TDK ve Sözde Dil Koruyucuları yüzünden Türkçe ölüyor (5. sayfa)

quote:

Orijinalden alıntı: Ömerayhan

quote: Orijinalden alıntı: S. Hawking quote: Orijinalden alıntı: nano6824 Sıkıntı şurada ki İngilizler sadece kelime alırken biz direk kural da almışız. Örneğin Osmanlıca tamlamalar Türkçe'nin yapısına tamamen ters ve bu dilin yapısını bozuyor. O dediğiniz kelimeler ve tamlamalar atılmasa idi memlekette kimse kimseyi anlamayacaktı. Ki Osmanlıca yapay bir dildir kendi kendine oluşmuş değil. İki Osmanlıca konuşan birbirini anlayamıyordu bile. Ne kadar fark edemesek de Türkçe gittikçe güçleniyor. Halk ile aydının aynı dili kullanması Türkçe'nin gelişimini sağladı. Sanat ve edebiyat sadeleştirmiş Türkçe ile yapılmasa idi Türkçe halk arasında yitip gidecekti. Zaten Osmanlı zamanında bu dil nerdeyse hiç gelişmedi. Bu dil resmen bir hazine ve biz bunun daha yeni yeni farkına varıyoruz. Örneğin ikinci yeni şiiri. Diğer bir konu ise ingilizce ile Türkçe'nin dil ailesi çok farklı. İngiliz Fransız'dan kelime alırsa aynı aileden olduğu için dili bozmaz. Ama bizim dilimizin yapısı tamamen farklı. Yazım ve imla için kusura bakmayın halk otobüsünde mobilde yazdım. Osmanlıca yazı diliydi yalnız. Konuştukları dil Türkçeydi yine. Ayrıca yapay diller uzun süreli var olamaz, bknz. Esperanto Bana göre ise dil devrimine kadar Türkçe iyi kötü iş görüyordu. Ama şimdi çöpten ibaret. Mesela İngilizcede kızgınlığın karşılığı olarak aralarında küçük farklar olan ve yaygın kullanılan 10 kelime varsa Türkçe 2 tane vardır. Hislerimizi bile ifade etmek için yetersiz bir dil. Ne yazık ki ana dil olarak sahip olunacak en yetersiz dillerden biri.

Atıyorum istanbulun fethi döneminden birisini getirelim karşına bakalım anlaşabiliyor musun ya da ne kadar anlaşıyorsun?

"Osmanlıca yazı diliydi" bilgisi sendeki kalıp bir bilgi olmuş. Yazı dili evet ama yazmak için kelimeyi bilmen gerekiyor ennihayetinde. Bu kelimeler kullanılıyordu. Latin alfabesine geçiş ile birlikte çöpe atıldı. Bu yüzden kendimi bildim bileli okullarda müthiş bir şeymiş gibi anlatılmasına rağmen benim şahsi olarak tasvip etmediğim bir uygulamaydı.

Öyle bir şey ki her alanda Türk milletini sığ bir millet haline getirdi.





Atatürk'ün karnesi bi de bizim karneler..

Durum içler acısı. Her şeyin seviyesi düşmüş.

quote:

Orijinalden alıntı: Tarihçi

Atatürk döneminde de, İnönü döneminde de, Menderes döneminde de Arapça ve Farsça kelimeler kullanılıyordu. İster açın Nutuk'u okuyun, ister meclis tutanaklarına bakın, ister dönemin mektuplarına bakın.



Dil devrimi, dilde sadeleşme, Arapça ve Farsça kelimelerin kasıtlı olarak dilden atılması tarzı iddialar asılsızdır, saçmalığın daniskasıdır.



Konuyu açan kişi de önce 'edit' kelimesini kullanmayı bırakmalı, ardından da şu an kelimesinin ayrı yazıldığını öğrenmelidir.

quote:

Orijinalden alıntı: moustapha129

Mantıklıya birkaç misal alabilir miyim? Mesele arap hayranlığı değil, bu kelimelerin Türkçede olma sebebi menşeilerinin Kur'an olmasıdır. Zaten eski tahrifatın sebebi de bu?

