SSD seçimi : NVMe mi SATA mı, hız mı kapasite mi ? (2. sayfa)

melikulupinar · 2019-12-28T00:30:58.0000000+03:00

Özelden birkaç soru alınca ve normal konularda mimlenince ! bari yazayım dedim. Maalesef birçok kullanıcı reklamlara kanarak aslında ihtiyacı olmayan ve genelde hiçbir zaman kullanamayacağı özellikler için yüklü meblağlar ödüyor. İşine yaramayacak şeyi almak için payı artırarak işine yarayacak başka şeylerden kısıyor. Birkaç model de vererek bunları elimden geldiği kadar inceleyeceğim. Öncelikle disk erişim tekniklerini ele almamız gerek. PC mimarisinde ilk 16 bit makinalarda ve klasik 16 bit BIOS ile disk erişimi INT13 kesmesi üzerinden CHS (cylinder-head-sector) yöntemi yapılırdı. Diskler dönen plakalardan oluşur ve her iki tarafına head (side) denir. İki plakalı bir diskimiz varda 4 head söz konusudur. Plakaların her yüzünde içten dışa daireler şeklinde cylinder denen veri izleri (track) bulunur. Her cylinder de sector denen bölümlere ayrılmıştır. Erişim için okunacak sektörün hangi cylinder, hangi head ve hangi sector konumunda bulunduğunun belirtilmesi gerekir. Klasik 16 bit CHS metodu fazla 528 MB disk destekleyebilir. Yetersiz kalınca INT13 kesmesi geliştirilerek INT 13 extension özellikleri eklendi ve 7.8 GB disklere kadar destek sağlandı. Ancak 16 bit CHS burada sınıra dayandı. Çözüm olarak LBA (logical block address) yöntemine geçildi. LBA aslında fiziken CHS yapısında olan HDD disklere uygulanan bir ara katmandır. LBA-CHS veya CHS/LBA dönüşümü ile de uyumluluk sağlandı. Mesela CHS yöteminde C=0, H=0, S=0 değeri LBA=0 değeridir. 0,0,1=LBA 1 gibi sıra ile gider. CHS veya LBA fark etmez diskteki toplam sektör sayısı aynıdır. Şöyleki cylinder sayısı* head sayısı * izdeki sektör sayısı = toplam LBA blok sayısıdır. İlk LBA 28 bitti ve o da yetmeyinde LBA-48 kullanılmaya başlandı. Sata ile de 64 bit LBA (LBA-64) kullanımına geçildi. Klasik CHS yönteminde sektörler varsayılan olarak 512 Byte boyundadır. Başka boyda da olabilir ama çoğunlukla uyumsuzluk yaratır. (mesela 32 bit MBR partisyonun 2.1 TB sınırını aşmak için 4 KB sektörlü HDD diskler). Ancak LBA bu konuda daha esnektir ve genelde büyük boyutlu HDD diskler ve SSD diskler genelde 4KB sektör boyuna sahip LBA metodunu kullanır. LBA-64 şimdilik boy sorununu çözmüştür. Ancak ikinci bir sınır daha vardır. Bir seferde okunacak sektör sayısı. Klasik BIOS-CHS yönteminde bu değer 8 bitlik CL yazmacına konurdu ve en fazla 256 sektör okumaya izin verir. (8 bit = 0-255, +1, 0 sektör okuyacak değiliz herhalde !). Bu sınır uyumluluk için hala geçerlidir. BIOS altında Sata diskler için Native IDE ayarladıysanız SSD diskinizi klasik LBA28-CHS dönüşümlü HDD (512 byte sektör) olarak çalıştırıp performansını çökertirsiniz. Uyumsuzluk yoksa AHCI olarak çalıştırın, varsa en azından (bu seçenek de varsa) Legacy modda (48 bit LBA) çalıştırın. Sonuçta halen tek seferde 128 KB veri okuyabiliyoruz. (256x512 Byte veya 32x4 KByte) Şimdi bazı aynı markaya ait disklerin perf değerlerine bakalım. (fiyatlar değişmesin diye aynı marka-site seçilmiştir) Sata disklerin 550 MBs üstüne çıkamaması diskin yavaşlığından değil Sata3 yolunun sınırındandır. Bu durum max veri aktarımını (sıralı) sınırlasa da rastgele erişimde (IOPS) bu kadar etki etmez. .550 MBs ----%16---- Sıralı okuma (500 GB 860 Evo Sata 565 TL) 3400 MBs ----%100--- Sıralı okuma (500 GB 970 Evo Nvme 833 TL) .550 MBs ----%16---- Sıralı okuma (1000 GB 860 Qvo Sata 848 TL) .98K IOPS ---%49---- 4K Rastgele okuma QD32=128 KB block (500 GB 860 Evo Sata 565 TL) 200K IOPS ---%100--- 4K Rastgele okuma QD32=128 KB block (500 GB 970 Evo Nvme 833 TL) .96K IOPS ---%48---- 4K Rastgele okuma QD32=128 KB block (1000 GB 860 Qvo Sata 848 TL) .10K IOPS ---%67---- 4K Rastgele okuma QD1=4 KB sector (500 GB 860 Evo Sata 565 TL) .15K IOPS ---%100--- 4K Rastgele okuma QD1=4 KB sector (500 GB 970 Evo Nvme 833 TL) .10K IOPS ---%67---- 4K Rastgele okuma QD1=4 KB sector (1000 GB 860 Qvo Sata 848 TL) Yazma hızını niye vermedim. İçerik üretmiyorsanız (foto-render-video-media-büyük döküman vb) yazma hızının bir önemi yoktur. Normal bir ev kullanıcısının disk işlemlerinin %90'dan daha fazlası okumadır. Hatta az da olsa içerik üretmiyorsa bu oran rahatlıkla %99 seviyelerini bulabilir. Win kurarız, oyu-prog vb kurarız. Ama normal kullanımda (epey içerik üretmiyorsak) sadece küçük miktarda veri (ayar, oyun save, win data vb) yazılacaktır. Dolayısı ile sıradan ev kullanıcısının yazma hızına bakmasına gerek yoktur. 