Moğollar Niçin Türk'ten Sayılmıyor?

Öncelikle Ural-Altay dil teorisi 1960 larda çökmüş bir teoridir artık altay ve ural dilleri farklı sınıflarda

Gel gelelim türkler ile moğollar ki bunlara tunguzları da dahil edebiliriz bir ana altayca olduğu varsayılan dilden türeyen üç farklı lisan konuşan kavimler ayrışma dönemleri de Çin'in kuzeyindeki hiung-nu,dong-hu gibi konar-göçer kavimler ortaya çıktığından beri vardır hiung-nu bizim tarih kitaplarımızda geçen asya hunları tou-man (teoman) da kurucuları kabul edilir oğlu mao-tun/motun (mete) tanhu ise bu doğudaki dong-hu kavmini yeniyor ve sürgün ediyor bu noktada iki kavme ayrılıyorlar birisi hien-pi diğeri de vu-huan bu hien-pi'lerin bünyesinden de kitan,tuyuhun ve moğollar çıkıyor

Yalnız bir bilgi daha vermek lazım ki hien-pi'lerin bünyesinden çıkan tabgaç kavmi de türk kökenli

İşin özeti eğer yok olmasa üç değil altı altay kavminden bahsediyor olurduk bunlar da kitan, türk,tuyuhun, moğol ve mançu-tunguz kesin olmamakla birlikte cücenler olurdu.

şu mantık çok saçma moğol ordusunda Türkler var diye moğol türk devleti olmaz bizans imparatorluğunda'da Türk ordusu var Peçenekler o zaman bizans imparatorluğuda Neden Türk devleti sayılmıyor diyebilirmiyiz ? tabikide diyemeyiz roma imparatorluğu sonuçta her devlet'de karma bir ordu olur ki bakarsanız zaten görürsünüz asimile olanlar veya esir olarak gelenler Moğolların Türkleri esir alıp asimile edip ordusuna katmadığını nerden bilebiliriz ? ki o dönemlerde asimile olayları çok vardı misal osmanlıdan örnek verelim devşirme vezirler paşalar Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırlarının genişlemesi ile, Hristiyan çocukların 8-18 yaşlarında alınarak yetiştirilmesi (devşirme) ile oluşturulmaya başlanan Yeniçeri Ocağı gibi örnekler de var benim düşüncem moğolun Türklere karşı uyguladığı politika bu yöndedir ordusu için

Burada parmak bastığın nokta yanlış. Bir milletin kökenini belirlemeye çalışırken bakılcak en önemli unsur dildir. Dilinin tarihsel gelişimini saptayabildiğimiz kavimlerin kökeni hakkında yorum yapabilmekteyiz. Bir devletin de Türk, Moğol, Arap, Fars devleti olduğunq bakarken devletin bütokraside, orduda, edebiyatta, sanatta kullandığı dile aynı zamanda halk tabanında konuşulan dile bakmamız gerekiyor. Moğol ordusunda Türkler olduğu için Moğollar bir Türk devlet iddiasında bulunulmaz dediğin gibi zaten. Fakat konuyu açan arkadaş doğru yerden sormuş soruyu. Bu Orta Asya tarihçileri tarafından hâla çok tartışılan bir konu.

