'Kapı aniden açıldı' cümlesi nasıl çevrilir ?

İngilizceleri benden daha iyi seviyede iki arkadaşımla tartıştık bu konuyu ve onların bu cümle için çevirileri 'The door suddenly opened' ya da 'Suddenly the door opened' şeklinde oldu. Benim savunduğum görüş ise 'The door was suddenly opened' şeklinde, çünkü bu cümlenin pasif olması gerektiği kanaatindeyim. Onlar zaten 'The door suddenly opened' cümlesinin pasif bir cümle olduğunu söylediler ve tabii ki çokta anlamadığım bazı kurallardan bahsettiler(Geçişli geçişsiz fiiller ve that clause reduction gibi). Merakımdan dolayıda buraya başvurmak durumunda kaldım. Yardımcı olabilecek herkese teşekkür ederim.

Arkadaşların doğruyu söylüyor. Doğrusu geçişsiz etken çatılı cümle kurmaktır (aslında değil  aşağıyı okuyun) . Türkçe edilgen düşündüğünden ötürü İngilizce cümlenin de edilgen olması gerektiğini "hissediyorsun". Anlaşılır bir şekilde açıklamaya çalışayım.

OKUMAK İSTEMİYORSANIZ AŞIRI ÖZET

Aslında cümle edilgen değil dönüşlü:

İngilizce: "The door opened" (dönüşlü)

Birebir çevirisi: "Kapı açıl- (eylemi yaptı)" (etken)

Türkçesi: "Kapı açıldı" (hem dönüşlü hem edilgen algılanıyor ama burada dönüşlü)

AYRINTILI OLARAK (1)

İlk önce Etken-edilgen meselesi:

Eylemin nesneyle iki ilişkisi vardır. Biri mutlaka olur. Bazen senin verdiğin örnekteki gibi ikisi de aynı anda olur.

1. Nesne eylemi gerçekleştirir (etken yapı)
2. Nesne eylemden etkilenir. (özneye dönüşür + edilgen yapı)

Bu iki cümleyi irdeleyince fark edeceksin ki kapı hem bir eylem gerçekleştirdi hem de eylemden etkilendi. Aslında buna dönüşlü eylem deniliyor. Sorun şurada başlıyor. Türkçede edilgen yapı ile dönüşlü yapı aynı ekleri kullandığı için kafa karışıklığına ve yanlış kavramalara yol açıyor. Yani bu cümlenin edilgen olduğunu düşünüyorsun ama aslında bu cümle dönüşlü bir eylem içeriyor.

Örnekler: "harcandı", "şahlandı"

NOT: İngilizcedeki "dönüşlü fiiller" (reflexive verbs) konusu bunun anlamsal versiyonu diyebiliriz. Biraz farklılaşıyor. Araştırabilirsiniz.

Sonra geçişli-geçişsiz meselesi:

Türkçede de İngilizcede de nesne alan (geçişli) ve nesne almayan (geçişsiz) fiiller var. Özne nesneyi eylemle etkiler.

Geçişli fiillere örnek: "Suyumu içtim." (Ben öznesi su nesnesini içme eylemini gerçekleştiriyor), "Klavyeye bastım" (Ben öznesi klavye nesnesine basma eylemini gerçekleştiriyor)

Geçişsiz fiillere örnek: "Harekete geçtim" (Ben öznesi harekete geçmiş ama harekete geçme eyleminden etkilenen bir nesneden söz edilmiyor)

Şimdi ikisini birleştirelim:

İngilizcede de bu iki kural çok benzer bir şekilde uygulanıyor fakat iş geçişsiz fiillere gelince farklılaşıyor. Türkçede az önce dediğim gibi edilgen fiil ile dönüşlü fiil ayrımını göremezken İngilizcede görebiliyoruz. Bunun yansıması da geçişsiz fiile yansıyor.

İngilizce: "The door opened" (dönüşlü)

"door" öznesi "open" eylemini gerçekleştirdi ve aynı zamanda "open" eyleminden etkilendi. Dolayısıyla dönüşlü oluyor.

"open" eylemi hem geçişli hem de geçişsiz kullanılabiliyor. Bu cümlede ise geçişsiz olarak kullanılmış.

