Düzgün işlemci overclock nasıl yapılır?

Clocking nedir? Neden yapılmalıdır?

Basitten başlayacağız bu sefer. Basit sorularla başlayalım hatta, işlemci denen şeyin performansı nedir, bunu nerden alır? Tabi ki çekirdek hızı diyeceksiniz sanırım, ama maalesef yanlış olacaktır, tam yanlış denemez ama baya eksik olacaktır.

Bazen ne kadar overclock yaparsanız yapın aldığınız performans artmaz, fps artmaz, niye acaba?

Önce yazılım kısmı ile beraber anlatacağım, Windows NT den beri multitasking sistemi kullanılıyor, yani herhangi bir görev parçalara ayrılıyor ve işlemciye böyle gönderiliyor, İşlemci birini tamamlarken diğerlerini donduruyor, sonra bu işlemi bitirp, diğerine geçiyor. Yani siz hani bilgisayarda bir çok işlem aynı anda yapıyor zannediyorsunuz ya, mesela müzik dinlerken film izlemek, aynı anda bir şeyler indirmek gibi, yok o öyle değil hepsi milyarlarca parçalara bölünüyor ve işlemci bi ona bi ona bakıp duruyor.

Eskiden bu böyle değildi, bir veriyi alır, sonuna kadar hesaplar sonucu verir sonra diğerine geçerdi, tabi o zamanlar bu sebeple ctrl + alt + delete yoktu, çünkü aynı anda tek işlem yapıyor ve eğer o kilitlenirse her şey kilitlenmiş oluyordu.

Ve bir çok yerde de belirttiğim gibi şu anda işlemcilerin gerçek performansını görebileceğimiz bir alt yapı yok, bu sebeple yukarıdaki bilgiler de ışığında işlemciye ne kadar hızlı ve stabil bilgi giderse, işlemci de o kadar çok iş yapabiliyor. Senelerdir aslında işlemci o kadar hızlı ki ulaşamıyoruz hızına, bunu çözmek için NVME m2 diskler çıktı, daha hızlı işlemciye bilgi gitsin diye, maalesef asıl hıza yaklaşamadı bile, belki intel optaneleri görmüşsünüzdür, m2 nin kaç katı hıza sahip, günümüz işlemcileri onu bile sorunsuz işleyebiliyor. Buradan düşünün artık.

Bunlar ışığında cache diye bir şey doğdu. Cache bi nevi işlemcinin içine koyulmuş bir ram gibi düşünebilirsiniz, ve bu işlemciye yakın bir hızda çalışır. İşlemci cachen bilgiyi alıp ilerken, cache de bir sonraki olduğunu düşündüğü datayı hazırlar. Bir bilgi lazım olduğunda işlemci her zaman önce cache e bakar, bulamazsa daha yavaş olan rame bakar, orada da bulamazsa daha da yavaş olan hard diske geçer.

Diyebilirsiniz ki o zaman e her şeyi cache yükleyelim misler gibi çalışsın her şey. Çok mantıklı! ama bir sorun var, işlemci her seyi az önce anlattığım gibi sıra ile yapar, bir çekirdek aynı anda 2 iş yapamaz, ama cache aynı anda bir çok veriyi barındırabilir, tabi yeni gelecekler üzerine yazamaz diye bir şey yok yani bir oyun yüklü diye bilgisayarın çalışması için çok önem arz eden bir şeyin üzerine de yazabilir. Ya da oyun için aldığı bilgilerde bir sorun vardır, haydaaa der ve cache i atlayıp işlemci ram ve harddisk sıralamasından doğru bilgiyi aramaya girişebilir.

Tabi bu konuda Microsoft en sevdiğimiz firma olduğundan ve onlar da bizi çok sevdiklerinden güzel bir çözüm önermişler. "Task switching" denen bir özelliği var, hani parça parça işliyor da işlemci, onun bir parçasını gönderiyor bir çekirdeğe, sonra diğer parçasını konudan haberi olmayan başka bir çekirdeğe gönderiyor, tabi bu yeni çekirdeğin konudan haberi de yok, ve sonra işlenmiş verileri hangi çekirdekteydi napıyordu bakip, parçaları birleştirmesi gerekiyor, tabi bir de bu veri geldi, cache windows nası bir sıra ile attı kendisi de bilmiyor, e ne oldu işlemci hem ne yapacağını bilmiyor, hem de neyi yapacağını bilmiyor, e gidiyor rame, sonra yine harddiskte, çok basit bir şekilde işlemci çözebilecekken kulağını tersten ve aynadan gösterip sağ mı sol mu kendisi bile karıştırıyor.

