Kedi ve Köpeklerde Tüy Dökülmesi

PET SAHİPLERİ DE KEDİ VEYA KÖPEKLERİNİN BELLİ ORANDA TÜY DÖKEBİLECEĞİNİ BİLİRLER.ÖNEMLİ OLAN,TÜY DÖKÜLMESİ ŞİKAYETİYLE GETİRİLEN KEDİ VE KÖPEKLERDEKİ ASIL SORUNUN BELİRLENMESİDİR.

Tüy dökülmesi, normal olarak derinin tüy bulunan bölgelerinde kısmi veya komple tüylerin bulunmaması şeklinde gözlenir. Tüylerin oluşumu, uzaması ve dökülmesi bütün canlılarda olduğu gibi bir yaşam döngüsüdür. Tüyler de doğar,büyür ve ölürler. Kedi ve köpeklerde tüy dökülmeleri pet sahiplerini endişelendirecek duruma geldiğinde önemli olmaya başlarlar. Çünkü normal olarak az da olsa tüylerin değişimi ve yenilenmesi nedeniyle tüy dökülmeleri bütün petlerde görülür. Pet sahipleri de kedi veya köpeklerinin belli oranda tüy dökebileceğim bilirler. Önemli olan,tüy dökülmesi şikayetiyle getirilen kedi ve köpeklerdeki asıl sorunun belirlenmesidir. Bunun kolayca çözülebilecek bir nedeni olabildiği gibi uzun süren ve ciddi tedavi gerektiren ya da hiç çözümü olmayan kalıcı bazı nedenleri de olabilir.

Nedenlerin belirlenmesi için önemli birkaç sorunun cevaplanması gerekir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Ne zamandan beri tüy dökülmeleri var ve ne kadar süredir arttı?
Dökülmeler yaygın ya da belli bir bölgede mi ve simetrik mi?
Kaşıntı var mı, varsa ne şiddette ve belli bir bölgede mi?
Kaç yaşında ve cinsiyeti nedir?
Ne ile besleniyor ve diyetinde bir değişildik yapıldı mı?
Daha önce böyle bir problem oldu mu?
Tedavi etmek için herhangi bir yol denendi mi ve nasıl sonuç alındı?
Herhangi bir ilaç ya da ek besin maddesi kullanılıyor mu?
Beraber yaşadığı başka hayvan yada insanda da benzer bir sorun var mı?
Yaşamında strese neden olabilecek bir değişiklik gerçekleşti mi? (yolculuk, ev, sahip, yer değişikliği, eve yeni bir bebek veya misafir gelmesi gibi)
Yıkama veya koku amacıyla kozmetik ürün kullanılıyor mu?
Bu sorular, tüy dökülmesi sorununun altında yatan nedene yönelmekte kolaylık sağlar.

NORMAL TÜY DÖKÜLMELERİ

Mevsim değişimlerinde, özellikle yaz ve kış geçişlerinde bahar aylarında tüy değiştirmeler sebebiyle yoğun bir tüy dökülmesi ile karşılaşılır. Çünkü yazın bulunan tüyler, daha ince, narin ve yumuşak olmasına rağmen kış tüyleri hayvanlan korumak amacıyla daha kalın, sert ve koruyucudur. Bu durumda tüy dökülmeleri yoğunlaşır ve tüyler seyrekleşir. Tüylerin durumu ile beraber derinin de gözlenmesi önemlidir. Deride herhangi bir kaşıntı, kızanklık, yara, kabuklanma, kanama gibi anormal bir değişim var ise yalnızca mevsimsel olmayabilir. Yavru köpeklerde bebeklik tüylerinin dökülerek yerine yeni yetişkin tüylerini alma dönemi olan 4-6 aylıkken oluşan tüy dökülmeleri de normaldir. Stres, kedi ve köpeklerde ani ve yoğun bir tüy dökülmesi sebebi olabilir. Özellikle yolculuk esnası veya sonrasında, veteriner hekim muayenesi ve herhangi bir müdahale durumunda bir anda hızlı ve yoğun tüy dökülmeleri ile karşılaşılabilmektedir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde hormonal birtakım değişimler söz konusu olduğundan yaygın bir tüydökülmesi aniden görülebilir. Kedilerde preauricular alopesi, göz kulak arasındaki bölümde bazen tüylerde seyrelme olup azalmış gibi görünebilir, normaldir. Bu görünüm daha sonra kendiliğinden eski haline dönerek düzelmektedir. Bir de tamamen mekanik etkiler sebebiyle oluşan normal sayılabilecek tüy dökülmeleri vardır. Bunlar, tasmanın boyna sürtünmesi ile ya da dirseklerde özellikle iri ırklarda yattıkları yere sürtünmelerden kaynaklanan durumlardır. Sebepler ortadan kal-'dırıldığmda iyileşme gözlenecektir.Sürtünmeye bağlı herhangi bir yara,lezyon oluşumu var ise onların ayrıca tedavi edilmesi gerekmektedir.Enjeksiyon yapılan yerde de tüy dökülmeleri şekillenebilir. Bazı yağlı ilaçlar, kortikostreoidler ve bazı aşı uygulamaları sonrasında o enjeksiyon yerinde çıplak bir görünümde açılma ile kendini belli eder. Bölgede deri hafif kalınlaşmıştır. Genelde geri dönüşümü olmayan bir tüy dökülmesidir. Kalıcıdır ve spesifik bir tedavisi yoktur. İlaç ya da aşı uygulamaları sonrasında bu maddelere karşı gelişen alerjik renkli siyonlar nedeniyle deride bazen kızarıklık, yaralar, kaşıntı gelişebilir. Bu da deri sağlığını bozacağından ve kıl foliküllerini etkileyeceğinden dolayı tüy dökülmesi de gerçekleşir. Alerji durumunun çözülmesi ve normal deri sağlığının yerine gelmesiyle tüyler yeniden eski haline döner.

