Christopher Nolan, en hakkı verilmeyen filminin hangisi olduğunu açıkladı (2. sayfa)

Cooper'ın karadelikten çıkması, içine düştüğü Gargantua karadeliğinin bildiğimiz tekillik değil de halka tekillik (ring singularity - Ring singularity - Wikipedia) özelliğine sahip olması ile kolaylıkla açıklanabilir.

Not exactly.

Mevzu bahis olan tekillikten ziyade olay ufku. Kerr karadeliklerinde de olay ufku bir kez geçtin mi geri geçebileceğin bir sınır değil. Yoruma göre evet başka uzay zamanlara açılabilir veya karadeliğin içinde zamanda geri gidebilirsin ama geçtiğin olay ufkundan geri dönemezsin. Evet ayrıca gerçek/astronomik karadelikler Kerr karadelikleri gibi spinli ama Kerr karadelikleri gibi kavramların gerçekliğin münasip bir tasvirinden ziyade bir takım ideal geometri konseptleri olduğunu da unutmamak gerek.

Kerr karadeliği konseptinden astronomik karadelikler hakkında çıkarılabilecek anlamlı bir yorum karadeliğin merkezine çarpmadan olay ufku - eğer öyle bir şey varsa - altı bir yörüngede dönülebileceği. Olay ufku yoksa zaten olay ufkunu geçmeye çalışırken doğrudan karadeliğin masif gövdesine çarparsın (varsa da söz ettiğimiz gibi içinden çıkamazsın).

Zaten akresyon diski, korona, radyoaktif ve manyetik alanlar ve jetler gibi diğer tüm astronomik pürüzleri es geçerek konuşuyoruz. Teoride tüm bunlardan arınmış, esasında "çıplak" bir karadelik - süper masif cinsinden - bulunabilir (kolay değil, muhtemelen ancak kainat soğuyup söndükten ve süper masif karadeliklerden başka neredeyse hiçbir şey kalmadıktan sonra olabilir ama hadi Nolan'ın artistik özgürlüğüne o kadar laf etmeyelim). Fakat olay ufku aşılabilir/içine düşüldükten sonra geri dönülebilir bir karadelik? Bildiğin karadelik olmanın tanımına aykırı.

Olay ufku veya karadelik olma hali yapısal bir durum. Bunu iyi anlamak gerekir. Karadeliğin olayı neyin karadeliği olduğuna bağlı olarak spesifik bir şeyi yapısallığıyla hapsetmesi. Astronomik karadelikler haricinde sonik, hidrodinamik vs karadelikler de olabilir.

Bir karadeliğe yapısal bir fenomen değil de bir obje olarak bakarsan da karadeliğin içinden çıkma mevzusunda bir yere varamazsın. Astronomik karadelikler esasında gravitasyonal olarak tamamen çökmüş objelerdir ve karadelik adı yaygınlaşmadan önceki teknik isimleri zaten budur. Yani bir karadeliğe düşmek muhtemelen başka boyutlara açılmaktan ziyade evrendeki en yoğun ve enerjetik objeye çarpmak - ding ding ding süper enerjetik bir ölüm - anlamına geliyor.

Bir karadeliğe çarpmanın bir nötron yıldızına veya başka aşırı yoğun bir astronomik objeye çarpmaktan çok farklı olacağını zannetmem. Gelgit bozulma etkisi - malum Spagettileşme - yaşanır. Astronomide buna daha spesifik, süper masif karadeliklerle ilgili olanı kastedilerek Tidal Disruption Event de deniyor. Bunlar Einstein'ın teorisi kapsamında ortaya koyulabilen ve zaten Einstein'ın teorisinin empirik olarak onaylanabilen kısımları.

Sanat icrasını kendisi bilir ama bence Nolan bu tarz bir düşünceye - yani bilimsel yaklaşıma - yabancı. O sebeple etkileme tarafında iyi ama izah sunma tarafında iyi değil.

Filmin danışmanlarından biri, konunun kitabını yazmış Kip Thorne. Örneğin, yüksek çekim kuvvetine sahip cismin belirli bir mesafedeki yörüngesinde dönen gemide yaşayan birinin, cismin yüzeyindekilere göre çok daha hızlı yaşlanacağını öngörüp değerini oturup hesaplamış, daha doğrusu kurguyu matematikle uyumlu hale getirmişler.

Nolan'ın katı bilimsel kısıtlamaları yok fakat ciddi danışmanlarla çalışmış.

Nolan Kip Thorne ve diğer fizikçilerin danışmanlığında artistik özgürlüğünden faydalanarak açık büfe yaklaşımı ile sunduklarından bir seçme yapıyor. Bazı kısımları çıkarıyor (spinli karadelik asimetrisi, karadelik çevresindeki akresyonun bir tarafını parlak kılacak ve değişik optik illüzyonlara yol açacak Doppler etkisi gibi bir takım fenomenler Yıldızlararası'nda mevcut değil), bazılarında değerlerle oynuyor (zaman genleşmesi etkisini biraz abartıyor ama sonuçta varolan bir olgu o kadar olacak), bir kısmında ise - bence - tamamen kendisi kuruyor.

