sevgili kelkitimden dane dane

memleketimden, sizlerle paylaşmak istedim!!

Yöresel Sözler

Abrul :Nisan ayı Abu :Bu
Ahbun :Hayvan gübresi Ahırı :Sonuçta
Alaf :Ot,saman Aluç :Yabani dağ meyvesi
Anik :Ekşimemiş hamur Arustag :Tavan
Atlet :Fanila Avara :Kasım ayı
Ayahlaran :Ayaklarına kapanayım Ayam :Hava
Baca :Evin tavanı Bardabaş :Boş gezen
Bıldır :Geçmiş yıl
Bibi :Hala Bitike :Bir parça
Bicimcik :Bir parça Bipırtik :Bir parça
Boynuk :Boynu eğri Burç :Ağacın ince dalları
Buymak :Üşümek Besleme :Evlatlık
Cağ :Örgü yapılan demir çubuk Ceğet :Eylül ayı
Camuş : Manda Cıcık :Yeni
Cecim :Bir çeşit kilim Cıbıl :Yoksul
Cıbız : Kel Culluk :Hindi
Cılbırı :Bir çeşit çorba Cıllıp :Fazla (yağ)
Cılı :Zayıf Cırıt atmak :Koşarak uzaklaşmak
Cimcikleme :Çimdik atma Cıt :Uç,kenar
Cücük :Civciv Cıngıl :Çan
Çalhama :Ayran Çaput :Bez parçası
Çar :Çarşaf Cırnak :Tırnak
Çedene :Küçük kurut Çiğit :Çekirdek
Çimmek :Yıkanmak Çit :Yazma
Dadah :Çocuk yemeği Davar :Koyun sürüsü
Dehre :Küçük balta Dek :Şeker pancarı
Densiz :Usulüne göre
davranmayan Deyha :İşte orada
Deynek :Odun çubuk Didmek :Karıştırmak,yünü
gevşetip açmak
Dınmak :Koşmak Doluhmak :Ağlayacak duruma
gelmek
Düğlemek :İliklemek Eğiş :Hamur kesme aleti
Ecük cücük :Çoluk çocuk Elbezi :Peçete olarak kullanılan
bez
Emice :Dost,arkadaş Düğe :Doğurmamış inek
Emice :Arkadaş,dost,amca Emelli :Güçlü,kuvvetli
Erfene :Masrafları ortak paylaşılan
ziyafet Eke :Çok bilen,çok konuşan
Esvap :Çamaşır Evermek :Evlendirmek
Farşa :Edepsiz kadın Eşgere :Aşık,âşikar
Ferik :Küçük tavuk Gada :Büyük ağabey
Fınfırik :Çocuk oyuncağı,topaç Fışkı :Hayvan gübresi
Foturaf :Fotoğraf Fetir :Yufka
Garsuk :Karın etleri Gollik :Kısa
Gayser :Parça,kısım Gavut :Unun kavrulmuş hali
Gendüme :Dibekte dövülmüş buğday Gıdik :Oğlak
Gıcıt :Küçük öküz arabası Gılla :Gelincik çiçeği
Gıdılıç :Serçe parmağı Gavar :Su arkından tarlaya açılan ağız
Gıgırt :Kancalı odun,omuzluk Gılevlemek :Bileylemek
Gındırlamak :Yuvarlamak Gınıhmak :Arzulamak
Gırnap :Küçük ip Gırgıt :Cimri
Gızırik :Kızarmış Gıyılı :Tepsi
Gobal :Değnek Gobça :Düğme
Gocik :Mont Goç :Ekim ayı
God :Ölçü birimi Gogles :Salyangoz
Golot :Yağlı kete Goşgoz :Tarla yemişi
Gorbagor :Sütü bozuk Gön :Deri
Göresmek :Özlemek Gudik :Köpek
Gugul :Başlık,bere Gumbuz :Yumruk
Gurut :Piramit şeklinde
kurutulmuş yoğurt Guzzik :Kambur
Gücük :Şubat ayı Güğüm :Bakır su kabı
Güllap :Menteşe Halastar :Bakır kova
Halbuysam :Halbuki Haltek :Gevşek