Geçişliye örnek: "I drink the water" ("water" nesnesi "drink" eylemini yapan "I" öznesinden etkileniyor)

Geçişsize örnek: "The door opened" (??? nesnesi "open" eylemini yapan "door" öznesinden etkileniyor, hani nerede nesne? Hangi nesne? Yani nesne yok demek ki burada.)

Aslında bu cümlenin birebir çevirisi şudur: "Kapı açıl- (eylemi yaptı)" (etken)

KAFANIZA OTURMADIYSA BİR DE TERSTEN, ÖRNEKLİ BİR ŞEKİLDE GİDELİM (2)

Aşağıdaki iki cümlede fark vardır. Dolayısıyla İngilizce çevirisi de farklıdır.

(1) "Kapı açıldı" = "The door was opened."

(2) "Kapı açıldı" = "The door opened."

"açıldı" eylemindeki -l eki hem dönüşlü fiiller hem de edilgen fiiller için kullanılabilir. O yüzden ilk örnek edilgen olup ikinci örnek dönüşlüdür. Aradaki farkı anlamak için cümleye başka öğeler katalım.

(1) "Kapı polis tarafından açıldı" = "The door was opened by the officers." - edilgen

(2) "Kapının kendisi açıldı" = "The door opened by itself" - dönüşlü

Aslında görmüş olduğunuz üzere takıldığınız nokta dönüşlü cümlede gizli bir dönüşlü zamir (reflexive pronoun) olan "by itself" var. Cümle oluştururken bunu eklemediğiniz için İngilizcesinde sorun yaşanıyor.

Umarım anlatabilmişimdir.

Türkçe ve Türkçe-İngilizce Okuma kaynakları:

Fiilde çatı konusu, tam kavramak için:

http://www.turkdilbilgisi.com/fiiller/fiilde-cati.html

Özellikle Geçişsiz Fillerin Edilgen Hali Bulunmaz – Intransitive Verbs Do Not Have a Passive Form kısmına bakın:

https://ingilizcebankasi.com/gecissiz-fiiller-ingilizce-dilbilgisi-terimleri//

"by itself" olayı için İngilizcedeki dönüşlü fiil konu anlatımı:

http://dilbilimleri.net/turkce-dilbilgisi-fiil-catisi-donuslu-fiil-nedir-reflexsive-verb-turkcede-fiil-n-eki-almissa/

İngilizce Okuma Kaynakları:

Basit bir "edilgen cümle yapısıyla kurulmayan fiiller" konu anlatımı:

https://www.studyandexam.com/passive-voice-for-intransitive-verb.html

Reflexive ile alakalı wiki. Özellikle With some non-labile verbs, this can also be achieved using the reflexive voice kısmı tam da bu konuyla alakalı. Buna bakmanızı şiddetle öneririm:

https://en.wikipedia.org/wiki/Labile_verb

@Gorkemq

Beni aydınlattığınız ve değerli zamanınızı ayırıp bu kadar ayrıntılı ve ince bir yazı çıkardığınız için çok teşekkür ederim. Bu kadar iyi bir yazıya her ne kadar kısa bir cevap yazmak istemesemde malesef söyleyebilecek başka bir şey bulamıyorum. Tekrar tekrar bol teşekkür ederim.

@disintegratorsss Cümlenin yapı gereği pasif olmaması gerektiğini bende düşünüyordum. Sayenizde emin oldum çok teşekkür ederim yanıtınız için.

can't you örneğindeki gibi "ç" okunuşu olanları nasıl öğrenirim?

Zamanla pratikle gelişen şeyler onlar. O kadar kasmaya gerek yok. Teorik olarak çalışmak isterseniz IPA abecesini ve "word stress" öğrenmenizi tavsiye ederim. Pratik olarak kendinizi hiç kasmadan kendinizi yormadan olabildiğince enerji tasarruf edermişçesine İngilizce konuşmaya çalışın. Bu üşengeçlik size otomatik olarak o dilin benzeşmelerini , sürçmelerini , ulamalarını vs. yaptırmaya başlatıyor.