Ben de dahil insanlar daha çok kendisinin uydurduğu bu kısımlara takılıyor. Thorne yoksa astrofizikte sağlam, çeşitli çalışmalarla bilime katkıda bulunmuş ancak Nolan'ın kurgu inşası ve yönetmenliğine de karışacak hali olmayan bir isim. Nolan'ın derdi büyülemek. Ama fizikçilerle bilimkurgu da yapıyorum dediği için biraz da açıklasa fena olmaz.

Yerçekimine karşı gelen birisi gördüğünüzde doğal olarak öylesine de olsa bir açıklama bekliyorsunuz. Ki olay ufkunu geçtikten sonra oradan çıkmak yerçekimini yenmek gibi bir olay da değil. İmkansızlıklar üçgeni veya evli bir bekar gibi daha çok. - Olay ufku gerçekten fiziksel bir gerçeklikse ve her astronomik karadelikte varsa - Fiziksel imkansızlık, - olay ufku sadece Einstein denklemlerinin farazi ürünüyse - konsept olarak içsel tutarsızlık kategorisine düştüğü için. Kısaca Nolan olay ufku mefhumunu da dikkate almıyor (karadeliklere başvuran bir uzay bilimkurgusu açısından ciddi bir red flag).

Paylaştığınız videoyu da izleyeceğim. Teşekkür ederim. Belki video için ayrı bir yorum düşerim.

Katılıyorum Nolan'ın derdi tam olarak büyülemek, hatta Prestige filmindeki gibi filmlerinde bir "prestige" anı oluyor, bu bir nevi her şeyin açıklandığı veya kurgunun zirveye ulaştığı sahnelerde oluyor.

Interstellar özelinde, baba çocuk paradoksu kısımları benim açımdan ilgisiz kısımlardı, kurgu ve dramatizasyon için gerekli filler kısımlar.

Kara delik yörüngesindeki gezegende yaşayan ve gezegenin yörüngesinde dolanan geminin durumu en ilgi çekici kısımdı. Gezegen kütlesinden dolayı oluşturduğu alan ve kara deliğin muazzam çekim gücü arasında sıkışmış insanların durumları.

Gezegenin çekim gücüyle oluşturduğu (dış etkilere tamamen kapalı?) sistem içerisindeki etkilere tabi insanlar için zamanın akış hızıyla, gezegen yörüngesinde çekim gücünden daha uzakta ama kara deliğin çekim gücüne de tabi olan insanın karşılaştırılması asıl kurgu bilimsel challange olmuş.

Muhtemelen gezegen, kara deliğin çekimine yakalandığı anda yüksek bir ivmeyle sarsılmıştır ama sonradan artık sabit bir hızla hareket eden aracın içindeki insanların dışarıyla uyum durumu gibi hıza ve kütle çekimine uyum sağlamışlardır, bu işin kurgu bilim kısmı.

Erkcan Özcan'ın özellikle insan gibi zaman dediğimiz haritalama sisteminde entropisi artan karmaşık makroskopik nesneler hakkında 6:53 ile 7:40 arasında yaptığı zaman yolculuğu veya geçmişi yeniden inşa açıklamaları son derece net ve etkileyici. Aynen Özcan'ın dediği bir kere ne yaparsan yap, zamanda bir insan olarak geriye gidemezsin ama yön olarak zaman mesela basit kuantum parçacıklar için anlamlı bir fark değildir (bahsettiğim CPT Teoremi bir atomaltı parçacığın "zamanın tersi" yönde gidebileceğini ifade eder ama biz parçacık değiliz!). Atomaltı parçacıklardan farklı olarak bizim için zamanda yön değiştirmek aklımızın almayacağı bir değişimi, kelimenin tam anlamıyla tersine bir entropiyi ve neden sonuç ilişkilerinin çıldırtıcı biçimde anlamsızlaşmasını ifade eder. Özcan'ın dediği gibi geçmiş durumları oluşturma girişimlerinde harcanacak enerji evrene büyük bir entropi salacağı için biz geçmişi makroskopik düzeyde replike etsek bile zaman bu yönde halen ilerlemiş sayılacak ve evren bazında düşündüğümüzde geçmişe gitmiş olmayacağız. Evren için zamansallık "geçmişe" dönme girişiminden kaynaklı entropi çıktısıyla gene de ilerlemiş olacak.

Impressive, most impressive. Fizikçi farkı. Zaman yolculuğunun, en azından geçmişi yeniden yaratma girişimlerinin büyük bir entropi enkazına yol açacağı ifadesi gerçekten büyük bir zeka parıltısı. Üslubu zaten çok berrak ve analojileri çok yerinde ama o kısma ve ifade edişine özellikle hayran kaldım.

Aristoteles'in fiziğiyle tezatlığından dem vurarak ataleti/eylemsizliği anlatırken ama basitçe fren yapan bir dolmuşta ayak durmak ve dolmuşun hızını muhafaza ederek içinde savrulmak örneğini vererek program moderatörlerini ikna edip o konuyu daha çabuk geçselermiş iyi olurdu. Moderatörler her zamanki gibi çok yetersizdi. Bu fizikçinin muhatapları gerçekten inanılmaz derecede yetersizdiler. İlkokul bile okumuş olduklarından şüphe duydum.

Bir takım temel fiziksel referansların içinde bulunulan fiziksel referans sistemine göre farklı olabileceği konusunda Yıldızlararası'nda aşırı göze batan bir kusur görmedim evet. Mekiktekiler mekiğin, gezegendekiler gezegenin referans sistemindeler vs vs.