Haşa : Büyük çuval Herk :Sürülmüş,ekilmemiş tarla
Haşıl :Yerel bir yemek Hayat :Hol
Helke :Kova Harer :Çuval
Hevlek :Tarlanın küçük kısımlara
ayrılması Hırtlik : Bol,çok(boğaz)
Hıdırgen :Yerinde duramayan Horik :Baca
Hıllik :Eski Hotelek :Gırtlak çıkıntısı
Hozan :Biçilmiş tarla Hök :Ağır
Hörelenmek :Sinirlenip karşı gelmek İg : Yün eğirme aleti
İki cannı :Gebe İstikan :Çay bardağı
İşmar :İşaret İt dirseği :Arpacık
Kahmut :Tarla yemişi Katık :Ayran
Kal :Olgunlaşmamış Kalik :Ayakkabı
Karakış :Aralık ayı Kartol :Patates
Kavurga :Kavrulmuş buğday Kelem :Lahana
Kersen :Kurut ezilen tahta leğen Keyveni :Becerikli (daha çok kadın)
Kesilim :Güzelim Kopçik :Sap kısım
Kınkız :Oyunda kazananın mağluba
vurduğu yumruk Kızırik :Çok yanmış
Kırtik :Küçülmüş parça sabun Kiraz :Haziran
Kip :Sağlam Kurun :Hayvanların su içtiği ve aynı
zamanda tahıl yıkanan çeşme
Koz :Kuzu barınağı Köstüre :Bıçak,nacak gibi aletleri
bileme taşı
Kurik :Tay Kuz :Kuzey
Kuşt: Şişlik Külek :İçine yağ konulan tahta kap
Lepüstek :Yassı,düz Lülük :İbriklerin su akıtılan kısmı
Loğ :Bacalardaki toprağı sıkıştıran
silindir taş Mabeyn :Salon
Mal :Büyükbaş hayvanlar için
kullanılır Mangur :Hayvanların boynuna takılan
ağaçtan yular
Manzilik :İnce bulgur May :Sığıra sesleniş
Masta :Büyük değnek Megel :Çapa yapılan alet
Merek :Samanlık Meşebe :Su kabı
Mertek :Kalın ve uzun ağaç Mıh :Çivi
Miltan :Gömlek Möhkem :Kip,sağlam
Motor :Traktör Musmar : Büyük çivi
Nahır :Sürü Omaç :Fındıklı çorba
Pağla :Fasulye Pahar :Çeşme
Parlım :Bari Partal :Abartı
Part :Buğday yığını Parduç :Fırın sileceği
Peke :Oturulan alçak kaldırım Peşkir :El havlusu
Pestik :Hizmetkar Van :Hitap şekli
Peytambal :Tembel Pir :Odun dalı
Pin :Kümes Pisik :Kedi
Poşo :Gezgin,göçmen Pürçüklü:Havuç
Sahoyluk:Ahır süpürgesi Sitil :Küçük yoğurt kabı
Siron :Yufkadan yapılmış bir çeşit
yemek Siyam :Karış
Soyha :Kötü,işe yaramaz Söve :Kapı penceresi
Suluğ :Eski evlerde yıkanılan yer Süpürtmek :Kovalamak
Sürgüç :Yerleri silmeye yarayan bez Sütlü :Sütlaç
Şoğurt :Salya Öllemek :Çocuğu uyutmak
Şor :Çok tuzlu Şoşartmak :Abartmak
Tar :Tavuk tüneği Tekmük :Tekne
Tekne:Hamur yağrulan tahta kap Terek :Raf
Teşt :Leğen Tentene:Dantel
Tevür :Türlü Tırkıç :Çit kapısı
Tike :Bir parça,azıcık Tize :Teyze
Tuluk :Yayık Tump :Tarlaları ayıran tümsek
Üstencelik :Üstelik Yıngırlama :Yuvarlama
Yöreme :Değirmende biriken un
kalıntısı Zemheri :Ocak ayı
Zehlenmek :Alay etmek Zırza :Kilit
Zibil :Çöp

