilebilir.En iyi contalama en ince conta ile sağlanan sızdırmazlıktır. Ancak bu incelik motorun tasarım aşamasında karar verilebilecek bir konudur. En ideal kalınlık 0,50mm. civarındadır.Ama bu kalınlıkta conta ile tasarlanmış motor sayısı bir elin parmaklarını geçmez.Genellikle Eski İngiltere yapımı motorlar ince conta ile çalışır.İnce conta iyidir mantığı ile bir aracın contasının operatör tarafından inceltilmesi söz konusu olamaz.Çünkü motor sıkıştırma oranları  değişecektir. Ancak contada modifiye alanına giren bazı iyileştirmeler mümkündür. 1)Conta üzerindeki alev çemberlerinin normal kullanımda bozulmasının birinci sebebi sanıldığı gibi ısı değil,asıl bozunum yüksek ısılardaki kimyasal tepkimeler sonucu oluşan gazların korozif etkisidir.Başka bir deyişle 'çürüme'.Burada kullanılan çemberler krom nikel alaşımına çevrilirse oldukça büyük bir iyileştirme sağlanır. 2)Kullanılacak contalık malzeme oldukça sert seçilmelidir.(~80shoreD,yüzeyde) 3)Kapak sıkıldığında cıvatalama torku contanın tüm yüzeyine eşit dağılmamalıdır Ağırlıklı olarak, tork, çemberler üzerinde yoğunlaşmalıdır.Bu da dar tutulmuş  çember et payları ile (~3,5mm) piston çevresine odaklanarak sağlanır.Bu çemberler ezildikten sonra dahi conta yüzeyinden yaklaşık (toplam) 0,20mm.yüksekte kalmalıdır.Yumuşak dolgulu klingeritlerde çemberler rahatlıkla ve tam olarak  gömüleceği,böylece tork tüm conta yüzeyine yayılacağı ve asıl kompresör bölgesinin payına düşen bası azalacağından sert malzemenin önemi birkez daha ortaya çıkar. 4)Sert malzeme kullanıldığında alev çemberlerinden dolayı gömlek çevresi diğer bölümlerden yüksek olacağından kapak buralara bastığında,diğer su ve yağ kanallarına basamayacaktır.Bu sorunu çözmek için bu bölgelerde sert (~70shoreD) silikon şeritlerlerle sızdırmazlık yükseltileri oluşturulmalıdır.(~0,25mm çift taraflı veya ~0,50mm. yüksekliğinde,tek taraflı)Silikon ringlerin iki boyutlu şekli;estetik,geometrik ve simetrik kaygılardan uzak,yalnızca fonksiyonellik gereklerine uygun olmalıdır.Şeklin tasarımı için mutlaka kapak ve blokun ortak baskı bölgeleri bileşkesi koordinatları profesyonel olarak tesbit edilmelidir.Yanlış koordinatlara yerleştirilen silikon ring hiç uygulanmamış olmasından daha sakıncalıdır. 4)Blok üzerinde;bazı motorlarda contaya ve kapağa oturan çapraz veya aynı kenarda birbirine uzak mesafelerde merkezleme pimleri bulunur.Bunlar contanın cıvata çaplarından kaynaklanan boşluklardan dolayı piston bölgelerine kaymasını önler.Aynı zamanda  montajı da kolaylaştırır.Bunlar kaybolduysa yenileri mutlaka yapılmalıdır.Eğer orijinalde yoksa bile bir uzmanın belirleyeceği uygun yerlere sonradan konulması (uygun yer varsa) uygun olacaktır.Conta üzerine de aynı delikler aktarılır. 5)Contanın, yerine, herhangi bir yapıştırıcı ile yapıştırılması veya el ile rastgele silikon  sürülmesi uygun değildir.Psikolojik olarak hiçbir zararı olmayacakmış gibi görünen yumuşak silikonun nihayetinde bir hacmi vardır.Bu hacim bir bölgede lokal olarak toplandığında o bölümün, kapağın kasıntısına mutlaka neden olacağı bilinmelidir. Conta yüzeyine yağ sürme alışkanlıklarına rastlanır.Burada hem contanın sızdırmazlığının artacağı,hem de ileride contanın kolay söküleceği düşüncesi hakimdir.Oysa tüm petrol  türevleri contaya yüzeyden temas ettiğinde kimyasal dokusunu çözmeye sebep olur. Bunun yerine toz grafit sirkeli su ile ıslatılmış yumuşak bir bezle conta yüzeyine  sürülürse yapışma sorunu ortadan kalkar.Aslında bu işlem,silikon uygulaması gibi contayı üretenin yapması gereken standart uygulamalardır.Takan ustanın yalnızca yüzeyleri temizleyip contayı takması gerekir.Üreticinin contayı aynı zamanda taşımalar sırasında çizilmeyecek bir ambalaj ile korumak sorumluluğu vardır. 6)Su kanalları piston bölgelerine çok yakınsa,kapağın bu bölümlerine,sivri uçlu bir nokta ile (örneğin,enjektör memesi ile) küçük nokta oyukları açılması contanın bu  bölgelerde eğilim içinde bulunduğu 'akmaya' blokaj sağlayacağından tavsiye edilir. Ancak bu hassas işlemin profesyonel bir operatör tarafından yapılması çok önemlidir. Bu işlem yalnızca alüminyum alaşımlı kapaklar için uygulanabilir.Pik kapaklarda uygulanmaz.  Burada anlatılan iyileştirici modifiye çalışmalarının ileri düzey ve uç uygulamalar olduğunun ,gerektiği zaman mutlaka yalnızca uzman operatörler tarafından uygulanması gerektiğinin ve bu önerilerin contalama sorunları yaşayan motorlar için önerildiğinin, sorunsuz motorlarda gereksiz uygulamalara gitmenin yanlış olduğunun hatırlatılması gerekmektedir.  Conta; bir 'Emniyet Parçasıdır'  Oğuz Hakan Altınok  hakanaltinok1@hotmail.com