Köken olarak baktığımızda antik Çin vesikalarından ve birtakım arkeolojik çalışmalardan öğrenebildiğimiz kadarı ile Moğolca ve Türkçe köken olarak farklıdır. proto mongollar Sibirya kökenli ata binmeyen domuz çobanlarıyken Proto Türkikler Orta Asya kökenli at binen demirden eşyalar yapan bir kavim. De Groot, Bahaeddin Ögel, De Guigness gibi tarihçilerin bu konudaki çalışmalarına bakabilirsin. De Guigness eskide kalsa da bu düşüncenin tarihsel gelişimini görmek için çok mühimdir. Yönetici unsurunun Türk olduğunu saptadığımız Hunların doğuya göç edip tüm göçebe asya boylarını boyunduruk altına alma süreci ile Türkler ve Moğollar kaynaşmaya başlıyorlar. Moğol kabimleri atı ehlileştirmeye başlıyor vs vs. Ve dildeki etkileşimlerin bu süreçte başladığını söylebiliriz. İşte burada vesika yetersizliğinden sıkıntılar var. Proto mongolların konuştupu dile dair hiçbir vesika olmaması kökeni soruşturma açısından sıkıntı yaşıyoruz. Hunlar Sien-bi ve Wuan Hu adındaki iki Moğol kavmi taragından yıkılacak. Ve bu sefer Hunlar batıya göç etmeye başlayacak kabimler göçü başlayacak vs vs. Sienbiler ilerde Ruan-Ruan diye anılacak devletin temellerini atacaklar. Bu devlet Ötüken bölgesinde teşkilatlanan ilk Moğol devletlerinden biri. Hunlar döneminde kalma olsa gerek ciddi Türk kültüründen izler taşıyorlar. Fakat dillerine dair yenşden bir bilgimiz yok.

Bu süreç zarfında Moğollar Türkler hep iç içe yaşıyor. 552 yılında Göktürkler olarak adlandırdığımız devlet ortaya çıkıyor. Ve bozkırda 400 yıl civarı kesintisiz Türk hakimiyeti başlayacak. Bu periyot çok önemli. Göktürkler ve Uygurlar döneminde Türk diline dair ciddi bilgiler edinebiliyoruz. Özellikle Uygurlar çok önemli. Uygur alfabesini oluşturuyorlar ve Uygur alfabesi bozkırda ilerde kurulacak diğer devletlerin alfabesi olacak. Hakim unsurun Türkler olması bozkır halklarının her şeyini etkiliyor. Moğollar iyice Türk gibi yaşamaya başlıyor. Doğuda sibiriyanın zor koşullarında da nüfusları çok artmıyor. 900lü yıllarda Ötükende kurulmuş olan son Türk devleti Kırgızların da yıkılmasıyla o bölgedeki Tüek hakimiyeti Moğolların eline geçecek. İlerleyen senelerde bölgede kurulacak Hıtaylar, Kereyitler, Naymanlar hep Uygur alfabesini kullanıyor ve Türkçe konuşuyorlar. Hıtayların Moğol kökenli olduğunu saptayabilmemizi rağmen adamlar Türkçe konuşuyor bu adamlara Moğol devleti mi diyeceğiz Türk mü ? işte hala tam cevabı yok bunların.

Moğol imparatorluğu kurulna kadar ki tarihsel süreç bu şekilde işliyor. Biraz hızlı yazmaya çalıştım. Atladığım şeyler varsa affola. 1206da kurulacak olan Moğol İmparatorluğu her yere yayılıyor vs vs. biliyoruz bunları. Moğollar da Uygur alfabesini kullanacak. Burada Cengiz Han'ın gerçekleştirdikleri önemli. Uygur alfabesini kullanarak Moğol yazı sistemi bu dönemde gelişiyor. Moğol ismi ilk kez devlet ve millet babında kullanılıyor. Antik çin vesikalıklarında dediğim gibi Mongol adının eski versiyonlarının olduğu tahmin edilmekte fakat "Meng-wu" şeklimde Çin kaynaklarında geçen isim muhtemelen moğol halklarınım kendilerinden bahsederken kauda geçmiş bir şey vs tam olarak bir millet değiller yani. Cengiz Ham bunu sağlıyor Moğol kültürünü yaratıyor demek doğru olur. Ve tüm Asya'da baskın güç uzun süre Cengiz Han soyu tarafından teşkilatlandırılmış devletler olacak. Fakat dediğim gibi dil en önemli şey bir milletin kökenini belirlerken ilerleyen dönemlerde Cengiz Han'ın soyu tarafından kurulmuş olan devletler (İlhanlılar, Çağataylılar, Altın Orda, Kırım Hanlığı, Nogaylar, Kazaklar, Özbekler, vs.vs) Türkçe konuşuyor olacak. Bürokrasilerini ve ordularıno Türk unsurlar oluşturuyor olacak ve nihayetşnde Türkleşecekler yeniden. Ve günümüzde Türk devleti olarak anılır çoğu biliyorsundur. Tarih disiplininde böle bir varsayım doğru olmaz ama Cengiz Han ortaya çıkmasa daha doğrusu meşhur Moğol istilası gibi bir olay vuku bulmasa şuan araştırmacılar 900lü yıllar sonrası o bölgedeki moğol halklarını Türk diye sınıflandıracaktı direkt. İlerleyen dönemlerde de dildeki bu aşırı benzerlik sonucu dillerin ortak bir köekni olduğu iddiası ortaya atılacak. Ural-Altay hipotezi atılacak bu hipotez çökecek vs vs. Tarihsel gelişim bu şekilde. Moğollar köken olarak Türk değil antik dönemlerde etkileşim sonucu Türkleşiyorlar. Moğol İmparatorluğu ve somrasındaki Cengiz Ham soyundan kurulacak devletleri Türk tarihi adı altımda incelemek dışımda bir şey yapamazsın. Türk demenin de yanlış olmayacağı kanaatindeyim ben.