Tanrı, acun eski Türkçe olabilir, kabul ama kahir ekseriyeti doğrudur.

Bu arada "better call saul" soul değil, soul ruh demek :D

quote:

Orijinalden alıntı: KhaZiggs

Artık çok daha global bir dünyada yaşıyoruz. Zaten dediğiniz noktaya ister istemez geldik. Bende Türkçede tam karşılığı olmayan kelimelerin olduğu gibi geçmesinden yanayım. Ki zaten artık öyle de oluyor. Ha biraz fazla b.kunu çıkarıyorlar İngilizce sevdası yüzünden ama olsun.

Zamanında Arapça Farsça kelimeler geçerken ayağa kalkanlar şimdi globalleşen dünya bahanesiyle İngilizceye ses etmiyorlar. Ses verin ses dil elden gidiyor :) Tabi yersen.

quote:

Orijinalden alıntı: Torlak Kemal

Dile getirilen görüşlerin bir kısmına katılmakla birlikte, diğerlerine katılmıyorum.

Katıldığım hususlardan biri dil bekçiliğinin anlamsızlığı. Tarihte veya günümüzde (Bkz. “arena”) dil bekçiliğine soyunanlar çok oldu. Bu anlamsız ve beyhude bir çabadır. Özellikle farklı diller konuşan topluluklarla günümüzde bu denli iletişim ve etkileşim halindeyken gerçekten aptalca bir çabadır. Höt-zöt ile dili zapturapt altına alamazsınız ama kısmen de olsa onu yönlendirebilirsiniz. Buraya kadar size katılırım. Buradan sonrasında ise yollarımız ayrılıyor.

Öncelikte şunda anlaşalım: Dilin tamamı zaten uydurmadır. Bundan binlerce yıl önce tüm bu kelimeler zaten birileri tarafından uydurulmuş. Kültür gelişip derinleştikçe, insanlar yeni kavramlara, yeni durumlara yeni sözcükler uydurmaya devam etmişler. Ya kendileri uydurmuşlar ya da başka toplulukların uydurduğu kelimeleri alıp kullanmışlar. Bu nedenle TDK’nın çabasına “uydurma” deyip dudak bükmek sırıtan bir çelişkidir.

İkincisi, TDK kimseye uydurduğu sözcükleri silah zoruyla kullandırtmıyor, kimseye kullanacaksınız baskısı yapmıyor. TDK güya dili yabancı kelime istilasından kurtarmak için bunu yapıyor ama son tahlilde ha kelime uydurmuşsun, ha başkasından alıp kullanmışsın aslında bir fark yoktur. Nihayetinde başkasından alıp kullandığın o kelime de uydurmadır. Evet, TDK meseleye benim bakış açımla bakmıyor elbette. Onun iddiası şu: Yabancı kelimeler çoğu kez Türkçe’nin ne gramer ne de ağız yapısına uyarlar. Öte yandan TDK uydurduğu kelimeleri, tüm bunları gözeterek uyduruyor. Onlara göre uydurdukları kelimeler yerlerine uyduruldukları yabancı kelimelerle kıyaslanmayacak kadar Türkçedirler. Geçmişte Nurullah Ataç ve daha adını şimdi hatırlayamadığım diğer bazı edebiyatçılar da eserlerinde böyle “kendi” uydurdukları sözcükleri kullanmışlar. Burada amaç TDK’nınki ile paralel: Türkçe gramer ve ses yapısına uymayan yabancı kelimeler kullanmak yerine diğer Türkçe kelimelerle uyumlu, onlarla gramatik ve semantik açıdan bütünlük arz eden kelimeler kullanmak.

