Giriş Bilgisayarınızı topladınız veya bilgisayarınıza herhangi bir teknikmüdahalede bulundunuz. Ama bilgisayar açılmıyor. İşte bu yazıda herkeseönce anlamsız gelen sesli hata mesajları ile POST (Power-on self test)uyarılarına/hatalarına değineceğiz.
Normal bir boot işlemi esnasında sizin düğmeye basmanızla birlikte öncebilgisayarın bütün bileşenlerine güç verilir, ekran kartınız hemenkendi reklamını yapar ve POST ekranına gelirsiniz. Burada, anakartınız�Aabi bakalım bana neler takılıymış� havalarında bütün bileşenleri ufakbir teste tabi tutar. Size bu sırada ekranda işlemcinizin hızı, rammiktarınız gibi bazı bilgiler verilir. İşletim sisteminin yüklenmeyebaşlamasından hemen önce ekrana (eğer ben yeterince hızlıyım diyorsanızPause tuşuna basarak istediğiniz kadar seyredebileceğiniz) bir tablogelir. Bu tabloda kabaca POST işleminin sonuçlarını görürsünüzdiyebiliriz. Peki ya normal bir boot gerçekleşmezse?
Bilgisayarın başlamasını engelleyecek herhangi bir hatada ya sesli yada POST hata mesajları alırsınız. İyimser olmanın bir alemi yok.Dolandırmadan söyleyeceğim. Sesli hata mesajları genellikle ölümcül,POST mesajları ise genellikle uyarı niteliğindedir. Genellikle diyorumçünkü, ekran kartı arızasını işaret eden bir sesli hat mesajı sadeceekran kartınızın yerinden oynamasıyla da ortaya çıkabilir.
Sesli Hata Mesajları
Hata Anlamı 1- Sürekli Ses Güç kaynağı arızası 2- Birçok kısa bip Anakart arızası 3- 1 uzun Bellek tazelenmesinde hata 4- 1 uzun 1 kısa Anakart veya BIOS çipi arızası 5- 1 uzun 2 kısa Ekran kartı arızası (Genellikle eski kartlardaki DIP switch kaynaklıdır) 6- 1 uzun 3 kısa Ekran kartı arızası 7- 2 uzun 1 kısa Ekran kartı arızası (RAMDAC kaynaklı (?) ) 8- 2 kısa Bellek parity (eşlik) hatası 9- 3 kısa Belleğin ilk 64k�lık bölümünde hata 10- 4 kısa Timer hatası 11- 5 kısa İşlemci hatası 12- 6 kısa Klavye işlemcisi hatası 13- 7 kısa İşlemci hatası 14- 8 kısa Ekran kartı belleğinde okuma/yazma hatası 15- 9 kısa BIOS ROM hatası 16- 10 kısa CMOS okuma/yazma hatası 17- 11 kısa Tampon Bellek Hatası
Gördüğünüz gibi bu bip sesleri hiç de hayırlı manalara gelmiyor. Bu sorunların çözüm yolları;
1. hata için, güç kaynağınızın bağlantılarını kontrol edip bir denemedaha yapın. Eğer sorun devam ediyorsa, üç vakte kadar size yeni bir güçkaynağı gelecek demektir.
2, 4, 10, 12, 15 e 16 numaralı hatalar için, tüm kartları işlemciyi veRAM�leri söküp tekrar takın. Öncelikle mümkün olduğunca az bileşenlebilgisayarı başlatmaya çalışın. 4, 15 ve 16 numaralı hatalarda BIOSçipinin yerine düzgünce oturduğundan emin olmak için üstüne hafifçebastırın. Değişen bir şey yoksa 4, 15 ve 16 numaralı hatayla karşıkarşıyaysanız yeni bir BIOS çipi edinin, yok eğer değilseniz zaten yenibir anakartınız olacağınız için BIOS çipiniz otomatik olarak değişmişolacaktır.
3, 8 ve 9 numaralı hatalarla baş etmek için öncelikle RAM�lerinizinyerlerine düzgün oturduklarından ve yuvalarla aralarında herhangi biryabancı maddenin bulunmadığından emin olun. Eğer birden fazla bellekmodülü kullanıyorsanız değişik kombinasyonlar deneyin. Hata hala devamediyorsa belleklerinizi tek tek deneyerek sorunun hangisi/hangilerindeolduğunu bulabilirsiniz.