Kısaca özet geçmek gerekirse antik dönemde meng-wular moğolların kökenini oluşturuyor ve moğollar ayrı bir kavim. Fakat o moğolları artık bulamazsın tarzında bir mübalağ yapsam yeridir. O dili şuanki Moğol coğrafyasında bulamazsın. Bulacağın şey Türkik bir dil olur. Konu hakkında üç tarihçi önericem Zeki Velidi Togan, Barthold, Grousset okunmasını öneririm. ..

Yalnız aynı durum günümüzde çuvaşlar için de geçerli hatta geçmişte göktürkler ile hunlar da çok farklı Türkçe konuşuyorlardı ama bu ikisinin de türk olduğu gerçeğini değiştirmiyor

İleride farklı olarak anılması farklı "milletleşme" sürecine girdikleri için olur farklı halklar haline geldikleri için değil

Öncelikle Hunların konuştuğu dile dair bir kaynak yok. Hunlar hakkında Çinliler kayıt tutmuş olmasa elde ettiğimiz bilgilerin %95i yok olacaktı. Sadece Ssema Chien kayıtları yok olsa Hunlar hakkındaki bilgilerin yarısı uçacak. Ne konuştuklarını bilmiyoruz. İleriki süreçte örnek veriyorum olur da yanılgıya düştüğümüzü anlarız ve yeni belgeler ışığında dillerinin atıyorum Aryani bir dil olduğunu öğrenirsek Hunların Aryani kökenli olduğunu söyleriz. Bir kavim hakkında konuşurken onu bir millet kategorisine sokmak için başvuracağımız en önemli materyal dildir. Yukarıda verilen örnek üzerinden gidecek olursam ileride farklı kültürlerden ya da coğrafyadan kaynaklı uzun süreli ayrışmalardan sonra kavimi farklı bir sınıflandırma içine alabiliriz. Verilen Yakutlar, Çuvaşlar örneği gibi. Atıyorum 500 sene sonra dildeki ağır farklılaşmadan sonra o günün Yakutları Türk sınıfı altında incelenmeyebilir. O gün elde yeterli belge varsa kökenbilim açısından aynı kökenden olduğu sonucuna varılabilir. Belgelere ulaşma imkanı olmazsa direkt Yakutların Türk kökenli olması hafızalardan da silinebilir. Aynı bu konuda yukarıda bahsettiğim gibi. Tarihi süreç içinde Moğol boylarının birçoğu Türkleşmiş ayırt edemiyoruz. Sınıflandırmalarda Türkik adı altına yerleştirdiğimiz boylar belki en geriye gittiğimizde Moğol kökenliler bilemeyiz. Özbekler, Kazaklar, Kırım Tatarları vs Moğol kökenliler baktığımızda ama bugün Türk sınıflandırması altındalar. Geriye ulaşamadığımız için kökeni hakkında da sadece bugüne bakıp Türk dediğimiz mongol kökenli birçok boy olabilir bilgi yetersizliğinden kaynaklı. Türklerin egemenliği altında Türkleşmiş çok boy var çünkü. Tarih bu kadar değişken bir disiplin üstüne bastığın nokta yanlış biraz.

