AMD Ryzen 9000 Zen 5 [ANA KONU]

Çıkış tarihinde fiyatlandırması ve önceki jenerasyona göre çok da tatminkar bir performans yükseltmesi görmeyen Ryzen 9000 serisi için henüz forumda bir ana konu açılmamış olmasını yadırgamadım.  

Ancak 9800X3D işlemcisinin çıkmasının ardından bu seride güzel fiyat indirimleri başlamış durumda. Şuan Kuzey Amerika marketinde Zen 5 işlemciler Zen 4 işlemcilere çok yakın fiyatlarda satılmakta, umuyorum ki ülkemizde de bu tablo geçerli olacaktır.

Zen 5 serisine kabaca bir göz atacak olursak:

Ana yorumu kirletmemek açısından AMD Ryzen 5 9600X ile kendi tecrübelerimi bir aşağıdaki yoruma ekleyeceğim, siz de kendi benchmarklarınızı, overclock sonuçlarınızı ekleyerek almayı düşünenlere fikir vermesi açısından yardımcı olabilirsiniz.  

AMD Ryzen 5 9600X ile ilgili izlenimlerim:

İşlemciyi henüz elime alalı 3 gün oldu, 3 gündür dur durak bilmeden overclock ve stres testi ile uğraşıyorum.

RAM overclock kısmında Zen 4 ile elle tutulur bir fark göremedim, belki FCLK rakamlarında ortalamada biraz daha yüksek rakamlar görülebilir.

Ayrıca AIDA64 benchmarkında latency kısmında Zen 4'e kıyasla ciddi bir yükseklik olduğunu göreceksiniz, AIDA64 ram benchmark açısından çok da güvenilir bir benchmark sistemi olmamasına rağmen elimizdeki en yaygın kullanılan benchmark programı bu olduğu için gösterilen rakama riayet ediyoruz   (AIDA64'e neden güvenilmez dediğimi kendiniz test etmeniz açısından, RAM performansına oldukça büyük katkısı olan tRFC timingini oldukça yüksek bir rakama ayarlayıp test ettikten sonra oldukça sıkı bir rakama ayarlayıp test ettiğinizde sonuçların asla değişmediğini göreceksiniz. Bunun haricinde RAM konusunda hassas olan bütün benchmark programlarında ciddi farklar gözlemleyebilirsiniz)

Benzer timinglerle Ryzen 5 7600'de 54ns civarı rakamlar görebiliyorken 9600X'de 68ns altına inemedim.

FCLK 2100mhz SA 1.17v stabil tutabildim. Ancak 6200mhz veya 6400mhz oldukça loose timinglere ve yüksek voltajlarda denememe rağmen bir başarı göremedim. Zaten Zen5 ilk çıktığı zamanki incelemelerde de AMD'nin çıkış öncesi basın toplantılarında sözünü ettiği daha gelişmiş IMC iddiasının fos çıktığı kanıtlanmıştı.

Benchmarklara geçmeden önce sistemime bir göz atalım:

- AMD Ryzen 5 9600X

- ASRock B650I Lightning (BIOS sürümü 3.10, AMD AGESA PI 1.2.0.2a)

- Team Group T-CREATE EXPERT 32GB (2 x 16GB) 6000-30-36-36-76

- ASUS Dual RTX 4060 (upgrade için Black Friday bekleniyor  )

- DeepCool LS520S Zero Dark (fanlar Arctic P12 Max ile değiştiridi, max devir 2100 olacak low noise adaptör ile kullanıyorum, pompa sabit 100%)

- Lian Li A4 H2O

- Koorui 24E3 24" 1080p 165hz (27" 1440P 180Hz monitör yolda)

- Corsair SF750 2019

- MSI M480 Pro 2 TB + Samsung 970 EVO 1 TB

- RAM soğutması için 2x Noctua NF-A4x20 PWM

İşlemci overclock kısmında bir önceki nesle göre Curve Shaper özelliği de getirilmiş durumda, bu özellik sayesinde farklı yüklerde farklı sıcaklıklarda Curve Optimizer'ın nasıl bir davranış gösterebileceği konusunda daha da ince ayarlar yapabilmemiz mümkün hale geliyor. Henüz bu özelliği detaylıca test etme imkanı edinemedim.

Benim elimdeki işlemcinin çekirdekleri arasında biraz fark mevcut, Curve Optimizer'da 3 çekirdekte -39 mümkünken 2 çekirdekte -20'de 1 çekirdekte de -32'de takılı kaldım.