Yani fark ettiyseniz işlemci zamanının çoğunu ne yapacağını anlamak için harcıyor işi yapmak yerine. Yani işlemci ya da ekran kartını overclock etmek fark ettiğiniz üzere hiç bir işe yaramıyor. Diyeceksiniz ama ben 500mhz artırdım 30 fps arttı daha ne, öyle değil. Eline gelen işi yaparken hızlı yapıyor gönderiyor, sonra bekliyor yeni veri gelsin diye, gelmiyor, kendini uyku moduna alıyor, sonra gelince uyanıp, yani yeniden anakarttan voltaj isteyip, cache e bakıp bulamayıp rame bakıp bla bla devam ediyor. 

Peki çözüm nedir?

Yazılım kısmına girersek affinity leri düzenlemek gerekir. Görev yönetcisinde sağ tıklarsanız bir şeye orada "set affinity" vardır, Türkçesi ne bilmiyorum, onu her görev için atarsanız dersiniz ki windowsa, kardeş bu görev bi bütün her yere değil bu çekirdeğe gönder. OO der baba tamamsın gönderir. Tabki restart attığınız an gider, gitmemesi için  https://bitsum.com/ buradan Process lassoyu indirebilirsiniz. Ben genel olarak core0, mouse klavye, core1 windows zamazingoları, core2 network, core 3-7 oyunlar gibi bir şekilde düzenlemeye çalışıyorum.

İkinci çözüme gelelim, bu yazılım kısmıydı, program zaten ücretsiz kullanılabiliyor, deneyerek performans avantajlarına bakabilirsiniz, ancak kesinlikle işlemlerin önceliklerini "priority" değiştirmeyin, çünkü bu sadece bir şeyleri mahveder. Her şey aynı anda yürümeli çünkü biliyorsunuz. 

Bunu bir 2700x li sistemde denedik, sistem olduğu haliyle fortnite ı 100-150 fps aralığında çalıştırıyordu, düzenleyince 200-250lere çıkabildi rahatça ve başka bir şey yapmadık sadece bu.

Şimdi overclock kısmına geleliiiiim, başka clocking dedim çünkü zaten her yaptığınız overclock, işlemcilerin asıl hızları web sitelerinde yazar, mesela 10900k nın asıl hızı 3.7 Ghz dir, bunun harici kullandığınız her şey zaten overclock. Biz bunu en stabil en düzgün çalışacağı hıza almak isteriz, az önceki bilgiler dahilinde görebiliriz ki en önemki şey cache hızı, uncore, ring denen şey. Onu ne kadar yükseltebilirseniz o kadar iyi, ve bu çok voltaj ister. Mesela yanlış hatırlamıyorsam 10700k için 5.1Ghz core için gereken voltaj 4.9 cache ile aynıydı. Bu bağlamda 49/49 yapmak daha makul, en zamanlı doğru hızda çalışırlar. 51/49 olduğunda, işlemci yine aralarda bekleme moduna girecektir, bunu istemeyiz.

İkinci önemli konumuz ısı, ısı arttıkça direnç artar, direnç arttıkça geçebilen veri yavaşlar, bu yavaşladıkça bilgisayar veri iletmek için daha çok uğraşır, hem daha çok elektrik harcar, hem donanımı eskitir, hem ısı yüzünden aralarda hata yapma olasılığı artar. Bu kısım direk fizik, detaya girmeyeceğim isteyen direnç ve akım konularına bakabilir.

Bunun yerine düzgün hızlarda, doğru hesap yapan bir işlemci ve ona hizmet eden diğer parçalar olmalıdır.

Isı limitimiz işlem yaparken 60, 60ı geçtikten sonra ısı durdurulamaz şekilde artar çünkü ısı artar, direnç artar, veri azalır, bilgisayar zorlar daha da ısınır ve patlar. Bu sebeple işlemci firmaları 60-65 aralığına gizli limit koymuşlardır, bir ikinci limit de 80 den sonra başlar. Size göstermeden ısıyı sabit tutabilmek için hızı düşürür. Siz yine aynı hız görürsünüz ancak işlemcinin bir işlemi yaptıktan sonra arada dinlenme süresi artar. Bunu zaten asla istemeyiz. O yüzden stres test programımızda 80 derece üzerine asla ama asla çıkmayacağız. Ana ve en önemli kuralımız bu.

İkincisi residuallar, test yazılımımızın bir kütüphanesi olur, işlemciye belli hesaplar gönderir sonra asıl sonuçla işlemcinin çıkardığı sonucu karşılaştırır, ne kadar çok fark varsa, işlemci o kadar saçmalıyordur. Bu durumda yani yanlış hesapladığında correction devreye girer, işlemci der ki hacıt yanlış hesapladın, bak şuna bir daha hesapla, ve tekrar hesaplar, yani bir işi basit bir işi, stabil değil diye bir işi iki kere yaptık tabi bir de bunun öncesi var, işlemci yanlış olduğunu anlayınca cache bakacak, e gitti ki üzerine çoktan yazdı cache tekrar rame tekrar harddiskte ofof.

