Üst seviye Intel Arrow Lake-HX işlemciler sızdı: Core Ultra 9 285HX öne çıkıyor

Merhaba hocam, nasılsın?

"İlginç, Intel bu seriyle Hyper-Threading özelliğini bırakmış. Neden acaba? Ve getirileri ne olacak"

HT yerine göre, işlemcisine göre son derece kullanışlı ve faydalı bir teknoloji ve CPU dizayn yöntemi. Mesela 4/8 i7'lerden sonra kullananlar 4/4 i5'lerin ne kadar sıkıntılı geldiğini hatırlar. 6/6 -> 6/12 geçişi de benzer şekilde.

HT teknolojisi aynı çekirdek içinde çoklu izlek yürütme ile yüzde 20 ile yüzde 30 arasında daha fazla performans almamıza ve mesela bol izlek isteyen oyunların daha akıcı yürümesini sağlıyor. Dolayısı bazı hallerde havadan yüzde 30'a varan ek performans çok güzel bir şey.

Ve fakat yıl 2024 olunca işler değişiyor. Şimdi izlek yönetimi şöyle çalışır: Yeni bir izlek ihtiyacı olduğunda önce boşta çalışan gerçek çekirdeklerin tek izleklerine iş verilir. Diyelim 4/8 bir işlemcide öncelikle bu 4 çekirdek çalışır hale gelir. 4 izleğin yanına 1 izlek daha gerektiğinde ancak o zaman HT izleği devreye girer.

HT fiziksel çekirdeklerin doğal izleklerinin sayısı bitene kadar devreye girmez. Fakat 2024 yılında bol çekrdek vermesiyle tanıdığımız tüketici dostu intelimizin mesela 14700K işlemcisinde tam 16 gerçek çekirdek var.

Dolayısı ile bu işlemcide HT'nin aktif duruma geçmesi için 17 izlek ihtiyacı doğması gerekiyor. Bu da güncelde oldukça nadir karşılaşılan bir durumdur.

Yani 13500'ün 14 gerçek çekirdek ile geldiği, 24 çekirdeğin sıradanlaştığı bir devirde artık HT doğru düzgü devreye bile girmiyor. Neredeyse devreye girdiği tek yer sentetik testler vs. Güncel hayatta bize bir yararı kalmadı.

Kısaca bol çekirdek veriyorsanız (sunucu kısmı hariç) kullanıcının HT'ye ihtiyacı kalmadı.

Consumer dediğimiz tüketici pazarında 4/4 yada 6/6 işlemcinin HT ihtiyacı ile 16-24 çekirdekli işlemcilerin HT ihtiyacı aynı değil. Birinde mecbursunuz diğerinde ise boşta yatıyor.

Peki boşta yatsa ne zararı var?

Çok zararı var. Bir kere HT teknolojisi kendi kendine veya yazılımla gelmiyor. Şunlar lazım:

- HT'li bir çekirdek önbellekleri saymazsak yüzde 10-15'e varan ekstra alan istiyor. Özetlersek: HT'nin çalışabilmesi için bir ton ekstra "register" lazım. Çekirdekteki bazı parçaları çifter çifter tasarlamanız lazım. Tüm "pipeline" bu mantıkla tasarlanmak zorunda. Registerler - önbellekler buna göre katlanmak zorunda. Bu da ekstra alan demek. Ekstra alan daha büyük zar demek. Daha büyük zar aynı dökümde bile daha düşük verim ve daha yüksek zar maliyeti demek.

- HT hiç çalışmadığı durumlarda bile çekirdeğin daha fazla güç çekmesine yol açar. Sadece HT özelinde "gating""switching" durumu bile durduk yere güç tüketmenize neden olur. Bazı kardeşlerimizin işlemcilerindeki HT'yi kapattığında mesela oyunlarda sıcaklık düşüşü ve hatta performans artışı görmesinin nedeni budur.

- HT'li bir işlemcinin verifikasyon/nihai dizayn onaylama süreci HT'siz bir tasarıma göre çok daha uzun sürüyor ve ciddi mühendislik saati istiyor. Her bir onaylama aşamasında bir ton maske üretilecek, zarlar yeniden yeniden tasarlanacak, yeniden basılacak, labda test edilecek bir ton ekstra maliyet. Yüzlerce milyon dolarlık bir rakamdan bahsediyoruz.

- HT'li bir çekirdekte veri güvenliğini sağlamak çok zor. Şimdi izleğin biri çalışırken diğer izlek çalışmaya başladığında 1. izleğin tüm verilerini 2. izlekten saklamak zorundasınız. "Branch Prediction" budaklanması falan apayrı bir bela.