Static overclock ile gerçekten tatsız boyutta, PBO ile çoğu zaman 5.65ghz all core sabit tutabildiğim işlemciyi SMT kapattığım halde 1.35v 5.45ghz bile sabitleyemedim, burada işlemcide bulunan 2 adet zayıf çekirdeğin payının yüksek olduğunu düşünüyorum.

browser.geekbench.com

ASRock B650I Lightning WiFi - Geekbench

https://browser.geekbench.com/v6/cpu/8910578

Henüz sisteme bir GPU upgrade'i yapmadığım için salt işlemci odaklı testler paylaşacağım, çünkü bu işlemciye 4060 zayıf geliyor.

Elimden geldigince fazla benchmark yapiyorum ki almayi dusunen arkadaslar ellerindeki islemcilerle veya diger islemcilerle karsilastirmak isterlerse ellerinde guzel bir veri seti olsun.

Yapmami istediginiz bir test varsa yorumlara yazabilirsiniz.

Hayırlı olsun Ryzen 9000 işlemcin hocam.

Bende şunu paylaşayım. En azından RAM ile uğraşacak olanlar bilsinler;

(Diğer başlıkta da paylaşmıştım ama olsun)

MCLK UCLK ve FCLK değerlerim.

Techpowerup'ta biz konuyu çok konuştuk. Her iki işlemcide de Zen4 ve Zen5 bellek kontrolcüleri 6000mt/s ve 6400 mt/s ramlerde en iyi gecikme sonuçlarını veriyor. 8000mt/s'ye sorunsuz çıkıyorsun fakat sonsuzluk kumaşı denilen alana girince gecikme artıyor. Ve 1:1 denilen denge oranını bozmuş oluyorsun.

Bunlar benim kendi değerlerim;

Yine techpowerupta bana yazılan cevabı sizinle paylaşayım;

Özellikle 8000mt/s almak isteyen arkadaşlara da bi fikir verir. Çünkü bende almayı düşünüyordum vazgeçip 6400mt/s bellek aldım.

"Özellikle Ryzen Zen4 ve Zen5 işlemciler için en tatlı stabil ve düzgün ram çalışma noktasının 6000mt/s ile 6400mt/s ram'ler olduğunu unutmayın. Çünkü hız demek herşey demek değildir.

Bu hızların üzerine çıkmak; tavsiye edilen FCLK/MCLK/UCLK oranlarını bozacağı için, daha yüksek olan 7800, 8000, 82000mt/s ve üstünde kullanım için işlemcinizin bellek kontrolcüsü tarafında bazı ayarlamalar ve ekstra voltajlar ve stabilite testleri ile uğraşacağınızı bilmeniz gerekiyor. 7800, 8000, 8200 mt/s gibi değerler FCLK'nizle ve bellek kontrolcünüzle iyi geçinmeyecektir.

İnsanların 6000-6400mt/s kitleri tercih etmesinin ana sebebi, FCLK hızının neredeyse her zaman 2000'de çalışacak olmasıdır. Bu oran AMD tarafından tavsiye edilen, gecikmeye yardımcı olan 3:1 oranıdır.

UCLK=MCLK oranı bellek denetleyicisinin 1:1 oranında çalıştığı anlamına gelir,

UCLK=MCLK/2 ise, RAM'e göre yarı hız veya 1:2'yi ifade eder.

Zen 4 ve Zen 5 bellek denetleyicisi genellikle 3000-3200 MHz (6000-6400 mt/s) civarında en üst seviyeye ulaşır. Yani, 6000-6400 MHz RAM genellikle 1:1 oranında iyidir, bunun üzerinde, bazı nadir altın örnekler hariç, yalnızca 1:2 oranında çalışır.

FCLK:MCLK oranı "kesinlikle önemlidir", ancak daha hızlı flck'nin 1:3 oranını geride bıraktığı bir nokta vardır;

"FCLK 6000:2000 MCLK"

"FCLK 6200:2067 MCLK"

"FCLK 6400:2133 MCLK"

Bu değerler en tatlı oranlardır.

AM5'te 1:1 bellek modu söz konusu olduğunda standart ve genel olarak elde edilebilir en iyi seçenekler bunlar olacaktır.