5, 6 ve 7 numaralı mesajı alıyorsanız, ekran kartınızın yerine iyiceoturduğundan ve monitör bağlantısının düzgünce bir şekildeyapıldığından emin olun. Problem sürüyorsa başka bir ekran kartı ilebilgisayarı başlatmayı deneyin. Sonuç alırsanız sizi tebrik ederiz çokyakın bir zamanda yepyeni bir ekran kartınız olacak. Ekran kartlarıylailgili alacağınız sesli hata mesajlarının neredeyse tamamı 6 numaraolacaktır. Bu nedenle şimdiden �diii di dit dit� sesine alışmanızdafayda var.
11, 13 ve 17 numaralı hatalar için işlemcinizin düzgün bir şekildetakıldığından emin olun. Mümkünse başka bir işlemciyle denemelerdebulunun, sonuç alamazsanız özellikle 17 numaralı hata içinanakartınızdan şüphelenin.
POST Mesajları Girişi ölümcül hata mesajlarından yaptık ama daha çok uyarı niteliğindeolan POST mesajları ile ortamı biraz yumuşatmayı ihmal etmiyoruz. Genelolarak açıklayıcı, birkaç kelimelik (biraz İngilizce ile) anlaşılabilirniteliktedirler. Ama can sıkmaya yetecek kadar ciddiye almakkaçınılmazdır. Bu mesajlar anakarta, BIOS�a, takılı olan donanıma,çipsete göre değişiklik gösterebilirler. Yine de belli başlı birkaçhata mesajıyla uygulanabilecek çözüm yollarını yazıyorum.
BIOS ROM checksum error - System halted: BIOS çipindeki bir hatayıgösterir. Çipte fiziksel hata veya BIOS yazılımında bozukluk olabilir.Sisteminizi yeni bir BIOS ile update edin, sorun devam ediyorsa yenibir BIOS çipi edinmeniz gerekecek.
CMOS battery failed: BIOS piliniz bitmiş veya bitmek üzere. Pilin türünü belirleyip en yakın saatçiden yenisini alabilirsiniz.
CMOS checksum error - Defaults loaded: Herhangi bir nedenden dolayıBIOS ayarlarınızda bozukluk oluşmuş (muhtemelen bitmek üzere olan BIOSpili yüzünden). Varsayılan ayarlar yüklenerek sisteminizin zarargörmesi engellenmiş.
Floppy disk(s) fail: Sisteminize takılı bulunan disket sürücü(ler) ileBIOS�taki disket sürücü ayarları birbirini tutmuyor. Disket sürücünüzünbağlantılarını kontrol edin, BIOS�taki ayarlar yanlışsa düzeltin. Sorundevam ediyorsa disket sürücünüzde muhtemel bir fiziksel arıza vardemektir.
Keyboard error or no keyboard present: Belki de en çok karşılaşılanPOST mesajı. Bu mesaj genellikle �Press F1 to continue� diye devameder. Siz de olmayan klavyenin F1 tuşuna basarak hatadan kurtulabilirveya yeni bir klavye takarak işleme devam edebilirsiniz.
Memory test fail: POST mesajlarının belki de en can sıkıcısı. BIOS�takibellek ayarlarınızda olabilecek bir problemden kaynaklanabildiği gibi,bellek modüllerinizdeki kısmi (kısmi=belli bir bölümündeki) arızanedeniyle de ortaya çıkailir. Ayarlarınızdan eminseniz, başka birbellek ile sisteminizi tekrar açmayı deneyin.
Hard Disk(s) Fail: Sisteminizde mevcut disk(ler)le BIOS�ta belirilmişdisk ayarları birbirini tutmuyor demektir. BIOS�tan disk ayarlarınıotomatiğe getirin, master/slave ayarlarını kontrol edin. Sorun devamediyorsa disk sürücünüzde fiziksel bir bozukluk kuvetle muhtemeldir.
Bunlar POST hatalarının sadece belli başlı olanları. Sistem-spesifikolarak hata mesajları ile karşılaşabileceğinizi tekrar hatırlatmamdabir sakınca yok.