BESLENME KAYNAKLI TÜY DÖKÜLMELERİ

Beslenme yetersizliği ve diyetteki eksiklikler de tüy dökülmelerine neden olabilecek önemli bir faktördür. Tüy ve deri sağlığı için,bazı proteinler, vitaminler ve mineraller ile esansiyel yağ asitlerinin diyette yeterli miktarda bulunması gerekir. Bu, diyetteki besin maddelerinin miktarı ve niteliği ile ilgilidir. Ayrıca alınan besinlerin vücutta yeterli kullanımı önemlidir. Çünkü her ne kadar kaliteli ve dengeli besleniyorsa da, eğer herhangi bir sebeple vücut fonksiyonlarında bozukluk var ise vücuda alman besin maddeleri faydalı olamaz. Yani beslenme, hem diyetin yeterliliği ve kalitesi hem de hayvanın sağlık durumu ile ilgili bir durumdur.

Protein olarak sistin ve metionin kıl büyümesi için gereklidir. Protein yönünden kötü ve yetersiz beslenmeden kaynaklanan tüy dökülmelerinde aynı zamanda tüyler kuru, kırılgan ve seyrek görünümlüdür. B vitaminleri, özellikle pantotenik asit (vit.B5) kıl büyümesi için önemlidir. Diğer B Vitaminleri niasin, kolin,inositol ve bir aminoasit olan histidin ile beraber deriyi dehidrasyondan korumada pozitif etkileri vardır. Kolin ve inositol,B grubu vitaminlere bağlı olsalar da asıl olarak vitamin değillerdir. Kolin vücutta karaciğerden sentezlenir fakat bazen gereksinim ölçüsünde üretilemeyeceğinden beslenmeyle alınması gereklidir. Biyotin (vit H), parlak tüyler ve sağlıklı deri için en aktif vitaminlerden biridir. Bazı yağ asidi sentezinde gereklidir. Çiğ yumurta akı,içersinde bulunan antibiyotin etkili bir madde nedeniyle biyotinin barsaklardan emilimine engel olur. Dolayısıyla sürekli yenilen çiğ yumurta nedeniyle kedi ve köpeklerde biyotin eksikliği oluşabilir. Bakır, kıl üretiminde önemlidir ve eksikliği incelmiş ve zayıf kıl örtüsüne neden olacaktır. Fakat bazı köpek ırklarında vücutta üretildiğinden dolayı fazlası toksik olabilir. Çinko, derinin bütünlüğü ve tüy kalitesi açısından önemli bir elementtir. Baklagil ve kalsiyumdan zengin gıdalarla fazla beslenme,çinkonun yeterince emilememesi dolayısıyla işlevini yapamamasına sebep olur. Eksikliğinde ‘çinko eksikliği dermatiti’ oluşur. Esansiyel yağ asitleri içinde kedi ve köpekler için en önemlileri, Omega 3 ve Omega 6‘dır.

