İstanbul 'un Semtleri | DonanımHaber Forum

İstanbul 'un Semtleri - Sayfa 2

s£stavina · 2008-05-06T14:15:26.0000000+03:00

İstanbul un semt adlarının hepsinin bir hikayesi varmış ; Aksaray: Fatih'in sadrazamı Ishak Paşa, Iç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray'ı ele geçirdikten sonra orada yaşayan bölge insanlarını bugünkü Aksaray semtinin bulunduğu yere gönderir. Aksaraylılar da semte adlarını verirler. Ahırkapı: Marmara Denizi'nin kıyısında yer alan yedi ahır kapısından birisi olan bu semte, Padişah atlarının bulunduğu has ahırın yanında yer aldığı için Ahırkapı ismi verildi. Aşiyan: Kuş yuvası. Günümüzdeki ismini şair Tevfik Fikret'in burada bulunan, Farsçada kuş yuvası anlamına gelen 'Aşiyan' isimli evinden alıyor. Bağlarbaşı: Semt, en ünlü bağ ve bahçelerin bir dönem burada yer almasından dolayı bu adla anılıyor. Bebek: Semtin isminin nereden geldiği konusunda iki rivayet bulunuyor. Bunlardan ilki, Fatih Sultan Mehmet'in bölgeyi koruması için gönderdiği bölükbaşının Bebek lakaplı olması. Diğeri ise padişahın semtteki bahçesinde gezerken yılan görüp korkan şehzadesine bebek demesi ve bundan sonra bahçesinin bebek bahçesi olarak anılması. Beşiktaş: Ilk görüş, semtin ismini Barbaros Hayrettin Paşa'nın gemilerini bağlamak için diktirdiği beş taştan aldığı yönünde. Diğeri ise bir papazın burada yaptığı kiliseye Kudüs'ten getirdiği beşik taşını koyduğu ve ismin buradan geldiği yönünde. Beyazıt: Sultan II. Beyazıt'ın buraya kendi ismiyle anılacak bir külliye yaptırmasından sonra semt, Beyazıt olarak anılmaya başladı. Beyoğlu: Semtin isminin nerden geldiği konusunda çeşitli rivayetler bulunuyor. Bunlardan ilkine göre, Islamiyet'i kabul edip burada oturmaya başlayan Pontus Prensinden adını alıyor semt. Diğerine göreyse, 'Bey Oğlu' diye anılan Venedik Prensinin burada oturmasından geliyor semtin adı. Son bir rivayet de, burada oturan Venedik elçisine, yazışmalarda, "Beyoğlu" diye hitap edilmesinden semtin bu adla anıldığını söylüyor. Bakırköy: Bizanslıların 'Makri Hori' dedikleri semt, 14. yüzyılda Osmanlıların eline geçince 'Makriköy' adını aldı. 1925'te ulusal sınırlar içindeki yabancı kökenli adların değiştirilmesi sırasında Atatürk'ün isteğiyle semt Bakırköy adını aldı. Bostancı: Semt, adını eskiden her türlü meyve ve sebzenin yetiştirildiği bostanlardan biri olmasından alıyor. Çatladıkapı: Bizans zamanında yapılan surların Sidera adı bir verilen kapısı, 1532 tarihinde meydana gelen depremde çatlayınca, hem semt hem de kapı Çatladıkapı olarak anılmaya başladı. Çemberlitaş: Bizans'ın en önemli meydanlarından Constantinus Forumu'nun bulunduğu yerdeki büyük sütunlardan birisi olan Çemberlitaş, semte adını verdi. Çengelköy: Eskiden gemi çapaları bu köyde yapıldığı için isminin buradan geldiği tahmin ediliyor. Çıksalın: Güzel manzaralı, geniş bir çevreye hakim olan bölgeye, halk arasında "çık, salın" denilmeye başlandı. Eminönü: Osmanlı döneminde çarşıdaki esnafı denetleme yetkisi 'Emin'lere aitti. Semt, adını burada bulunan 'Gümrük Eminliği'nden alıyor. Feriköy: Semt adını Sultan Abdülmecit ve Abdülaziz dönemlerinde yaşayan Madam Feri'den alıyor. Bölgede bulunan geniş topraklar padişah tarafından Madam Feri'nin eşine bağışlanmıştı. Ama eşi ölünce semt onun ismiyle anılmaya başlandı. Galata: Gala, Rumca da "süt" anlamına geliyor. Bir rivayete göre Galata'nın adı semtteki süthanelere gönderme yapılarak