DUA VE BEDDUALAR

Bilindiği gibi dua,bir yalvarıştır. Kişinin kendisi için veya bir başkası için Allah’a yaptığı bir yakarıştır. Halk edebiyatında dua, alkışlamadır. Beddua ise, bu tanımın tam tersi, lanet, gazap ve bela temennisi taşır. Yöremizde buna kargış denir. Kargış, istenilmeyen veya hoş görülmeyen bir tavır ve hareket karşısında kişinin sert bir tepkisini içerir. Dualar ve beddualar yöreden yöreye değişir ve farklı bir söyleyiş kazanır. Kelkit ve yöresinde söylenilen dua ve beddualar:

a) DUALAR:

Ah vah demiyesin
Allah ayağına taş dokundurmaya
Allah ayağına taş dokundurtmaya
Allah cehenneme ırak etsin
Allah darda koymaya
Allah durağını cennet etsin
Allah evlat acısı göstermeye
Allah Halil İbrahim bereketi versin
Allah işini rast getirsin
Allah kul borcundan hilas etsin
Allah nazardan saklasın
Allah saçın sayısı ömür vere
Allah senin acını bana göstermesin
Allah sevdiğinden ayırmasın
Allahım kabir azabı vermesin
Baban anan nurda yatsın
Babana rahmet
Çoklukla çalışıp azlıkla yiyesin
Gökten yağa, yerden toplayasın
Kem gözlerden korunasın
Önün yara gelmesin
Uzandığın dallar altın olsun

b)BEDDUALAR:

Adın bata
Ağu yiyesin
Ağzin üstüne kapanasın
Allah belan vere de beni kurtara
Allah dert vere,derman vermeye
Allah karartını kaldıra
Allah sana uyuz vere de kaşıyacak tırnak vermeye
Altın üstün kurulana
Avu gözlerin avucuma gele
Baba çıka yüzüne
Babanın kökünü yiyesin
Benim kadar başına taş düşe
Bilinmez dertten gidesin
Bir dağda yatasın,bin dağa kokun yayıla
Bir ekmek veren,bin tekmük(tekme) ata
Boynun bosun devrüle
Boynun yere döşene
Çocuklarından bulasın
Davun yiyesin
Dişlerin kerpetenlere gele
Doğduğun gün bataydın
Ekmek tavşan ola,sen tazı,tutamayasın
Ellerin dizinde kala
Ellerin kırıla
Ellerin yanlaran döşene
Erim erim eriyesin
Ettiklerinden bulasın
Gelinlik giymeyesin(kızlar için)
Gide de gelmeysin
Gidişin ola,gelişin olmaya
Gorun diylenmeye
Gözlerin avucuma gele
Gözyaşın kurumaya
Gül eke diken biçesin
Gün görmeyesin
Kapın kitlene
Kapına kara kilit asıla
Kara kan kusasın
Kara yerin dibine giresin
Kara yola gidesin
Karnan dert dola
Mezarın taş başında kala
O boydan yukarı çıkmayasın
Ocağın bata da zırzan sallana
Okuna dikilesin
Otuziki dişin kırıla
Sabaha çıkmayasın
Sele suya karışasın
Seni şişesin
Seni töremeyesin
Suratın döküle
Teneşüre çıkasın
Tepen üstüne dikilesin
Yağlı kurşunlara gelesin
Yata da kalkmayasın
Yerin dibine giresin
Yirmi tırnağım yakanda kala
Yurdun yuvan dağıla
Yüzen baba çıka
Yüzün gevene gele

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi emfumuha -- 3 Ocak 2006 15:23:39 >

Benzer içerikler