O yüzden test yazılımımıza 2. bir kural geldi, residuallar KESİNLİKLE birbiri ile aynı olmalı. Ve bu test yazılımını 1-4 saat arası kullanmalıyız. 

https://hwtips.tistory.com/1611 web sitesi linki bu, eskiden önerdiğim linpackextreme in 2021 kütüphaneli hali. Onunki yanlış hatırlamıyorsam 2009du. Hiç bir ayarı değiştirmenize gerek yok, normalde halde 10 pass yapacaktır, olmaz, siz 10000 yazın, 1-4 saat test yapın tamam dediğiniz gece bırakın, sabah yine tamamsa geçmiş olsun.

Şimdi bu işlemci clocking nasıl yapılır ona bakalım.

Örnek olarak 10900kf den gideceğim, kendim şu an yapmaya devam ettiğim için, ancak finale yaklaştım:

Benim donanım: 

Anakart: EVGA z490 Dark Kingpin

İşlemci: intel 10900kf direct delid

Soğutu: Arctic Freezer 420

Thermal macun: Sıvı metal.

Ram: 4000-cl14-14 2x16.

Şimdi fark edeceğiniz üzere oldukça iyi bir soğutmaya sahibim, ve anakartından rama kadar hepsi var olan en iyilerden. Bu yüzden size temin ederim ki internette gördüğünüz %99.9 kişinin overclock yaptım bla bla diye çıkması, yalan, stabil değil, aşırı ısınıyor, ve benim aldığım performansı stabiliteyi alamıyorlar. Bunu kendimi övmek için demiyorum yanlış anlaşılmasın, sadece o saçma sapan rakamlara bakıp, sizin neden öyle değil diye üzülmeyin diye diyorum. Çünkü yanlışlar, insanları çok yanlış yönlendiriyorlar, adam koymuş 1.41V vermiş 5.5 çalıştırmış golden chip diyor, bi kere HT açıkken o voltajla o hızın çalışması için büyük bir vdroop olması lazım, bu varsa zaten gerçek performanstan bile bahsedemeyiz, onu geçtim, adamın stabilite testi cinebench.. O ne ya.

Şimdi basite nasıl başlıyorum söyleyim:

Linx programını indiriyoruz, ve ve coreTemp i indiriyoruz:

https://hwtips.tistory.com/1611 linx, evet korece önemi yok.

https://www.alcpu.com/CoreTemp// coreTemp.

İlk iş bios default yapılır, sonra xmp açalım. Normalde önce ben ram OC mi tamamlıyorum, size de onu öneririm, çünkü cache bilgileri ramden alır, ram aşırı hızlıysa uncore onu düzgün karşılayabilmek için yüklü çalışır ve bu da ısı ve daha çok voltaj demektir. O yüzden İşlemci oc yapılınca, sonra ram yapılınca, tekrar işlemciye bakmak gerekir. Bu kısmı atlayıp raminiz zaten stabil ve düzgün diye kabul ediyorm.

İkinci aşama llc ya disabled, ya da flat olması lazım. Yani min vdroop olacak. Bu çok önemli sebebini diğer başlıkta anlattım.  https://forum.donanimhaber.com/islemci-ve-ram-oc-hakkinda-notlar--147912876 ve biostaki uyutma modlarının tamamının kapatılması. Cstate gibi şeyler. Bu sayede cpuyu paso uyutmuyoruz, hazirda bekliyor. Uyutacaksaniz kapatin zaten anlami yok. Nasil yapicaz derseniz o yazida var kaynaklar.

Core ve Uncore ben direk 48e sabitledim, 1.22 voltaj verdim, çünkü anakart otomatik 1.20 gibi bir şey demişti, tam da hatırlamıyorum, önemi de yok. Sonra linx ile teste başladım, öncelikle 10 pass yani normal ayarları ile yapıyorum, bakıyorum max ısılara, 70lerde müthiş hemen biosa, 49/49 denedim, bu voltajla çalıştı ancak residuallar aynı değildi yani stabil değil. Direk voltajı 1.23-1.24 giderken 1.27 de buldum, ve ısılar 76-77 derece, demek ki çok az yerim kalmış, uncore u 50 yaparsam yaklaşık 1.35 voltaj vermem gerekicekti, çünkü dediğim gibi arttıkca direkç artacağı için voltaj lineer değil katlanarak artar. O yüzden bi de 50/49 denedim 1.27 voltajla, ısı max 79 derece, tüm residuallar 10 taneye kadar aynı. Müthiş hemen gece bıraktım sabaha kadar kac tane alırsa diye ben 10000 yazdım, sabah geldiğimde max ısı 80 derece tüm residullar aynıydı. Yani OC tamamlandı.

