Asgari Ücret, Vergi Muafiyeti ve AGİ Değerlendirmesi

25 Aralık 2021 tarihinde yayımlanan Resmi Gazete ile Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda değişiklik yapıldı. Birçok platformda yayınlandığı gibi asgari ücretten vergi alınmayacak. Peki bu ne demek.

Yayımlanan kanunun 2. maddesine baktığımızda;

Asgari Ücret

Konuyu daha iyi anlamak için öncelikle brüt asgari ücret ve net asgari ücret arasındaki kesintileri bilmek gerekir.

2021 Yılı için brüt asgari ücret 3.577,50 TL'dir.

Brüt asgari ücret tutarından %14 sigorta işçi, %1 işsizlik işçi primi olmak üzere toplam %15 prim kesilir.

3.577,50 x 0,15 = 536,63 TL Toplam İşçi Primi

İşçi primi brüt tutardan çıkarıldığında vergi matrahı bulunur.

3.577,50 - 536,63 = 3.040,87 TL Vergi Matrahı

Gelir vergisi, vergi tarifesine göre kesilir. Bu tarife Gelir İdaresi Başkanlığının sayfasında duyurulmaktadır. Bu hesaplamada %15 tarifesi kullanıldı.

3.040,87 x 0,15 = 456,13 TL Gelir Vergisi

Son olarak brüt tutar üzerinden damga vergisi hesaplanır. Damga vergisi oranı binde 7,59

3.577,50 x 0,00759 = 27,15 TL Damga Vergisi

Toplamda 536,63+456,13+27,15 = 1.019,91 TL kesinti brüt tutardan düşülür ve net asgari ücret hesaplanmış olur.

3.577,50-1.019,91= 2.557,59

Net asgari ücret ödenecek rakam değildir, gelir vergisinden 193 sayılı G.V.K. gereğince asgari geçim indirimi (AGİ) uygulanır.

Agi hesabı belli oranların toplanmasıyla hesaplanır, şöyledir.

Çalışanın kendisi için 50

Çalışmayan eş için 10

İlk iki çocuk için 7,5

Üçüncü çocuk için 10

Diğer çocuklar için 5

Ancak Agi oranı hiçbir suretle 85i geçemez. Sebebi brüt asgari ücretin vergilendirilebilecek oranının %85 (%15 sgk primi kesildikten sonra kalanı) olmasından kaynaklanmaktadır. Başka bir deyişle 85 oranının üzerinde vergi indirimi uygulanabilecek bir tutar bulunmayışıdır. Bu sebeple evli eşi çalışmayan ve üç çocuklu bir çalışanın gelir vergisi sonuç olarak sıfırdır.

Şimdi bu tutarları bekar için hesaplarsak.

Bekar oranı 50

3.577,50x0,5(agi oranı, bekar için 50)x0,15(%15 vergi oranı) = 268,31 TL Agi, bu tutar gelir vergisi tutarından indirilerek ödenecek vergi tutarı hesaplanmış olur.

456,13-268,31 = 187,82 TL Gelir vergisi.

Ödenecek rakam

3.577,50-(536,63+187,82+27,15)= 2.825,90 TL'dir.

Vergi Muafiyeti

Şimdi Asgari ücreti, agiyi ve gelir vergisini anlattıktan sonra resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren asgari ücrette vergi muafiyeti ile tüm kamu çalışanlarında asgari ücret tutarı kadar vergi muafiyetini inceleyelim.

Yukarıda alıntıladığım ve altını çizerek gösterdiğim ifadeden anlaşılacağı üzere istisna yani muaf tutulacak vergi ilgili aydaki aylık asgari ücret üzerenden hesaplanacak vergiyi aşamaz denilmiştir. Burası önemli bir nokta ilgili ay demek tutarın sabit olmayacağından kaynaklanmaktadır.

2022 yılı için brüt asgari ücret 5.004,00 TL'dir. Bu tutardan %15 prim kesildiğinde geriye gelir vergisi matrahı kalır.

5.004,00 x 0,15 = 750,60 TL prim tutarı

5004,00 - 750,60 = 4.253,40 TL vergi matrahı

Gelir vergisi ve damga vergisi kesilmeyeceğinden çalışanaca ödenecek tutar 4.253,40 TL olacaktır.

İlgili ay vergileri ise şu şekildedir.

Tablodan da anlaşılacağı üzere gelir vergisi tutarı tüm aylarda aynı olmamıştır. Bu sebeple çalışanın vergi tarifesine bağlı olarak 7. ayda 638,01 TL olan gelir vergisi 8. ayda 739,37 TL'dir. Diğer çalışanlarında vergiden muaf olacakları tutar aylık gelir vergisi ile sınırlıdır.

Örnek

Bunu bir örnekle açıklarsak aylık 10.000TL brüt kazancı olan çalışanın 8,500TL Vergi matrahı çıkacaktır. Bu tutarın %15 tarifesine göre gelir vergisi 1.275,00 TL'dir.

Çalışana ilgili aydaki asgari ücret gelir vergisi tutarı kadar muafiyet uygulanırsa. 1.275,00-638,01=636,99 TL gelir vergisi tahakkuk edecektir.

Muafiyet öncesi sisteme göre agi uygulanıyor olsaydı çalışanın bekar olması durumunda 319,00 AGİ tutarı 1.275,00 TL gelir vergisinden düşülerecekti

1.275,00 - 319,00 = 956,00 TL gelir vergisi ödencekti.

Evli, eşi çalışmayan ve 3 çocuklu bir çalışan ise asgari ücretin önceki uygulamasına kıyasla bir üst vergi tarifesinin uygulanacağı 8. aydan itibaren geliri korunmuş olacaktır.

Aylık vergi matrahı 2.529,58 TL olan 9/1 yeni memurun gelir muafiyetinin kazancına etkisi.

2.529,58 x 0,15 = 379,44 TL Gelir vergisi çıkacaktır.

Bekar bir çalışanın önceki sisteme göre yani asgari ücret üzerinden vergi muafiyetinden kazancı 60,44 TL olurken, evli eşi çalışmayan memurun herhangi bir ek kazancı olmayacaktır.

Değerlendirme

2022 yılında çalışanlar asgari ücretin ilgili aydaki vergisi kadar muafiyet uygulanacağından bu durum en çok bekar çalışanlarda gelir artışı olarak görülecek. Aylık matrahı 4.253,40 TL ve altında olanlar ise yıl boyunca hangi tarifeye girerlerse girsinler ücretlerinden gelir vergisi kesintisi olmayacaktır.

Vergi muafiyeti kümülatif matrahı etkilemeyeceğinden yüksek gelirli işçiler ile ikramiye ve tediye gibi ilave ödemeler alan kamu işçilerinde vergi tarifeleri olağan şekilde uygulanmaya devam edilecektir. Her halükarda evli eşi çalışmayan ve üç çocuklu çalışanlar ile eşi çalışan 5 çocuklu çalışanlar yıl sonunda toplamda 952 TL vergi muafiyetinden kaynaklı kazanç elde etmiş olacaklar.

Eksik yahut hatalı olduğunu düşündüğünüz noktaları bildirebilir, bu konuda merak ettiklerinizi yazabilirsiniz.