550 MBs yanında 3500 MBs hız devasa gelebilir. Ancak şunu söylemeliyim ki normal ev kullanıcısı açısından bunun da pek önemi yoktur. Sadece win-prog-oyun vb kurarken yüksek yazma hızının biraz faydasını görürüz ama normal kullanımda (okumada) çok az faydası olacaktır. Nedeni çeşitli faktörlerden kaynaklanıyor. Özellikle 3500 MBs (3.4 GBs) gibi bir hızı görmek için gigabaytlarca boyunda çok sayıda dosya ile uğraşıyor olmamız lazım. Bilgisayarınızda GB üstü boyuta sahip kaç dosya var bakın isterseniz. Fazla dosya olması da yetmez. Bu dosyaları parçalı değil bütün olarak okumanız lazım. Mesela 4.7 GB DVD video bütün okunup belleğe alınmaz. Oynatırken parça parça okunur. Ya devasa dosyaları belleğe yükleyen işler (genelde pro içerik üretimi) yapmanız (ona göre de büyük bellek lazım) veya SSD-SSD arasında kopyalama filan yapmanız lazım. (SSD->HDD ise HDD hızı geçerli olur mesela) Üstelik bu işleri yapıyor olasınız bile genellikle bu hıza yine ulaşamayacaksınız. Zira başka faktörler de var. Biri SSD diskteki dosyaların parçalanmış (fragmentasyon) olmasıdır. Şimdi SSD diske Defrag gerekmez derseniz doğru dersiniz ama tersi de yanlış değildir. SSD diskte HDD diskteki gibi hareket etmesi gereken bir okuma/yazma kafası yoktur ve erişim süresi bu yüzden son derece düşüktür. Bu yüzden defrag HDD gibi büyük fayda sağlamaz. Ancak dosyalar halen parçalanmış olabilir ve bu durum sıralı okumayı keser, bu da örnekteki 3500 MBs hızın hayal olması demektir. Dosya kopyalama ile bu hıza ulaşmak mümkün görünse de pratikte böyle olmaz. Yukarıda belirttiğimiz gibi defragmentasyon buna neden olabilir. QD32 (128 KB) blok okuma aslında sıralı okumanın temelidir. Bu modda 128 KB bloklar (32x4KB sektörler) bütün olarak okunur. Ancak 128 KB bloktaki tüm 4K sektörler aynı dosyaya ait olmalıdır. Farklı olan varsa sıralı okuma yine kesilecektir. Normalde SSD kontrolcüsü buna dikkat eder ve 128 KB bloğa aynı dosyaya ait verileri yazmaya çalışır. Diskte yer varken bunu başarabilir ama disk dolmaya başladığında bunu yapması zordur ve mecburen blokta farklı dosyalara ait sektörler yer almaya başlar. (dolan diskin yavaşlaması yani) Bloklar tek dosyaya ait olsa bile yetmez. Zira sonraki blokta yine kesinti oluşacaktır. Bunu önlemek için RAM bellekteki banking metoduna benzer bir yöntem uygulanır. Şimdi 1 MB bir dosyamız ardışık 8x128K blokta bulunsun. Birinci blok okunurken kontrolcü ikinci bloğu da tetikler (okunan bloğun sonraki şeklinde) ve ikinci bloktaki veriler tampon bellekte hazır edilir. (Buffer RAM olan olmayan SSD hız farkı) Böylece ikinci blok sıralı olarak beklemeden okunabilir ve bu böyle devam eder. Ancak araya başka bir dosyaya ait blok girdi ise tamponda hazırlanan veri istenen veri olmayacaktır. Yani sıralı okuma yine kesilecektir. SSD kontrolcüsü diskte yer olduğu sürece buna da dikkat etmeye çalışır. Görüldüğü gibi kopyalama ile bu hıza ulaşmak için hem iki SSD olması (veya ramdisk gibi hızlı hedef olması) ve dosyanın parçalanmamış, diskte bloklarının ardışık ve sıralı olması lazımdır. Disk kullanıldıkça ve doldukça kaçınılmaz olarak parçalanma oluşacaktır. Burada defrag işe yarar ama faydasından fazla zararı var. Çünkü Windows kendi sıralı okumayı-kopyalamayı vb kullanmaz. Bunu sizin veya bir uygulamanın yapması lazım. Ayrıca büyük dosyaların sayısı azdır ve Windows çoğunlukla QD1 yöntemini kullanır. Bunda ise parçalanmanın önemi-etkisi yoktur. Her şey uygun olsa bile dosya sistemi paylaşım ve erişim tablolarının da güncellenmesi gerekeceğinden teorik hıza asla ulaşılamayacaktır. Özetle normal kullanıcı bahsedilen yüksek hızları kopyalama ile göremez. Peki win-prog vb yükleme işinde görebilir mi ? Cevap maalesef yine hayır. Bunun temel nedeni Windows bellek yönetim şeklidir. 