Genellikle 1:3 çalıştırmayarak FIFO tamponunun senkronizasyonunu telafi etmek için fclk'de ek 100mhz gerekir; bu genellikle bellek için yalnızca 6200mhz'de iyileştirme için uygundur.

6400'ü 2133/2200 fclk'de test ettiğimizde, gecikmede çok az veya hiç fark yoktur, bellek okuma ve yazma bant genişliğinde ise orta düzeyde bir iyileştirme vardır.

6000MT/s'deki DDR5, açıkça 3000MHz'de çalışır ve UCLK'nin de 3000MHz'de çalışmasını gerektirir, buna genellikle "1:1 modu" denir. FCLK burada da 2000MHz'de çalıştığı için oranlar genellikle 3:2:3 olarakta adlandırılır.

8000MT/s'de DDR5, 4000MHz'de çalışır (MCLK). 8000MT/s'yi çalıştırabilmek için herhangi bir Ryzen 7000 ve 9000 CPU'sunun birleşik bellek denetleyicisi 2000 MHz'de çalışır (UCLK). Buna "2:1 modu" da denir. Bu CPU'lar için sonsuzluk döngüsünün (FCLK) maksimum stok hızı 2000 MHz'dir. İnsanlar genellikle bu oranları 2:1:1 olarak ifade eder.

Anakart üreticisi AMD'nin varsayılan değerlerini kullanıyorsa ve hiçbir şeyi hız aşırtmıyorsa hem DDR5-8000 hem de DDR5-6000 aynı FCLK'yi kullanır. Birçok hız aşırtmacı, 8000MT/s'ye giderken FCLK'yi manuel olarak 2200MHz'de çalıştırmayı tercih eder, çünkü artan sonsuz yapı bant genişliğinin faydası, FCLK ve UCLK'yi senkronize çalıştırırken genellikle daha düşük gecikmenin faydalarından daha ağır basar. Fakat manuel ayarlamalarda ekstra voltaj ve alt zamanlamalarında test edilmesi gerektiğini de hesaba katmak gerekir.

Şunu da unutmamak gerekir ki tüm Zen 4 veya Zen 5 CPU'ları standart olarak 2200 FCLK'yi çalıştıramaz. Yukarıda bahsettiğim gibi manuel müdahale gerektirir. Özellikle tek CCD'ye sahip olan işlemcilerde (7700x, 7800x3d, 9800x3d vb.) üst transfer hızlarına çıkmak çok daha zordur. Çünkü yapısı gereği tek bir bellek kontrolcüsü erişimine sahiptir. Çift CCD işlemciler ise bu konuda çok daha rahat başarım sergilerler. Bu nedenle yüksek saat döngüsündeki ram kitlerini kullanmanın özellikle tek ccd için daha meşakatli bir iş olduğunu, stabilitenin test edilmesi gerektiğini ve özellikle işlemci içindeki bellek kontrolcüsü üst sınırının da biraz silikon piyangosuna bağlı olduğu akıldan çıkarılmamalıdır."

Bir de ekstradan şu videoyu paylaşıyorum.

Mutlaka izlemenizi öneririm.

Actually Hardcore Overclockingyoutube

Patreon: https://www.patreon.com/buildzoid AHOC Shirts: https://actually-hardcore-overclocking.creator-spring.com/ Bandcamp: https://machineforscreams.bandcamp.com/music My FPS game: https://buildzoid.itch.io/hv-shooter Twitch: https://www.twitch.tv/buildzoid Twitter: https://twitter.com/Buildzoid1 Facebook: https://www.facebook.com/actuallyhardcoreoverclocking #AMD #ryzen #overclocking #ddr5 #x870 #x670 #b650

https://www.youtube.com/watch?v=Xcn_nvWGj7U

Hocam degerli mesajiniz icin tesekkur ederim ama attiginiz videoda da belirtildigi gibi AM5 mimarisinde FCLK senkronize calismiyor, bu yuzden AM4 zamaninda oldugu gibi 1:1:1 degil 1:1 diyoruz, UCLK ve MCLK kendi arasinda senkron calisiyor. Bu yuzden FCLK arttirilabildigi kadar arttirilmasinda fayda var  

Edit: Soyle bir durumda mantikli olur, diyelim ki benim islemci FCLK 2100mhz ustune asla cikmiyor RAMler de 6200mhz calismakta, o zaman sirf ekstra 33mhz icin bu orani bozmadan FCLK 2100 yerine 2067 calistirmakta bir latency avantaji olabilir. Ama 6000mhzde calisan ramlerde FCLK 2000mhzde tutuldugunda FCLK 2100e gore cok ciddi bir okuma hizi farki olusuyor, latency de keza daha iyi degil

