Elektrikli araç satışları yüzde 25 artarak 2024’te rekor kırdı

Bu rakamlar tatmin edici değil. Dönüşüm çok daha hızlı olmalıydı.

Bir asırdan fazla süredir fosil yakıtlara sırtını yaslamış küresel kapitalizmin ve otomotiv endüstrisinin bir yıllık zaman süresince ancak esneyebildiği kadar bir dönüşüm. Bu tablo bile bence bir mucize ve Çinlilerin elektromobiliteyi coşkuyla iteklemesi sayesinde. Satışlarda %25 artış çok iyi. Tüketicide kesinlikle karşılık bulduğunun ve artan bir talep olduğunun göstergesi.

Valla ben tatmin olmadım. 2024'de ilk kez 1,5 derece sınırı aşıldı. Oysa yıllar önce 2050 gibi aşılacağı öngörülüyordu. İstanbul'a artık kar yağmaz oldu. Benim yaşadığım yer her yıl daha az yağmur alıyor ve biz burada hala toplu iğnenin başındaki melekleri sayıyoruz.

Petrol lobisi maalesef hala çok güçlü ve insanların da küresel ısınma umurlarında değil. Dünyada 1,5 milyar kadar araba var ve ben bu yıl 2,9 milyon BEV satıldı diye sevinemiyorum. Devede kulak bile değil.

Kapitalist sistemle ilgili. İnsanlar kapitalizmi kanıksamış halde, her şeyi maliyet ve kâr maksimizasyonu / marjları ile değerlendirir halde. Servet ve güç fosil enerji ve geleneksel otomotivci lobilerin ellerinde toplanmış. Politikacılar da halklar tarafından seçilseler de kendi politik kampanyalarının finansmanı, bürokrasideki bekaları ve cepleri için küresel ısınmaya karşı daha "radikal" çözüm girişimlerine yeltenmekten ziyade bunların çıkarlarını koruma eğilimindeler. Bir nevi egemen sınıflararası işbirliği.

Onlar da gidişatın gidişat olmadığını az çok gördüler ama mümkün olduğunca işlerine gelen ve ağırdan alan bir dönüşüm kurguladılar. Sonra insana has bir tavırla bunu retorik şekerleme yaptılar. Üstünü çikolatayla kapladılar. İşte, yeşil dönüşüm, sürdürebilirlik, karbon yakalama bla bla bla. Şirketokrasinin kaypak laf kalabalığı. İcraatte ise farklılık %1, genelde göstermelik işler.

Ama insanoğlunu da düpedüz suçlayamıyorum. Bu sistem insanoğlunun bencil biyolojisinin ve karmaşık sosyal evrimin ürünü. Diğer bir deyişle insanoğlunun eli mahkum, Adam Smith'in deyişiyle kendisinden çok daha büyük bir görünmez el - Smith buna Zeus'un Eli demiştir - iplerini çekiyor. İnsanoğlu kişisel kanaatimce bu eli anlamaktan da aciz, bu elden kurtulmaktan da aciz, bu elin yerine bir şey koymaktan da aciz bir tür. Kurguladığı ve genelde esiri haline geldiği bağlamlar içerisinde belirli analitik ve teknik görevleri yerine getiren bayağı bayağı sefil kısa tüylü maymunlarız yani. Fazlası değiliz. Böyle konuştuğuma bakma, ben de farklı değilim.

Tek gözlü bilici kahin olmak ilginç ama o kadar da zor değil. Delphi'deki kahin / kehanetler sayesinde antik dünya üzerinde lobi kurmuş o yapı da cebini dolduruyordu. En azından içinde bulunduğu kendinden çok daha büyük bağlam gereği doldurmaya çalışıyordu. Onlar bulundukları çağa göre bu bağlama tanrısal diyordu. Biz modern seküler kılıflarda sosyal putlarımızı olduğu gibi, hayatın düzeni, eşyanın tabiatı olarak kabul ediyoruz. =) Bir takım kalıpları yıkıp yerine başka etkin kalıplar koymadan tam teşekküllü dönüşüm sağlamak çok zor.

Duygusal bakmadığımda mevcut durumun kaçınılmazlığını ben de görüyorum. İnsan dediğimiz şey nihayetinde kılsız bir kuyruksuz maymun türü. Evrim diğer canlılarda nasıl işliyorsa insanda da öyle işliyor. Tüm canlılar - özgeci bazı davranışlar bir yana - bencildirler çünkü Dawkins'in dediği gibi "gen bencildir". Öyle olmasaydı hayat olmazdı. Hayatın dinamiği bu içkin bencillik üzerine kuruludur ve insan da bundan azade değildir. Doğal olarak insanlar da diğer canlılar gibi kısa vadeli fırsatları uzun vadeli tehditlere önlem almaya yeğlerler. Bunun nedeni doğamızın iskeleti olan bencilliğimizdir.

Bu, ne yapsak değişmeyecek bir durum çünkü genlerimize kodlanmış durumda. O yüzden aslında bir yerde küresel ısınmayı umursamayan insanları da anlıyorum. Kendi basit bencillikleri içinde yaşayıp gidiyorlar işte. Kapitalistleri de anlıyorum, aynı bencillik sarmalında onlar da varlar kaçınılmaz olarak.

Ama öte yandan doğayı da anlıyorum. Doğa da dengem bozulursa yeni bir denge noktasında durulurum ve orada siz olmayabilirsiniz ya da bugünkü atalet ve azametinizle olmayablirsiniz diyor.

Yaş itibarıyla küresel ısınmayı dert etmem bencillik penceresinden bakıldığında anlamsız, küresel ısınma felaket boyutuna ulaştığında ben zaten olmayacağım ama yine de bunu dert etmekten kendimi alamıyorum. salt insanlar için değil, bu ısınmada hiç bir payı olmayan diğer canlılar için de. Hatta asıl onlara üzülüyorum. Sorumlusu olmadıkları bir kaderi insan türüyle paylaşmak zorunda kalacaklar.

Özetlersem, insan bu içkin benciliği ile küresel ısınma sarmalından çıkamayacakmış gibi görünüyor, velev ki inanılmaz bir teknolojik buluş ile atmosferdeki karbonu etkin biçimde yakalamak mümkün olsun ya da yarın füzyon rüyası gerçek olsun vb. Böyle şeyler olmadıkça - ki gerçekçi olmak gerekirse olmayacak da - küresel ısınma önünde sonunda muazzam bir yıkımla sonuçlanacak. Bu kaçınılmaz.

Bazı insanlar bir kaç bin yıl sonrasının hülyasını kuruyor ama insanlık önümüzdeki yüzyılı bile atlatamayacak kadar bencil.

Sanırım bencillik evrende tüm akıllı türlerin sonu oluyor, yani bir tür filtre görevi görüyor. Belki de hiç bir akıllı tür aklı ve mantığı ile bencilliği arasında denge kuramayıp yok oluyor. Belki de o yüzden evrende hiç tip 2 ve 3 uygarlık olmamıştır bile.

Pardon, bu konunun yeri burası değildi, sanırım bilim veya kültür forumu olmalıydı, pardon.