Uefi Windows10 Yanına Linux?

Merhaba arkadaşlar, benim sistemimde şuan uefi modda windows 10 yüklü durumda ve secureboot seçeneğide biosta aktif halde bulunmakta. Ben yeni bir ssd disk satın alıp bunun içine ubuntu yükleyip linux öğrenmek ve bilgisayarımda hem windows hemde bu yeni yükleyeceğim linuxu kullanmak istiyorum.

Mevcut windows işletim sistemime herhangi bir müdahalede bulunmadan bu işlemi yapabilirmiyim? Eufi ve secureboot konusunda cahilim, bilgili olanlarınız yardımcı olabilirlerse çok sevinirim.

Bir diğer sorum da linux u yeni öğrenmeye başlayacağım, ubuntu, linux mint, fedora, debian vb gibi birçok linux dağıtımı mevcut, bunların temel prensipleri hepsinde aynımıdır? mesela ubuntuda çalışan bir linux komutu diğerlerinde de aynı şekilde çalışır mı?

Selamlar,

Bilgisayarınıza işletim sistemi kurmak için SecureBoot'u kapatmanız/devre dışı bırakmanız gerekiyor. Bunun için bilgisayarınız açılırken BIOS/UEFI ayarlarını değiştirmeniz gerekir. Hazır oradayken "boot mode" olarak UEFI seçiniz, Legacy etkinse devre dışı bırakınız. Bu ayarları yaptıktan sonra kaydedip çıktınız. BIOS/UEFI içinde gezinirken hangi tuşa basarak gezineceğiniz, hangileriyle değiştirip hangileriyle kaydedeceğiniz ekranın altında yazılı olmalıdır.

Windows 10'daki dosyalarınıza kuracağınız GNU/Linux dağıtımıyla erişip değiştirmek isterseniz Windows 10 güç ayarlarında "hızlı başlatma"yı kapatmanız gerekir. Eğer ilgilenmiyorsanız bu ayarı değiştirmeniz gerekmez.

GNU/Linux dağıtımlarının felsefeleri ve temel prensipleri aynıdır fakat farklı dağıtımlar farklı yöntemlerle işleyip çalışabilirler. Örneğin Debian ve Fedora'nın program ve yazılım paketleri birbirinden farklıdır ve kullanılması gereken birçok komut diğerinde çalışmaz. GNU/Linux'a yeni başlayacağınız için kullanımının en kolay olduğunu düşündüğüm Linux Mint ile başlayabilirsiniz. Linux Mint, Ubuntu'nun dâhil olduğu Debian tabanlı dağıtımlardan biridir. Yani Debian ve Ubuntu için kullanabileceğiniz paketler, uygulamalar, komutlar ve yardım forumları da büyük ölçüde geçerli olacaktır. Linux Mint gibi Windows kullanıcılarının kolayca alışabileceği önerilen dağıtımlardan biri Zorin OS'dir, Linux Mint için saydığım özellikler bunun için de geçerli sayılır. Dilerseniz Ubuntu'yu da (veya Kubuntu, Xubuntu gibi çeşitlerini de) kurup deneyebilirsiniz.

Bir süre kurcalayıp değişiklik yapmak isterseniz yüzlerce dağıtıma distrowatch sitesinden ulaşabilir, distrotest sitesinden uzak sanal makineyle deneyebilirsiniz. Bu şekilde daha indirmeden Debian, Fedora, Manjaro, Opensuse gibi çok farklı dağıtımlara kısa bir göz gezdirme şansınız olacaktır.

Windows 10 kurulumunuza hiç dokunmadan, aynı SSD'ye de başka SSD'ye de GNU/Linux dağıtımı kurmanız (buna dualboot denir) çok kolaydır. Dağıtımı sitesinden indirip USB flaş sürücüye yazdırın, sonra bilgisayarınızı kapatıp başlatırken flaş sürücüyle başlatınız. Dağıtımın ana ekranında kurmadan kullanacağınız birçok özelliğin yanında kurulumu başlatmak için bir program da göreceksiniz. Dil, tarih, klavye vb. ayarları yaparken dağıtımı nereye kurmak istediğiniz sorulacak. Windows'un kurulu olduğu SSD'yi seçerek Windows 10'un yanına kurmayı seçebilirsiniz veya diğer SSD'yi seçip oraya kurabilirsiniz. Kurulum tamamlandıktan sonra bilgisayarınız yeniden başlatılır, bu sırada flaş sürücüyü bilgisayarınızdan sökünüz. Bilgisayarınız başlatılarken hangi işletim sistemini seçeceğinizi soran GRUB ekranıyla karşılaşırsınız ve istediğinizi seçip devam ediniz.

Ayrıntılı açıklamanız için teşekkür ederim,

Daha önce eski bilgisayarıma ubuntu yükleyip kısa süreli kullanmıştım, eski bilgisayarımda harici gpu olmadığı ve amd apu kullandığım için sürücülerle ilgili sorun neticesinde youtube dahil bağzı yerlerde performans sorunları yaşadığım için windowsa geri dönmüştüm. Ubuntu tercih etmemin sebebi şuanki yeni ekran kartım için amd nin sitesinde güncel sürücü bulunması ve kullanımının nispeten kolay olması, Linux Mint için gpu sürücülerimi bulabilirmiyim emin değilim. GPU RX5700xt.

Dualboot olarak çift işletim sistemi daha önce hiç kurup denemedim, ya windowsu formatlayıp yerine ubuntu kurdum yada tam tersini yaptım, bu arada ubuntu kullandım ama o komutların vs hiçbirini öğrenmeden   yani ne kadar kullandım denebilirse artık.

Ama bu sefer kararlıyım ve linux u iyi bir şekilde kullanmayı öğrenmek istiyorum. Küçük küçük adımlarla yazılım dünyasına da giriş yapmayı planlıyorum linuxa yönelmek istememin bir diğer sebebide bu.

En kısa zamanda yeni bir ssd edinip bu dualboot özelliği ile linuxu kurmayı deneyeceğim.

Rica ederim :)

Eski APU'ları bilmiyorum ancak Ryzen'larda herhangi bir sorun olmuyor. Hatta AMD ve Intel açık kaynaklı sürücüler sunarak iyi iş çıkarıyor. Ubuntu ve Linux Mint (ve başka birçok dağıtım) kullanırken genelde sürücüleri o sizin için bulur, endişelenmeyin :) Eğer olur da sahipli sürücüler kullanırken çekirdek (kernel) güncellemesi sonrasında bir grafik sorunu yaşarsanız da bilgisayar açılırken GRUB ekranından Gelişmiş Seçenekler (Advanced Options) seçip daha eski bir çekirdeği kullanarak bunu aşabilirsiniz. Hatta Linux Mint hangi çekirdeği kurup kullanacağınızı hangileri kaldıracağınızı bir iki tıkla halledebileceğiniz bir arayüz dahi sunuyor.

Birçok şey merak ve hevesle başlar, anladığım kadarıyla farklı bir şeyler olmasını istiyorsunuz ama risk almak da istemiyorsunuz. Başlamak bile büyük bir adım, şimdiden hayırlı olsun

Teşekkür ederim.