Omega 3

alfa-Linoleik asit (LA)

Eikoza Pentaenoik Asit (EPA) DokozaHekzaenoik Asit-DHA

Omega 6

Linoleik asit (LA)
Arachidonik asit (AA)

Gama-linoleik asit (GLA)

Dihommo gamma linoleik asit (DGLA)

Köpekler, vücutlarında linoleik asitten arachidonik asiti sentezleyebilirler. Kediler ise köpekten farklı olarak bu esansiyel asidi sentezleyemediklerinden dolayı gıdalarla dışarıdan almak zorundadırlar. Bazı hastalık durumlarında belirli enzimler yağ asitlerini başka bir yağ asidine dönüştürebilirler ve bu sebeple yetersizliğine neden olabilir veya barsaklardan yeterince esansiyel yağ asidi emilimi mümkün olmayabilir. Bu durumlarda, hayvanlarda esansiyel olmayan yağ asitlerinin esansiyel hale gelmesi nedeniyle diyetle yüksek miktarlarda alınmaları gerekebilir. Fazla kilolu köpeklerde,yağ miktan düşük diyetlerle beslenmeleri sonucu yağ asidi yetersizlikleri ortaya çıkabilmektedir.Yağ asitleri birçok bitki ve balıkta farklı miktarlarda bulunurlar. Balık yağları EPA ve DPA için çok iyi bir kaynaktır. Diğer yağ asitleri bazı bitki ve tahıllarda yüksek oranda bulunur. Ayçiçek yağı ve yalancı safran yağı özellikle LA açısından zengindir.Balığa alerjisi olan hayvanlarda balıkyağı kullanımına dikkat edilerek başka bir kaynaktan yararlanılması yerinde olur.Petler için özel hazırlanmış profesyonel kuru mamalar gibi gıdalar Omega 3 ten daha fazla Ome-ga 6 içerir. Zaten son araştırmalara göre gıdalarda önerilen Omega 6’nın Omega 3’e oranı 10:1 veya 5:1 olmalıdır. A Vitamini eksikliği veya fazla miktarda alımı da tüy ve deri sağlığını etkiler. Özellikle fazla miktarda karaciğer ile beslenen kedilerde A Vitamini fazlalığına bağlı olarak deri ve tüylerde hastalık oluşabilir. Kedilerde buna bağlı nörodermatit şekilenebilir ve anksiyete ile beraber kendini belli eder.

HASTALIKLARDAN KAYNAKLANAN TÜY DÖKÜLMELERİ

Tüy dökülmeleri, bazı hastalıklarla da ilgili olabilir. Hemen hemen tüm deri hastalıkları potansiyel tüy dökülmesi sebebidir. Hastalıktan kaynaklanan tüy dökülmelerini normal tüy dökülmelerinden ayırt etmek gerekir. Parazitler, enfeksiyonlar.hormonal değişiklikler ve bozukluklar ya da alerjik nedenlerle oluşan bazı hastalık durumları söz konusudur.

DERMATİTİS en yaygın tüy dökülmesi sebeplerindendir. Tüy dökülmeleri ve deride tahrişe sebep olabilecek deri hastalığıdır. Birçok nedenden kaynaklanabilir. Alerjik, kontak veya atopik dermatit şeklinde görülebilir. Köpek veya kedi, bazı maddelere karşı hassasiyet gösterebilir. Antibiyotikler, madenler, kauçuk, yün, plastik, kimyasal madde ve boyalar, deodorantlar, pire, bazı gıdalar dermatit sebebi olabilir.Bir de ‘akral lick dermatiti gibi kaygı,endişe vb. psikolojik sebeplerle oluşabüecek dermatitler vardır ve tüy kaybına sebep olurlar.

SOLAR DERMATİT Güneşe fazla maruz kalmaktan kaynaklanır. En yaygın, Pit bull terrieri, Staffordshire terrier, Boxerler, Dalmaçyalı, Amerikan bulldog ve Whippet gibi kısa ve beyaz tüylü ırkları ve pigmentsiz ya da hafif pigmentli deriyi etkiler. Fakat herhangi bir köpek derisi de risk altındadır. Güneş hasarı, genellikle, kasık kanadı ve aksiller alanlar gibi pigmentsiz ince tüylü alanlarda ve dorsal burun üzerinde ortaya çıkar ancak sırt ve gövdede lateral ve lateral uzuvların yanı sıra diğer alanlarda da oluşabilir. Köpeklerde, lezyonlar daha kronik olarak güneşe maruz kalan tarafta daha kötü olabilir. Yaygın yama tarzında kızarıklık ve yaralar, tüy dökülmesi ve deride kalınlaşma ve şişme görülür.