32-64 bit sistemlerimizde bellek 4KB sayfalar şeklinde organize edilmiştir. Bir uygulama yüklenirken genelde tamamı belleğe yüklenmez. (Nadir de olsa bazı uygulamalar PRELOAD ayarda olabilir ve çalıştırmadan hepsi yüklenir). Şimdi örnek olarak 10 x 4 KB = 40 KB boyunda PRELOAD olmayan bir uygulamamız olsun. Bu uygulamanın her 4 KB sayfasında farklı bir iş yapılsın. (1 sayfa giriş-menü, 9 sayfa 9 ayrı fonksiyon) Bizde uygulamanın 1-3-6 bölümlerini kullanacak olalım. Windows önce QD1 yöntemi (tek 4 KB sayfa, giriş-menü sayfası) yükler ve çalıştırır. Biz 1-3-6 foksiyon/bölüm seçince QD1 yöntemi ile ilgili sayfaları da yükler. Biz programı kullanırken 10 sayfanın sadece 4 sayfası belleğe yüklenmiş olacaktır. Böylece hem bellek kullanmadığımız sayfalar ile dolmamış, hem de diskten gereksiz veri okunup disk/veri yolu yükü artırılmamış olacaktır. Windowsun varsayılan davranışı böyledir. Bu yöntem nedeni ile Windows disk erişimlerinin en az %90-95 kadarını QD1 (tek 4 KB sayfa) yöntemi ile yapacak olduğundan bahsedilen 3500 Mbs gibi hızları görmemize olanak yoktur. (Örnekteki Nvme diskte QD1 yöntemi ile ulaşabileceğimiz max teorik hız yaklaşık 58 MBs kadardır, saniyede 15K IOPS * 4 KB, pratikte daha azdır, nerede ise HDD disten biraz daha iyi, nerede 3500 MBs) Geriye 128KB bloklar halinde okumaya imkan sağlayan QD32 yöntemi kalıyor. Ancak bu bile yüksek hızları görmemize olanak sağlamıyor. Zira PC sisteminde birimler arası veri aktarılırken (disk, bellek, ekran kartı, ses kartı, ağ kartı vb) DMA tekniği kullanılır. DMA metodunda ise aktarılabilecek en büyük veri bloğu 64 KB ile sınırlıdır. Üstelik DMA birden fazla bloğun ardışık-sıralı aktarımını da desteklemez. Her bir DMA bloğu tekil olarak aktarılmalıdır. Bu da örnekteki Nvme diskinin 200 K IOPS QD32 değerinin teoride kalmasına yol açar. Aslında olan QD1 yöntemindeki 4 KB bloklar yerine 64 KB blok kullanmak gibidir. Bu da elde edebileceğimiz teorik hızı 58 MB seviyesinden 937.5 MBs seviyelerine (15 K Iops * 64 KB) çıkarır. Eee, işte sata 550 ile sınırlı, bu ise nerede ise iki katına yakın diyebilirsiniz. Öncelikle bu teorik hızdır, disk işlemi demek sadece okuma-yazma değildir, dosya sistemi işlemleri bunun epey bir kısmını götürecektir. Ayrıca bu durumda bile bu hıza yaklaşmak için sürekli disk işlemi yapıyor olmanız lazım. Oysa öyle olmaz. Uygulamayı hızlıca yükleyebiliriz ama geri zamanda uygulama sadece ihtiyaç duydukça disk işlemi yapacaktır. (disk ışığına bakabilirsiniz) Aslında disk işlemi yapılan süre yapılmayan süreden çok daha azdır. Yani normal kullanıcının pratikte bu hızları görmesi bile pek söz konusu olmaz. (dolayısı ile 550 MBs SSD çoğu durumda yetecektir) Sata SSD hızını aşan hızlara ancak büyük uygulamaları filan yüklerken oldukça az defa ulaşabiliriz. Ayrıca bu bile tam işlemez. Zira yukarıda windowsun bellek-disk yönetim-erişim tekniğini ve erişimin en az %90 kadarını QD1 ile yaptığını açıkladık. %90+10 oranına göre sıradan bir kullanıcının ortalama disk erişim bant genişliği 150 Mbs dolaylarında olacaktır. Bazen daha hızlı (SSD üstü) ama çoğunlukla sıradan bir HDD diskin bile karşılayabileceği düzeyde. Özetle Sata SSD diskin yetmediği disk erişim miktarına oldukça az ihtiyaç duyulacaktır. Özetlersek sıradan bir kullanıcın bahsedilen teorik hızlara ulaşma ihtimali yok denebilir. En fazla ortalama kullanımda sata2 bir SSD seviyesinde faydalanabilecektir. Çok az durumda Sata3 550 Mbs hızın yetmediği seviyelere çıkabilecektir. Ben forumdakilerin çoğuna göre moruk sayılırım. Yıllardır televizyonda aynı reklam var. "Yeni ALO daha beyaz !" Oysa ben pek bir fark göremiyorum yıllardır. Durum da buna benziyor. Kullanıcıyı -aslında hiçbir zaman ulaşamayacağı- iddialı yüksek hız değerleri ile cezbetmekten başka bir şey değil bu. Kullanamayacağı şeye para verdirmekten ibaret. Oysa kullanamayacağı şeye para vereceğine NVme'ye vereceği aynı paraya iki kat yüksek kapasiteli Sata3 alabilir. Veya bunu daha fazla ram, daha iyi CPU-GPU gibi gerçekten faydasını göreceği alanlara kaydırabilir.