Hocam hunların,akhunların ve hiung-nu'ların konuştuğu dili bilmiyoruz diye bir durum söz konusu değil kendileri kayıt tutmadıkları için çok bir belge yok ama çinlilerin yazdığı büyük tarihçinin kayıtları,zhou kitabı,han kitabı,kuzey ve güney hanedanları tarihi gibi bir çok tarih kitabı o dönemde yazılmış hiung-nu'ların hangi kabilelerin ataları oldukları (örnek olarak göktürkler ve karluklar hep hiung-nu ardılı olarak yazılır bu kitaplarda) veyahut dillerine ait birçok bilgi kaydetmişler en basitinden çeng-li sözcüğü açık bir şekilde tengri kelimesinin eski çince'de ki bozulmuş hali

Eğer hunlardan bahsedeceksek onların da isimlerinden tut ünvanlarına kadar birçok türkçe sözcük var "kılıç" gibi "tengri" gibi "kut" gibi "il" gibi örnekler var keza tarkan,kapgan gibi ünvanlar da hem hunlar hem de kendilerinden sonra gelen avarlarda var ayrıca tümen gibi birçok askeri sözcük de ortak

Eğer akhunlardan bahsedeceksek onlar da eflatit ve kidarit olarak iki kola ayrılıyor "kidari" eski Türkçe de batı anlamına gelen bir sözcük ki diğerlerindeki aynı ünvanlar bunlarda da var

Sizin anlamadığınız nokta şurası hunlar avrupa'ya giderken gotlar,iskitler,gepidler,heruliler,rugiiler gibi cermen ve iran kökenli kavimlerle, amal hanedanı gibi kraliyet ailelerini de yanlarına aldılar bu da hiung-nu'lar aksine çok dilli bir devlet haline gelmelerine neden oldu kaldı ki hunların yalnızca hunca değil gotça,latince de konuştuklarını biliyoruz

Aynısı akhunlarda da geçerli bu adamlar konar-göçer ve gittikleri yerin dilini benimsiyorlar akhunlar da türk olmalarına rağmen soğdya,baktriya,harezm gibi irani dillerin konuşulduğu yerlerde doğal olarak bu dönüşüm soğdca ve baktrice şeklinde oluyor

Dediğiniz gibi zaman içerisinde bazı moğol kabileleri veya kraliyet aileleri türkleşmiş, türk olanlar da moğollaşmış örnek olarak tuvalar ve yakutlar türk kökenli, buryatlar ise moğol kökenli bunların ikisi de çin kaynaklarında "uranhay" denilen bir çatı isimle bahsediliyor sebebi de diğer türk ve moğollar aksine konar-göçer değil dağlar ve ormanlarda yaşamaları

Şimdi bunu hesaba katarak cengiz han büyük moğol imparatorluğunu kurarken bir sürü moğollaşmış türk öngüd,merkit,kerayit gibi kavimler imparatorluğa dahil oluyor ve moğol kimliği altında birleşiyor şimdi büyük moğol imparatorluğu aslında türkler tarafından kuruldu diyemiyorsak çağataylılar (Timur hanedanı da çağataylı olup özbeklerin atalarıdır),kazaklar,tatarlar,karakalpaklar da moğoldur diyemeyiz

Ayrıca hiung-nu'lar için zaten irani oldukları iddiası ortaya atılmıştır fakat çok zorlama bir teoridir.

Dediğiniz dillerin ayrışması ve farklı diller haline gelmesi de uzunca bir sürenin sonucudur ona bakarsanız günümüzde iskandinavyalılar, ingilizler ve almanlar tek bir halktı sonra göçler ve farklı toplumlar ile karışarak günümüzdeki hallerini aldılar fakat bu onların Cermen halkı olduğu gerçeğini değiştirmiyor tıpkı türkler,kırgızlar,uygurlar ve azerbaycanlıların uzunca süre önce ayrışmasına rağmen Türk halkları olduğunu değiştirmediği gibi.