PİRE VE PİRE ALERJİLERİ olan köpeklerde arka ayaklar, popo-but bölgesi, kuyruk, karın ve arka bacaklarda tüy dökülmeleri olma eğilimi vardır. Pireler ısırma esnasında deriye salya bulaştırırlar ve bu bazen alerjik reaksiyona sebep olabilir. Pirenin dışkısının ve yumurtasının görülmesiyle teşhis edilebilir ve tedavide enseden kolay uygulanan ve güvenilir spot-on damlalar asıl pire sorununu çözerken antihistaminik ilaçlarında kısa süreli kullanılması faydalı olabilir.

UYUZ nedeni olan birkaç parazit mevcuttur. Bunlardan Demodeks ve Sarcoptes seabei en fazla rastlanan uyuz sebepleridir.Sarcoptes uyuz etkeni ölesiye kaşıntılı bir deri problemidir. Tüy dökülmeleri daha çok kulak, dirsek ve ayaklarda olmakla beraber kannda ve diğer alanlarda da vardır. Genelde yamalı bir tüy kaybına neden olur. Demodikosiz bulaşıcı olmayan bir uyuz tipidir. Deri kazıntısı ile tam olarak teşhis edilebilir.

CHEYLETİELLA ve bitler de deride kaşıntılı deri problemine yol açan parazitlerdir. Cheyletiella’ya ‘yürüyen kepek’ de denebilir. Yüksek oranda bulaşıcıdır ve kedilerde de köpeklerde de görülebilir. Daha çok sırt bölgesinde lezyonlarla belirti verir ve tüy dökülmesine neden olabilir. PİYODERMA bakteri ya da diğer enfeksiyon etkenleri sebebiyle oluşan deri enfeksiyonudur ve deride püstüller oluşmasına sebep olur. Aşırı miktarda bakterinin tüy foliküllerinde olması ile dairesel bölgesel tüy dökülmesi veya generalize aşırı bir tüy kaybına neden olabilir. Genelde altında yatan başka bir alerjik problem ya da enfeksiyon nedeniyle sekonder olarak oluşur. O nedenle piyoderma tedavi edilirken asıl altta yatan neden de tedavi edilirse lam anlamıyla başarıya ulaşılması daha kolay olur. Uzun süren bir tedavi süreci geçebilir. Kaşıntılı ya da kaşıııtısız olabilir. DERMATOPHYTOSİS kılın gövdesine de zarar veren deride oluşan mantar enfeksiyonudur. Trichophyton spp ve Microspo-rum spp.etkenlerinden kaynaklanabilir. Kaşıntılı ya da kaşıııtısız seyreden bir deri hastalığıdır. Ringworm diye de bilinir. Klinik belirtiler hastalığa neden olan

Köpeklerde Hipotroidizm

En sık görülen hormonal bir hastalıktır. Genellikle Troid bezinin normal fonksiyonunu yapmaması ile ortaya çıkar ve köpek hormona! dengesizlik nedeniyle zarar görmeye başlar. Tüy dökülmeleri görülür ve bunun dışında başka belirtiler de vardır; kuru ve kırılgan tüy yapısı, tekrarlayan bakteriye! ve mantar enfeksiyonları, letarji (uyku hali), yavaş kalp atımı, deri pigmentasyonunda bozukluklar ve şişmanlık. Kıllar kolay kopar, kulak enfeksiyonları da beraberinde gelişebilir. Traş sonrasında tüyler yavaş uzar. Genelde simetrik bir tüy kaybı şekillenir. Golden Retriever, Labrador Retriever, Doberman, Dashund, İrlanda Seter, Great dane ve İngiliz bullterrier ırklarında yatkınlık vardır.mantar türüne göre değişmektedir. Kedi ve köpeklerde Microsporum canis nedenli dermatofîtoz lezyonlan düzensiz olarak görülmektedir. Kısmen kıl dökülmelerine ve pulludan hafifçe kalkmış yuvarlak alanlara kadar değişen lezyonlara neden olmaktadırlar. Özellikle uzun tüylü ırklarda hastalık daha yaygındır ve asemptomatik olarak da seyredebildiği bildirilmiştir. Tric-hofiton nedenli dermatofitozlar ise, eritem ve kıl kaybı ile beraber kabuklanma gibi yangı lezyonlarına neden olan kabartılar ile seyretmektedir. Aynca arasıra tüylerin bulundukları ortama düşmeleri ile ortamdan bulaşmaya sebep olur. Görüntüde teşhis edilebilir veya mantar kültüm için kıl örnekleri taranır. İnsanlara da bulaşabilen bir mantar tipidir. Tedavisi 3 hafta ile 3ay arasında değişebilir. Koruma ve tedavi için kullanılan aşılan mevcuttur. Özellikle kedilerde çok yaygın görülebilen bir hastalıktır.
HORMONAL BOZUKLUKLAR ve değişikliklerden kaynaklanan bazı hastalıklar nedeniyle de kedi ve köpeklerde tüy dökülmeleri görülebilir. Hormonal sebepli tüy dökülmeleri genelde simetriktir. Tüy büyümesini etkileyen önemli faktörlerden bir kısmı da hormonlardır. Bazı hormonlar tüy büyümesini uyarırken bazıları da geciktirir.
Androjenler, kılların büyüme hızını artırır ve kalınlaştırır.
Progesteron, kıl foliküllerinin dinlenme fazında büyüme hızının azalmasına neden olur.
Östrojenler, ince ve seyrek kıllar oluşmasına neden olur. Fazlalığında ve erkekte testis tümörlerinde deride problemlere yol açabilir. Dolayısıyla tüy sağlığı da bozulur.
Tiroksin, kıllarda büyümeyi başlatır, yeni kıl büyüme hızı ve oranını artırır. Troid hormonları eksikliğinde (hipotroi-dizm) genellikle sonuçta güçsüz tüyler ve zayıf bir tüy örtüsü oluşur.
Kortikosteroidler, yeni tüy çıkmasını durdurur, tüy büyümelerini geciktirir ve yavaşlatırlar. Bu nedenle kortikostreoid tedavileri tüy dökülmelerine veya kıllarda incelmeye neden olur.
Growth hormon yetersizliği, yetişkinlerde bebeklik tüyleri kalır ya da tamamen tüy dökülmesi ile sonuçlanır. Tüy dökülmeleri simetriktir.
İnsülin, normal tüylerin büyümesinden sorumludur. Bu yüzden diyabetik kedi ve köpeklerde insülin yetersizliğine bağlı tüy dökülmeleri görülebilir.