türetildi. Başka bir görüşe göre ise Italyanca 'denize inen yol' anlamına gelen 'galata' kelimesi düşünülerek bu isim verildi. Horhor: Fatih'te bulunan semt, adını Horhor çeşmesinden alıyor. Rivayete göre Fatih Sultan Mehmet bölge civarında yürürken yerin altından su sesleri duyar ve yanındakilere, "Buraya bir çeşme yapın baksanıza 'hor hor' su sesleri geliyor" der ve buraya bir çeşme yapılır. Çeşme de semt de Horhor ismiyle anılmaya başlar. Okmeydanı: Fetih Ordusu kuşatmanın bir kısmını burada kurulan karargâhta geçirmiş. Semtin ismi de böylelikle Okmeydanı olarak kalmış. Şişli: Şiş yapımıyla uğraşan ve Şişçiler diye anılan bir ailenin burada bir konağı olduğu ve 'Şişçilerin Konağı'nın zamanla değişikliğe uğrayarak 'Şişlilerin Konağı' hâline gelmesiyle semtin adının Şişli olarak kaldığı anlatılıyor. Şaşkınbakkal: Henüz yerleşimin olmadığı dönemlerde yaz günleri denizden yararlanmak için bölgeye gelenlere bir bakkal dükkânı açıldığını görenler, burada iş yapılmayacağını düşünerek bakkala "şaşkın bakkal" yakıştırması yaptılar. Bundan sonra da semt Şaşkınbakkal olarak anılmaya başlandı. Sütlüce: Bugün Sütlüce semtinin olduğu yerde Süt Menbat isimli bir Rum köyü vardı. Köyün bir köşesindeki bakır bir kadın heykelinin memelerinden su akar; bu suyun, kadınların sütünü çoğalttığına inanılırdı. Bundan dolayı semt, Sütlüce olarak anılır oldu. Tahtakale: Sözlük anlamı 'kale altı' olan Taht-el-kale'nin bozulmasıyla Tahtakale'ye dönüşen semtin, Mercan ya da Beyazıt dolaylarındaki eski sur benzeri yapının aşağı kotunda yer aldığı için bu ismi aldığı tahmin ediliyor. Taksim: Osmanlı zamanında sucuların; suyu, halka taksim ettikleri yer, Taksim olarak anılmaya başlandı. Teşvikiye: Sultan Abdülmecit'in bir mahalle kurulması için teşvikte bulunduğu semtin adı Teşvikiye olarak kaldı. Bu durumu, Harbiye Karakolu ile Rumeli ve Valikonağı Caddelerinin kesiştiği kavşakta bulunan iki taş belgeliyor. Unkapanı: Bazı satış yerlerinde Arapça'da 'Kabban' adını taşıyan büyük teraziler bulunduğundan, buraları Kapan adını taşırdı. Sahiline buğday ve arpa yüklü gemiler demirlediğinden, semt bu adı aldı. Üsküdar: Bizans devrinde, Skutari denilen asker kışlaları, şehrin bu yakasında yer aldığı için semt Skutarion diye anılıyordu. Bu isim zamanla Üsküdar'a dönüştü. Ümraniye : Ümran sözcüğü Arapça' dır. Topluluklarda mutluluk, saadet, refah anlamına gelir. Esas anlamı kalkınmış, gelişmiş, bayındırlaşmış, yaşayış koşullarının uygunlaştırılması için üzerinde çalışılmış olan yer. Bazı kaynaklarda ise; Ümran (Ar) 1- Bayındırlık, bayındır olma, bir yerin tamamiyle meskün ve yeterince işlenmiş olması, 2- Medeniyet, terakki, refah. Umran= Ümrandır. Veliefendi: Hipodrom bir zamanlar Şeyhülislam Veli Efendi'nin sahibi olduğu topraklar üzerinde kurulduğundan semtin adı Veli Efendi'yle anılıyor. 9 dilde Istanbul Grekçe: Vizantion Latince: Bizantium, Antoninya, Alma Roma, Nova Roma Rumca: Konstantinopolis, Istinpolin, Megali Polis, Kalipolis Slavca: Çargrad, Konstantingrad Vikingce: Miklagord Ermenice: Vizant, Stimbol, Esdambol, Eskomboli Arapça : Bizantiya, el-Mahsura, Kustantina el-uzma Selçuklular zamanında: Konstantiniyye, Mahrusa-i Konstantiniyye, Stambul Osmanlıcada: Dersaadet, Deraliyye, Mahrusa-i Saltanat, Istanbul, Islambol, Darü's-saltanat-ı Aliyye, Asitane-i Aliyye, Darü'l-Hilafetü'l Aliye, Payitaht-ı Saltanat, Dergâh-ı Mualla, Südde-i Saadet