2'nci izlek öyle kalkıp 1. izleğin registerlere yazdığı veriyi okuyamamalı vs. Tonla muhtemel açığı kapatmak zorundasınız. Son yıllarda çıkan büyük güvenlik açıklarının birçoğu buradan çıktı. HT'siz tasarlamak çok daha güvenli.

- HT olmadığı zaman "pipeline" çok daha verimli çalışıyor. Isı üretimi de azaldığı için tek çekirdek skoru artıyor. Bu da HT ile gelen ekstra performans artışının kaybını kompanse ediyor.

Sonuç olarak: 14-24 doğal çekirdekli işlemciniz varsa bir miktar çok çekirdek gücü azalmasını (zaten sıradan kullanıcı 13600K'yı bile kolay kolay ve sürekli 100% yüke sokacak işler pek yapmıyor/yapamıyor. İşlemciler çok güçlendi.) kabul ederek daha yüksek tek çekirdek gücüne sahip, daha az ısınan, daha akıcı kullanıcı deneyimi sunan, daha güvenli, görece daha ucuza üretilmiş işlemci elde etme şansınız var.

Mavisine hasta olduğumuz kullanıcısına bolca çekirdek veren tüketici dostu intelimiz bu sebeplerle müşteri işlemcilerinde HT'yi kaldırdı. İyi de yaptı. Uzun zamandır beklediğimiz bir olaydı.

Başka konularda sana troll diyenler, aslında ne kadar bilgili olduğunu biliyorlar, ama çaktırmıyorlar hocam. Kendilerine sorsan HT'nin ne olduğunu, çalışma matığını bu kadar detaylı açıklayamazlardı. MCM tasarım olmasına karşın, Arrow Lake'deki yenilenen Lion Cove ve Skymont çekirdekleri yine aynı zarda yer alacağından, gecikme sorunu olmayacağı gibi, artan IPC gücü ve çok sayıda çekirdek ile Cinebench'de dahi yeterli izlek gücünü HT olmadan da çok rahat karşılayacaktır.

Geçmiş dönemlerde hatırlanırsa, 9700K HT'li olmayan işlemciydi ve yer yer oyunlarda 9900K'dan az yüzdesel oranlarda, daha iyi sonuç verebiliyordu. Koskoca işlemci tasarımcısı ve üreticisi Intel, HT'nin nasıl çalıştığını ve gerekli olup olmadığını, nasıl üretim yapılması gerektiğini bilir zaten hocam. Arrow Lake'in tasarımına bakıldığında, farklı node üretim çipler ile karmaşık yapıda (EMIB, Foveros 3D) ve maliyetli olduğu zaten belli, gereksiz olduğundan HT'yi kaldırmaları mantıklı bence de.

hocam sen ne yaptın..

Güzel yorumun için teşekkür ederim hocam. Klavyene sağlık.

Trollerden, bilgisiz ama çok cesaretli tiplerden, her yeni yorumuyla bize yeniden ve yeniden kahkaha attıran büyük resimci / komplo teorisyeni tiplerden ve bu tiplerin bayağı yorumlarından, marka fanboylarından çekinseydik trene binmezdik. Eskilerin dediği gibi: "demirden korksaydık trene binmezdik yahu!"

Ben bu tiplerin kıvranmasını görmekten ekstra zevk alıyorum. Yoksa burada hiç kimse bilgi yarıştırmıyor elbet. Benim bildiğim 3-5 gereksiz şey vardır yazarım. Yarın başkası hiç ilgi alanım olmayan bir konuda bana ders verir, öğretir, çok faydalı olur anında teşekkür ederim. Bunda gocunacak bir şey yok. Forumun olayı bu. Yardımlaşmak, paylaşmak.

O açıdan bilgisiz ve heyecanlı ve çok cesaretli markacıların ne yazdığının ne dediğinin önemi yok. Onları eğlenmelik kullanıyoruz. Çok da işe yarıyorlar sağ olsunlar  

Bu forumda bana trol diyen, beni üzen, beni sürekli ezikleyen, yazdıklarıyla beni perişan eden - yerden yere vuran tek kişi @gunesahmet hoca   Onun yazdıkları beni çok yoruyor ve üzüyor. Gerisi fasa fiso.

Benim yukarıdaki mesajıma eklemeyi unuttuğum çok önemli bir detayı sen eklemişsin. Sağolasın.