Ancak tüm bu çabalar uydurulan sözcüklerin toplumca benimsenmesi halinde izale edildikleri amaca hizmet etmiş olacaklar. Peki, TDK olsun diğer yazarlar olsun uydurdukları kelimeleri topluma zorla mı benimsetiyorlar? Elbette hayır. Örneğin TDK uyduruyor, bir bültenle veya benzeri bir araçla topluma uydurulan sözcükleri duyuruyor. Öncelikle yazarlar, akademisyenler, şairler ve gazeteciler gibi
meslekleri doğrudan dille ilgili olanlardan bazıları bu sözcükleri alıp eserlerinde kullanıyor. Derken sözcük ahenkli ve uyumlu bulunursa, bu kesimler eliyle toplum tarafından da benimseniyor. Bu süreç zorlama değil gönüllülük esası üzerine kurulu. Bu nedenle TDK’yı ve diğer yazarları bunun için eleştirmek anlamsız. Kimse seni zorlamıyor kardeşim, istemezsen kullanmazsın olur biter. Ha, “ben kullanmıyorum, benden başkaları da kullanmasın” kafasında isen zaten faşistin önde gidenisin demektir ki, o zaman amacın üzüm yemek değil, bağcı dövmek olduğu kabak gibi ortaya çıkar. Üstelik bu da “dil zabitliğinin” bir başka ve çok daha tehlikeli bir türüdür (kişiye özel yazılmamıştır, bu kafadaki herkese hitaben yazılmıştır). Nihayetinde TDK olsun diğerleri eliyle olsun, uydurulan sözcüklerin sadece küçük bir kısmının toplum tarafından benimsendiği aşikardır. Bakın bir örnek vereyim: Nurullah Ataç bir sürü yeni sözcük uydurmuş. Toplumca benimsenenler ve benimsenmeyenlerin listesi aşağıdaki bağlantıda:
https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/468443-nurullah-atacin-dilimize-kazandirdigi-sozcukler-nelerdir.html

(Başka kaynaklardan da teyit etmek gerekir. Liste %100 doğru olmayabilir.)

Sonuçta dil yolunu bulur. Yabancı dilden bir sözcük dilimize girmiş ve akabinde TDK vs. yerine bir uydurma kelime önermişse, toplum ikisinden birini ya da bazen ikisini birden benimser. Ya da ikisini de benimsemez, bizzat toplumun kendisi bir kelime uydurur. Nadiren hepsi birden olur (Avro/Öro/Yuro gibi).

Sonuçta TDK uyduruyor da ne oluyor, toplum uydurulan kelimeyi benimsemezse zaten kullanmıyor. Hayli eskiden, 60-70’li yıllarda TDK’nın uydurduğu kelimeler okullarda devlet eliyle ders kitaplarına sokulurdu. Şimdilerde bu yapılmıyor ama görünen o ki mevcut iktidar Osmanlıcılık sevdasıyla ve dini saiklerle Batı dilleri yerine Arapça/Farsça kullanılsın istiyor. Bunu geçmişte olduğu gibi devlet eliyle yapmaya kalkarsa, o zamanki kafalardan hiç bir farkı kalmaz. Toplum mühendisliğinin yeşil renklisine tanık olmuş oluruz, tarihe de böyle not düşülür. Ama eskiler hiç olmazsa bu işi daha usturuplu yapıyordu, “arena” yerine “stadyum” kullanmaya kalkışmıyorlardı örneğin (haberi okuyunca gerçekten çok güldüm).