Konu hayırlı olsun. Pc parçaları pahalılaştıkça konular az hareket görmeye başladı  

Tesekkur ederim hocam, malesef dediginiz gibi. Bu durum sadece Turkiye icin gecerli degil bu arada, 9600X'e 2 nesil onceki i7 islemci MSRP parasini odedim Kanada'da. Ozellikle anakartlar ciddi pahali olmaya basladilar, orta segment dedigimiz anakartlar 300 dolarlar civarinda satiliyorlar, bir kac nesil once high end anakartlar 400 dolarin ustunde oldugunda insanlari kazikliyorlar diyorduk

fakirler ölsün, alıcı azalınca fiyatlar düşer, gene zenginlere yarar  

Rica ederim hocam ne demek.  

FCLK'yı yükseltmek biraz da şans işi. Her işlemcide 2133 olmuyor hele ki 2200 falan olabiliyorsa dokunma öyle çalışsın nirvana demek o.

Ben hiç dokunmadım açıkçası. Ama yabancı forumlarda uğraşan çok insan var. Techpowerupta çok konuştuk bu konuyu genelde 2066 ya da 2133ü zorluyorlar.

Bence daha çok stabilite önemli olduğunda ona bakıyorum.

Bi de expo Tweaked ayarı çok kullanışlı. Uğraşmadan gecikme düşüyor normal expo profiline göre.

Linpack'teki hata butun 9000 serisine ozel bir hataymis, 2 gun once Linpack yeni surum cikardi ve suan sorunsuz calisiyor.

https://www.techpowerup.com/download/linpack-xtreme/

Bende 2 yıldır kullandığım 5800x3d sistemi, bu ay itibariyle 9800x3d olarak güncellemeye karar verdim ve satın aldım. Dipnot olarak şunu ekleyeyim. Kasım ayında stoklar yok ve birim fiyatı olarak da 23-24k bandında satışa sunuluyordu. (n11'de bir satıcı 30k'ya çıkartmış)

Anakart konusunda asustan memnun kaldığım için am5 olarak b650-plus satın aldım.

asus türkiye

TUF GAMING B650-PLUS｜Anakart｜ASUS Türkiye

https://www.asus.com/tr/motherboards-components/motherboards/tuf-gaming/tuf-gaming-b650-plus/

Ram olarak yine kingston aldık, Kingston Beast Expo 32GB DDR5 6000MHz CL30 Masaüstü Performans Ram Kit (2x16GB) KF560C30BBEK2-32TR

bilendenal.com

Kingston Beast Expo 32GB DDR5 6000MHz CL30 Masaüstü Performans Ram Kit (2x16GB) - KF560C30BBEK2-32TR

https://bilendenal.com/Kingston-Beast-Expo-32GB-DDR5-6000MHz-CL30-Masaustu-Performans-Ram-Kit-2x16GB-KF560C30BBEK2-32TR.html

Soğutucu olarak arctic esports 34 duo kullanıyordum. Bu seferki için sıvı soğutucu almaya karar verdim.

ARCTIC Liquid Freezer II 280 Multi Compatible All-in-One CPU Water Cooler (ACFRE00066A) Modelini satın aldım. (QC Passed yazan modeller yeni üretim oluyor. bilginize)

www.jumbum.com.tr

403 Forbidden

https://www.jumbum.com.tr/ARCTIC-Liquid-Freezer-II-280

Bilgisayarı kurmadığım için test yapamadım. Yaparsam ekleyeceğim.

Bütçemi düzenleyip 9700x ile aranıza katılacağım :) 4650g ağlıyor renderda  

Siz olsanız i9-9900k'dan hangi işlemciye geçersiniz ? O kadar çok inceleme ve haber var ki kafam karıştı. AMD düşük çekirdekli gidiyor nedense, intel 14900k baktım çok çekirdekli diye fakat sürekli soket değiştiriyorlar ve sıcaklıkları çok kötü. Hem yayın yapılacak, hem oyun oynanacak, arada da video render'ı yapacak. 4080 super ile takviye etmeyi düşünüyorum. Tercihiniz ne olurdu ?

Bekleyip almak mantıklı mı ? Ryzen 9 9950X3D