"MCM tasarım olmasına karşın, Arrow Lake'deki yenilenen Lion Cove ve Skymont çekirdekleri yine aynı zarda yer alacağından, gecikme sorunu olmayacağı gibi, artan IPC gücü ve çok sayıda çekirdek ile Cinebench'de dahi yeterli izlek gücünü HT olmadan da çok rahat karşılayacaktır. "

HT'nin mesela raptor lake ile değil ama arrow lake ile beraber bırakılmasının en önemi sebeplerinden biri yazdığın şey. Yani Lion Cove mucizevi değil ama güzel bir artış ile geliyor (%12 gibi bir şey) ama esas önemlisi Skymont Cove çekirdeği endüstri standardı kabul edilen Spec integerde MTL-LP Cresmont çekirdeklerine göre yüzde 38, kayan nokta hesaplamasında ise yüzde 68 artış ile geliyor.

Bunlar efsane adımlar. AMDci tipler bunun ne demek olduğunu hala tam anlayamadı 

Şimdi her bir Skymont E çekirdeği neredeyse aynı saat hızında Raptor Cove/Zen4 gücünde gelince HT'nin kaybı ile düşecek çok çekirdek skoru rahatlıkla kompanse edilebiliyor.

Yani yazdığın gibi çekirdekler o kadar güçlendi ki HT'ye gerek kalmadı. Çekirdek sayıları zaten zirvede intel tarafında. Tüm şartlar hazır. Bu yüzden Arrow ile HT kalkıyor. Yoksa Raptor vs de çok çekirdekliydi. Yani yazdığın şey işin özünden biri. Ben kabaca geçtim sen çok daha güzel ve açık yazmışsın. Tüm olayın özünü gayet güzel özetlemişsin.

Tabi Arrow hesaplama kısmında iyi. Onda pek şüphe yok. Oyunu bilmiyoruz henüz. Yeni L1.5, artan önbellekler, efsane IMC sayesinde gear1 de 8000+mhz desteği vs çok iyi güzel de RAM erişimi yine de bir tık artabilir. O da oyunda olumsuz sonuç getirebilir.

Henüz oyun tarafını bilmiyoruz. Çok yazdık: Arrow efsane olmayacak. Oyunda Raptor'a bile yenilebilir ama güç tüketimi, genel performans konusunda iyi iş çıkarmasını umuyoruz. Testler çıksın bakarız. AMD fanboyları gibi "zen5 yüzde 40++++++ performans artışı ile geliyaaaaaaaaaaaa" tarzı olaylara girmeyiz. Test sonuçlarına bakar ona göre bir karar veririz.

Kalemine sağlık hocam.

?

Bildiğin aydınlandım. Geçekten saatlerce uğraşılan mühendisliği net, anlaşılır ve dil ve imla kurallarına uyarak anlattığınız için emeğinize saygı duyuyorum. Sizin gibi bir elin parmaklarını geçmeyecek insanlar olmasa zır cahil bilgisayar kullanıyor olurduk. Teşşekkür ederim.

Bak yaa :)

Ben ne zaman sana troll dedim ya da ezikledim ayip ediyorsun  

HT'nin faydalarini ya da goturulerini gormek isteyen parallel compiling deneyebilir. Eger ki bu tip islemleri yapmiyorsaniz zaten sizin icin cok bir sey ifade etmeyecektir HT'nin var olup olmamasi. Cok fazla cesit oyun oynayan birisi degilim ancak gordugum ve bildigim kadariyla tum cekirdekleri ayni anda kullanan henuz bir oyun gormedim. Bunun nedeni de henuz oyun motorlarinin bu islemi yapacak yetenekte olmamasi.

RAM konusunda ise 8000 MHz oyun FPS deneyimi konusunda oldukca etkili olur gorusundeyim. Ancak bunun diger taraftan negatif etkisi CL timingse olacaktir. Bununda normal oyun kullanicisinin farkina varmasi neredeyse imkansiz. Bahsettigimiz gecikmeler nano saniyeler seviyelerinde olacaktir.

Alıntı

metni:

HT'nin mesela raptor lake ile değil ama arrow lake ile beraber bırakılmasının en önemi sebeplerinden biri yazdığın şey. Yani Lion Cove mucizevi değil ama güzel bir artış ile geliyor (%12 gibi bir şey) ama esas önemlisi Skymont Cove çekirdeği endüstri standardı kabul edilen Spec integerde MTL-LP Cresmont çekirdeklerine göre yüzde 38, kayan nokta hesaplamasında ise yüzde 68 artış ile geliyor.
Bunlar efsane adımlar. AMDci tipler bunun ne demek olduğunu hala tam anlayamadı 
Şimdi her bir Skymont E çekirdeği neredeyse aynı saat hızında Raptor Cove/Zen4 gücünde gelince HT'nin kaybı ile düşecek çok çekirdek skoru rahatlıkla kompanse edilebiliyor.