Üçüncüsü, dile hangi yolla girerse girsin, azami kelime girişi teşvik edilmelidir. Maalesef Türkçe kelime fakiri bir dil. İster TDK, ister edebiyatçılar, ister halkın kendisi eliyle girsin, isterse yabancı dillerden devşirilsin, dilimize çok sayıda sözcük girmelidir. Günümüzde - genel olarak - hukukun diliArapça, felsefenin dili Öztürkçe/Fransızca/Almanca, bilim ve teknolojinin dili ise İngilizcedir. Neden böyledir ayrı bir tartışma konusu ama bunu akılda tutmak gerek çünkü bu alanlarda başat bilgi ve kavram üretimini sen yapmıyorsan yapandan almak zorundasın. Bundan da gocunmamak gerekir. Adam uçağı icat etmiş, adına “plane/aircraft” demiş. Sen onu almayıp “uçak” kelimesini uydurmuşsun. Bu kelime o kadar benimsenmiş ki, uydurma olduğu artık kimsenin aklına gelmiyor bile (hatta uydurulduğu tarihte “tayyare” kelimesi dilde mevcutmuş ama halk tayyareyi değil uçak kelimesini kendine daha yakın bulmuş). Ama adam radyo icat etmiş, adına “radio” demiş (dikkat “radip” da uydurma bir kelimedir!). Sen yerine kelime uydurmamışsın ya da uyduramamışsın (belki de uydurdun tutmadı, bilmiyorum), halk “radio” kelimesini diline uydurup “radyo” yapmış, tepe tepe kullanıyor. Peki, tersi olsaydı, yani her iki kelimenin yerine uydurukları kullanılsaydı, ya da her iki kelime de aynen İngilizceden alınsaydı (radyo ve pileyn gibi) ne fark edecekti? Bence hiç bir şey fark etmeyecekti. O nedenle, TDK’nın kelime uydurma meselesi için yapılan bu gürültü bir kaşık suda fırtına koparmaya kalkışmaktan başka bir şey değildir. Ha bir de faşist eğilimlerin dışavurumudur çünkü TDK’yı engellesen bile aydın tayfasının kelime uydurmasının önüne geçemeyeceksin. Adam felsefe kitabı çevirirken (Bkz. Murat Belge) belki usturupluca belki de kafa-göz yararak kelime uydurmaya devam edecek. Nasıl engel olacaksın? İşi kitap yasaklamaya kadar vardıracak mısın?

TDK’nın kelime uydurmasına karşı çıkmak anlamsız bir çabadır. Türkçenin asıl sorunu TDK’nın kelime uydurması değil, aksine yeterince uydurmuyor oluşudur. Son 200 yılda İngilizcede binlerce kelime uydurulmuştur. Bu uydurulan kelimelerin önemli bir kısmı da dilimize girmiş durumda (avatar, brunch, emoji, blog vb.). Elin uydurduğu kelimeye yol verip, TDK’nın uydurduğuna dur demek ne hazin bir çelişkidir!

Sonuçta dil dediğiniz şeyin bizahiti kendisi baştan sona uydurmadır zaten. Bırak uydursunlar, kelime haznen ne kadar genişse, meramını karşındakine o kadar iyi ifade eder, aktarırsın. İletişimde iletişim aracının kendisi yüzünden iletilen mesajda “distorsiyon” kaçınılmazdır (iletişim teorisi). Dil ile iletilen mesajda, dil ne kadar zengin olursa distorsiyon da o kadar düşük olur (distorsiyonun Türkçesi ne sahi?).

Bence Türkçenin asıl sorunu TDK’nın uydurduğu ya da batıdan dilimize giren kelimeler değil, toplumun giderek daha az okuması, dilbilgisi (gramer) - hadi noktalama diyelim - kurallarına giderek daha az riayet etmesidir. Bir diğer sorun da gençlerde görülen “yapay aksan” sorunudur. Bir dilin hakim bir aksanı vardır ve olmalıdır. Ancak bu sorunlar da “dil zabitliği” ile çözülemez.

Dili rahat bırakalım. Dili rahat bırakmayanların en büyük hatası dil denilen mefhumu statik ve donuk bir araç sanmaları. Böyle düşünenleri çok değil, 500 yıl öncesine götürsek, oradaki Türklerle inanın anlaşamazlardı aynı dili kullandıkları halde! Dil statik bir yapı değildir. Bugün Türkçe sandığınız şeye 500 yıl önceki insanlar “bu başka bir dil” derlerdi! 500 yıl sonraki Türkçeye de siz “bu başka bir dil” diyeceksiniz. O nedenle boş işler bunlar, dili rahat bırakın, o kendi mecrasında akar. Zaten rahat bırakmasanız da akar!..