s£stavina

Yarbay

2873 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Tarum

Yüzbaşı

409 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

stigmata_

Yarbay

2607 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

s£stavina

Yarbay

2873 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

s£stavina

Yarbay

2873 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Boğaz Efsaneleri

19. yüzyılın sonunda İstanbul'u ve Boğaziçi'ni anlatan Philip Anton Dethier "Boğaziçi ve İstanbul" adlı eserinde şu satırlar ile Boğazın ayırıcı değil birleştirici özelliğine dikkati çekmiştir : " Boğaz, büyük birçok akarsuyun döküldüğü Karadeniz'i, sularını boşalttığı Marmara denizine bağlar. İnsanlar haritalardaki görüntülerden etkilenerek akarsu ve boğazların ülkeleribirbirlerinden ayırdıklarını söylemek eğilimindedirler. Aynı şeyi boğaz için de söylerler. Bunlara göre boğaz da Asya ile Avrupayı birbirinden ayırır. Ancak boğazdaki durum hiç de öyle göründüğü gibi değildir."

Philip Anton aynı adlı eserinde İstanbul boğazı ile ilgili efsanelerden de bahseder. İstanbul Boğazı'nın başka dillerdeki adı Bosphor ya da Bosphorus olarak geçer ve bunun da anlamı inek ya da sığır geçişidir. Efsane ise şöyle:

Aros kralı İnakhos'un kızı olan İo, aynı zamanda Argos kentindeki Hera tapınağı'nın rahibesidir. Birgün İo'yu gören Tanrı Zeus ona aşık olur. Kocası Zeus'un bir başkasına aşık olduğunu öğrenen Hera, kıskançlığa kapılarak kocası Zeus'u İo'dan ayırmanın yollarını arar. Zeus, sevgilisini Hera'nın gazabından korumak için onu inek kılığına sokar. Ancak Hera, ineğin kendisine verilmesini ister. İo'yu alır ve bin gözlü bir dev olan Argos'u onun başına nöbetçi olarak diker. Bunun üzerine Tanrı Zeus, savaşcı Hermes'i görevlendirerek İo'yu kurtarmasını ister. Hermes, devi büyüleyerek öldürür ve İo'yu kurtarır. İo kurtulmuştur ama, Hera bu kez de bir at sineğini İo'ya musallat eder. Sinek ısırdıkça inek kılığındaki İo'nun canı çok yanar. İo kaçar ve Trakya'dan İstanbul boğazı'na gelir, boğazı geçerek Asya yakasında kıyıya çıkar. Bu öyküden dolayı İstanbul Boğazı, İnek geçidi anlamına gelen Bosphoros adını alır. İo, Altın Boynuz'u geçtikten sonra bir kız çocuk dünyaya getirir. Adını Keroessa koyar. Keroessa'nın deniz Tanrısı Poseidon'dan Byzas adlı bir çocuğu olur. Byzas büyüyünce, annesinin kendisini doğurduğu yerde bir kent kurar. Kent, kurucusunun adından dolayı Byzantion adını alır.

Öykünün bir başka versiyonunda İo'nun karaya çıktığı yer Mısır olarak geçer. Karşıya geçen yerin Mısır olmasının iki nedeni vardır. Birincisi, kentin kurucusu olan Byzas'ın memleketi olan Megara Orta Yunanistan'da bir yerdir. Yunanistan ise tüm varlığını Minos-Girit uygarlığı'na, onlar da Mısır'a borçludur. Nitekim Minos-Girit medeniyeti'nin ticaretinin büyük bir bölümü İskendiriye kenti ile yapılmaktaydı. İkinci neden de birinci ile ilgilidir. Bu efsanenin kökeni, muhtemelen Girit'in boğa başlı yaratığı kutsal boğa Minator'a, onun da kökeni Apsis boğası ve Tanrıça Hathor efsanesine dayanmaktadır. Boğaz ile ilgili efsanenin diğer çeşitlemesi de, tezimizi destekler mahiyettedir. Zeus, Fenike kralı Agenor'un kızı Europa'yı görünce ona aşık olur. Ama eşi Hera'dan korkan Zeus, bir boğa kılığına girer ve kızın yanına yaklaşır. Kendisini Europa'ya sevdiren boğa, eğilerek onu sırtına alır ve fırlattığı yıldırımların hızıyla denize dalar. Girit'e vardıklarında beraber olan Zeus ve Europa'nın Minos ve Rhadamanthys adlı iki çocuğu olur.