Skymont E-Core mimarisi için söylenenler bunlar, zamanı gelince anlarlar hocam.  

Her küme talimat önbelleğinden döngü başına 32 bayt alabilir ve döngü başına en fazla üç talimatın kodunu çözebilir. Skymont başka bir küme ekleyerek, döngü başına 96 bayt almasına ve döngü başına 9 talimatın kodunu çözmesine olanak tanır. Ayrıca çok daha büyük Backend (veri iş mantığı yönetimi), ve daha geniş Vector/FP yürütmeye sahip deniyor. Çekirdekler büyümüş, ama 20A üretimin avantajı ile Compute Tile çipi yine küçülmüş olacak. AMD'cilerin bir türlü inanmak istemediği, kabuslarına giren 20A üretimi gerçek olarak karşılarına çıkmış olacak.  

Yani toplamda 9 adet decoder ile geliyor, yanlış hatırlamıyorsam Zen 4'de 4 adet decoder var, Raptor Cove'da ise 6 taneydi. Hesaplama gücü olarak ikisinden de üstün gibi görünüyor, tabi getirisi daha çok render performansında olacaktır. Oyunlarda Arrow Lake'den 7800X 3D'nin average fps'sine eşit olacak şekilde bir performans artışı bekliyorum. Benim de asıl nerak ettiğim taraf, MCM tasarım güç tüketiminde bakalım ne gibi avantajlar sağlayacak.

chips and cheese

Intel Details Skymont

https://chipsandcheese.com/2024/06/15/intel-details-skymont/

YAŞASIN BOŞNAK AĞA

Eyvallah Boşnak hocam, sağol sende ne var ne yok?

Yazı için teşekkür ederim, kalemine sağlık.

Bende eskiden Pentium D945 var ıdı, hey gidi. 2007 olması lazım. 2 çekirdek 2 izlekti. Yamulmuyorsam HT 2008'de Nehalem mimarisi ile hayatımıza girdi. Doğru, o zamanlar çekirdek sayısı az ıdı, dolayısıyla her bir çekirdeği iyice sağacak şekilde tasarlanan, taşı sıkıp suyunu üretecek veya sineğı ezip yağını çıkaracak bir tekniktir bu HT.

Evet HT kaldırılarak, tasarımda/zar alanında hatrı sayılır miktarda boşluk olacak fakat, aynısını AVX512'de de yaptılar. Linus ık mık etti diye kaldırdılar onu gibi geldi bana. Dolayısıyla, böyle kaldıra kaldıra nereye gidecek, zar iyice küçüldü tamam da, hedef ne? Yerine bir şeyler gelecekse, mantıklı. Yerine daha fazla fiziki çekirdek gelsin mesela :)

Yani, günümüzde artan "fiziki çekirdek sayısı" hasebiyle HT'ye olan ihtiyacın kalkması, üstüne de HT'nin işlemci tasarımına/üretimine/güç tüketimine yaptığı az buz olmayan negatif etkiler de göz önünde bulundurularak kaleminin kırılmasına karar verilmiş. Hayırlısı olsun.

Velhasılı, yazı çok güzel olmuş, pek başka söylecek bir şeyim yoktur. Selam ederim.

Estağfurullah. Ben teşekkür ederim hocam.

Ya kardeşim habire ezikleyip duruyorsun beni tüm forum da biliyor görüyor şimdi yapma böyle   Görüyorsun değil mi intel HT'yi kaldırdı ona rağmen Arrow Lake'in hali oyunda perişan. Bir de yapmasalardı iyice 11. nesle dönecekti garibim. İyi forumlar ve yıllar dilerim hocam.

Eyvallah hocam. Ben teşekkür ederim, ne demek.

Malesef HT'nin gidişiyle kazanılan alanın çok daha fazlasını mikrosoft'un zorlamasıyla NPU'ya gömüyorlar. Şu an itibariyle boşa giden yapay zeka hesaplayıcısı cart curt. Ha NPU olmasa yapay zeka nasıl ilerleyecek ve uygulamalar geliştirilecek ayrı bir sorunsal ama an itibariyle devasa bir alan yatıyor ve yatacak yıllarca.

İlerideki uygulamalar için zaten zayıf kalacak bugünkü NPU'lar falan. Nvidia'nın ilk nesil "ray tracing" teknolojisi gibi bir şey.

Kalemine sağlık. Güzel forumlar ve yıllar dilerim.