CUSHİNG HASTALIĞI’nda (Hiperadreno-kortisizm) da tüy dökülmesi görülür. Bu hastalık hormonal dengesizlikler nedeniyle oluşan ciddi bir hastalıktır. Böbreküstü bezinin normal fonksiyonunu yapmaması ve kortizol hormonu üretiminin artmasından kaynaklanır. Vücutta yüksek kortikostreoid varlığına sebep olan ya fazla üretimi ya da aşırı doz kortikostreoid kullanılması sonucunda oluşur. Köpeklerde sıklıkla, kedilerde ise nadiren görülen bir hastalıktır. Poodle, Dashund, Boston Terrier, Boxer ve Beagle ırklarında görülme riski yüksektir. Tüy dökülmeleri, simetrik olma eğilimindedir ve deri ince, hassas görünümdedir, kolay yaralanabilir.Bunlarla beraber halsizlik, su içme ve idrara çıkmada artış,şişman vücut gözlenir.

OTOiMMUN DERİ HASTALIKLARI vücudun bağışıklık sisteminde akut oluşan bozukluklardan deri etkilenir. Bu hastalıklar kaşmtılı ya da kaşmtısız olabilir. Tüm bunlarla beraber, tüy dökülmesi bazı ırklarda daha sık görülmektedir. Bulldog, Chihuahua, Chow Chow, Doberman, Husky, İrlanda Seter, Malamut, Yorkshire terrier ırklarının çoğu anksiyete sorunları eğilimindedir. Yalnız kalmaktan nefret ederler, hatta insanlardaki psikojenik kökenli ‘mevsimsel duygudurum bozukluğu’ na benzer belirtiler gösterirler. Kış mevsiminde ve Güneş’in belirgin olmadığı dönemlerde tüy dökülmeleri meydana gelir. Anksiyete sebebinin ortadan kaldırılması ve daha fazla ilgilenilmesi ile sorun çözülebilir. İyi bir fiziksel muayene ile deri ve tüy yapısının görünümünde özel dikkat çeken bir görünüm olup olmadığına bakılır. **-

Kedilerde Hipertroîdizm sık görülmesine rağmen köpeklerde nadiren görülen bir hastalıktır. Troid bezinden gerekenden fazla miktarda troid hormonu salgılanmasından kaynaklanır. Tüy dökülmesine, tüylerin çekildiğinde yerinden kolay ayrılmasına, seborrhe ve deride yangılara sebep olur.

Kaynak:Vets and Pets - Halkalı Atakent Veteriner

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi veterinarians -- 28 Şubat 2014; 14:01:46 >

Kedi ve Köpeklerde Tüy Dökülmesi

Benzer içerikler