Boğa kültürü ile ilgili diğer mit ise, yukarda değindiğimiz İo miti ile ilgilidir. İo, bir denize ve bir boğaza adını verdikten sonra Mısır'a gider ve orada eski haline dönerek Tanrıça statüsünü alır. Söz konusu Tanrıça Hathor'dur. Yani, Tanrı Horos'un evi anlamına gelen inek başlı tanrıça. Efsaneye göre, yaşlanan Tanrı Ra'nın yardımına çağırdığı ve aslan başlı olarak temsil edilen yaşam, ölüm tanrıçası Sekmeth ile Ra'nın düşmanları ile savaşan Hathor, aşkın, dişiliğin, sarhoşluğun ve kadınların Tanrıçası olmuştur. Dandera tapınağı kendisine adanmıştır. Efsanenin başlangıcındaki Europa'dan doğan Minos, Miken medeniyetinin kurucu kişiliği olan Minos'tur. Onun öyküse de İo yahut Europa'ya ışık tutar niteliktedir. Minos, Girit tahtına çıkmak isteyince, üç kardeş arasında kavga kopmuş, ama Minos tanrıların kendisinden yana olduklarını ileri sürmüş, bunu kanıtlamak üzere de Poseidon tanrıdan bir dilek dilemiş, denizden bir boğa çıkarmasını istemiş ve bu boğayı da gene tanrıya kurban etmeye söz vermiş. Dilediği gibi de olmuş. Denizden köpükler gibi ak bir boğa çıkagelmiş, Minos boğayı almış, tahta oturmuş ama hayvanı tanrıya kurban etmeyi unutmuş. Güzelim ak boğayı diğer sürülerin arasına damızlık olarak göndermiş. Bu duruma çok kızan deniz tanrısı, ak boğayı Minos'un başına bela etmiş. Aynı efsanenin bir başka versiyonunda ise hayvan kudurmuş, ortalığı kasıp kavurduğu bir sırada Herchules'in eliyle öldürülmüş, ama iş bununla da kalmamış, kralın karısı Pasiphae bu boğaya doğa dışı bir aşkla tutulmuş ve onunla birleşmiş. Kral Minos güneş tanrı Helios'un kızlarından Pasiphae ile evlenmişti. Bir zamanlar Europa gibi boğaya vurulan Pasiphae, ak boğayla birleşebilmek için Daidalos'a bir inek heykeli yaptırır, içine girer ve hamile kalarak Minotauros'u doğurur. Ondan sonra da Girit sarayı'nın yaşamı karmakarışık olur.

Helios döllerinin hepsi gibi Pasiphae'de büyücüdür. Seviştiği boğayı öldürttü diye Minos'u büyüler ve yatağından akrepler, yılanlar, çıyanlar çıkmasını sağlar. Bunlar, işi çapkınlığa vuran Minos'un yatağına giren her kadını sokup öldürmekteymişler.

Buradaki Daidalos ile Dandera arasındaki benzerlik ise efsanedeki boğa başlı tanrı Minator'un kökenini oluşturan Hathor'un Mısır'dan Girit'e gelirken geçirdiği değişimi de göstermektedir. Tüm bu efsaneler, İstanbul Boğazı'nın kıtaları ve medeniyetleri birbirine bağlıyan ve batıdan doğuya, doğudan da batıya doğru gerçekleşen ticari ve kültürel geçişleri, alışverişleri ortaya koyar.

İo efsanesinde sözü geçen Byzas'a gelince; Bizans halkının aslında bit Yunan kolonisi, halkının da Yunanlı olduğu sanılıyorduysa da, İstanbul'un kuruluşundaki Megara kökenine mutlaka, Akalar ya da Argoslular ile muhtemelen orta Avrupa Slav kökenli Korintholsular'da eklemek gerekir. Nitekim 19.yüzyılın ikinci yarısındaki İstanbul'u anlatan Dethier de, Helen-bizans fikrini kabullenmez. Ve doğulu kökene yani küçük Asya denilen Anadolu'ya işaret eder. Gerçekten de Helen uygarlığının temelini oluşturan Miken uygarlığını kuranlar, Anadolu'dan giden savaşcı halkdır.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi s£stavina -- 19 Haziran 2008; 15:12:41 >

s£stavina

Yarbay

2873 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

vtopia

Yarbay

2520 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

WITCHER

Yarbay

3682 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

propesyonel

Yarbay

2037 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Deleted User

Yarbay

14720 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

İstanbul 'un Semtleri (2. sayfa)