Answer

bir konu daha var araç motor freni eskisi kadar işlemiyor buda bir işaretmidir??

Answer

motor freni etkisinin azalması kompresyonun düşmesinden yani kompresyon kaçağından olabilir, tam emin olmamakla birlikte mantık olarak motor kapak contasında sızdırma varsa kompresyon kaybı oluşabilir ama burada şu soru akla geliyor radyatör sistemine kaçan piston sıkıştırma gücü, başka bir noktadan patlak verebilirmi? Radyatör peteği, borular, vs...

Answer

Dün baktım motor su eksiltmiş , ekledim.bu sabah yine aynı problemle çalıştı , marş basıyorum çalışıyor kendilinden duruyor , çalıştırıyorum 2 sn çalışıyor duryor , yine çalıştırıyorum çalışıyor 5 sn 200 devirde titriyor sonra 900 devire geçiyor sonrada hiç birşey olmamış gibi çalışmaya devam ediyor.olayın videosunuda çektim ama siteye koyamadım.

Bu araba galiba conta yaktı :(

Answer

selam arkadaslar benim opel astra 2001 1.7 var....bu son 3 aydir su eksiltiyor ortalama 2 haftada bir 1 litre su eksiltiyor ama haftalik yaptigim km 700-1000 arasi.....arabayi ustaya götürdügümde su pompasi bozulmus dedi su pompasini degistirdi ama sonuc yine ayni aradan iki hafta gecti yine ortalama 1 litre su eksilmis...tekrar ustaya götürdügümde normaldir dedi koydugum su normal suydu dedi buharlasmistir dedi sizce sorun ne olabilir....daha once goturdugum usta bana conta yakmis olabilir dedi ama conta yakmis bi arabayla 140-150 basamam ve harraret hic yok egsozda yogun beyaz duman yok su yok ve bu sekilde 10.000 bin km yaptim eger conta olmus olsaydi cirtlamasi cikardi ......bilgilerinize ihtiyacim var

SİLİNDİR KAPAK CONTASI (2. sayfa)