Sizde böyle bir soğutma yoksa, ki delidli olması da cabası, bu rakamlar imkansız, şimdi anlamışsınızdır neden 55 54 diyenler yalan ya da yanlış diyorum. Soğutma bu seviyede değilse 47/47 gibi kalacaktır. Aradaki fark önemli mi? Hayır önemli olan stabil işlemci. Belki fps atar ama o stabilite ve akıcılık göstergesi değildir, yukarıdaki gibi kendine geleni işlemci hızlıca işler ve size verir, fps artar sonra bekler, o ara düşer, yani min fps düşer sonra yine artar, ve yüksek ortalama fps görürsünüz. Özünde akıcı mıdır? HAYIR. Stabil midir? ALAKASI YOK.

Şimdi gaming stabil, yok bu oyun çok zorluyor neredeyse linpack gibi, yok ben çok oyunadım çökmedi, yok ben cinebench çalıştırdım render aldı gibi yorumlar yazmayın. Diğer başlığa cok teknik ne işimize yarayacak diyen, ya tamam da nasıl yapıcaz diyen o kadar çok oldu ki, size adım adım ne niye yapılır açıkladım. Dahası da sizde. Zira bilgisayarın performanslı olması demek sizin verdiğiniz bir girdiyi işleyip en kısa sürede size iletmesi demek. FPS birim zamanda aldığı render sayısı, fark ettiyseniz pek bir alakası yok, dolaylı yoldan birbirlerini desteklerler ancak pre rendered framesi 100 yapın, işlemci asla uyumadan deli gibi render alır, aynı cinebench gibi, sonra size topluca verir, inanılmaz yüksek fps olur ancak her şey 10 saniye arkadan gelir. Ne anladık 1500 fpsden şimdi?

Bu yüzdendir ki size 23049230 fps aldım haha diyenlere bakmayın, işlemcim 5.5te çalışıyor hem de 10 derece diyenlere kanmayın, 1.5 voltajda degrade olur mu işlemcim diyeni sallamayın. Performans belli, bilgisayar çalışma prensipleri belli, fizik kanunları belli. Bir de rehber yazdık, mis.

Bir sonrakini GPU üzerine yapacağım, son finali de o kadar gücüm kalırsa RAM üzerine.

Video hazırlamayı düşündünüz mü?

@U011E Neden?

@Çetooooo Valla hocam isilara nasil yaklasmak lazim yazdim, bahsettigim testi yapin 80 alti kasmak zorunda ve residuallar ayni olmali. Bunu yapabiliyorsa sorun yok.

Cok tesekkurler destek olanlara, @Muten Baba Senden ek yorumlar bekliyoruz, oyle kuru kuru olmaz.

Kalıyor Kalıyor Önceki Konuşmalarımızdan Sonra Testler Yapıp Bu 2 Değeri Bulmuştum, 47/47 Oyun İçin Tam Bahsettiğiniz 65 Sınırını Geçebiliyor Ara Ara 66 Olabiliyor. 46/46ya İnesim Yok. 48/45 65 Bile Olmuyor Max Peak 62-63te Kalıyor Yani Arada 3-4 Derecelik Fark Var Daha İnmiyor  Elinize Sağlık Bu Arada

Ne demek tesekkur ederim. Ayrica her kelimenin basini nasil buyuk yaziyorsun yahu, okurken kafam karisiyor.

Yıllarca öyle yazdıktan sonra ben de okumanın zor olduğunu farkedip bırakmak istedim ama telefonun klavyesi alıştığı için küçük yazınca bile büyütüyor. İnşallah düzelecek zaten yazma hızım yarıya indi  

Merhaba elinize sağlık çok güzel olmuş.Tek anlamadığım 47/47 gibi derken hangi değerlerden bahsediyorsunuz onu çözemedim sadece.

Çok iyi anlatmışsınız. Pc'mde ektan kartı yok. Satmıştım. Adam gibi birşey aldığımda deneyeceğim çok şey var. Kesinlikle A+ bir konu olmuş.. Teşekkürler...

Linx de 48/45 1.15v da 4 saat test yaptırdım Max Peak 66 yı görmüş.

Core Clock ve All Core(Ring) 47 di yani 4700mhz

hocam peki 4 çekirdekli bir işlemcide affinity ayarlamak mantıklı mı? mantıklıysa nasıl ayarlamalıyım? ayarlanırsa kayda değer bi gelişme olur mu?

Şimdi anladım, teşekkürler bilgi için.

güzel konu. intel işlemciler için. amd için undervolt rehberi gelirse daha iyi olur. sonuçta 4.4 boost dediği işlemci 4.2 çalıştıran göbek atıyor..