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

Samsung Galaxy S25: Yapay Zeka Parmaklarınızın Ucunda https://amzn.to/40CnvTY

Milka Bonibon Pauch Draje Çikolata 36 gr : Amazon.com.tr: Gıda Ürünleri https://www.amazon.com.tr/gp/product/B0D6Z2VDG7 13 sa. önce paylaşıldı

JACK & JONES JCOBLACK SWEAT HOOD BF JNR Sweatshirt Erkek çocuk : Amazon.com.tr: Moda https://www.amazon.com.tr/dp/B0BXXKXCL9 11 sa. önce paylaşıldı

Daha Fazla

Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az

1 Misafir - 1 Masaüstü

5 sn

24
Cevap

3
Favori

4.224
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konuya Özel

17 oy

Öne Çıkar

Cevapla

Sayfa:

önceki 1 2

Giriş

Mesaj

melikulupinar

Yarbay

5939 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Am I Evil ?

Yüzbaşı

922 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

melikulupinar

Yarbay

5939 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Sayfa:

önceki 1 2

Ip işlemleri

Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara

KAPAT X

%40
Kazan

%2,8
Kazan

%6,5
Kazan

%25
Kazan

%1,6
Kazan

%3,2
Kazan

%5,5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%2
Kazan

Alışveriş Yaptıkça Para Kazan Harekete Geç »