Fotoğraf video arşivi için uzun ömürlü hdd/ssd önerisi

Merhabalar, malum dijital fotoğraf makinaları ve gelişen cep telefonu kameraları çıktıktan sonra karta fotoğraf basma albüm biriktirme gibi davranışlar yerini dijital saklamaya bıraktı. Fakat söz konusu anıların ölümsüzleşmesi olunca dijital saklamanın riskleri basılı albüme göre kat kat fazla.Bir albüm iyi saklandığında 100 yıl sonra bile içindeki fotoğraflar ilk günküne yakın durabiliyor. Ailemden kalan 50 yıllık fotoğraflar buna bir örnek. Fakat günümüzün dijital depolama birimleri hdd ve ssd lerin belli bir ömrü var. Yıllarca biriktirdiğiniz anıların bir anda yok olması gerçekten çok ama çok üzücü olur.

Benimde yaklaşık 15 yıldır biriktirdiğim dijital hatıralar var. Özellikle çocuklarımın olduğu içerikler çok önemli benim için. Bu zamana kadar bir kısmını bilgisayarda bir kısmınıda eski bir hdd de sakladım. Her ikiside riskli şu an. O yüzden güvenilir ve uzun ömürlü bir depolamaya ihtiyacım var. Dijital depolama söz konusu olunca iki seçenek karşımıza çıkıyor.Tabi onlarda kendi aralarında birçok seçeneğe ayrılıyor. Hız dayanıklılık vs gibi.

Seçim yaparken önceliğim kullanım ömrü. Kullanım ömrü için diğer özelliklerden feragat edebilirim.

Bildiğim kadarıyla eski teknoloji olmalarına rağmen hdd lerin ömrü ssd lerden çok daha uzun. Bu durumda uzun süreli güvenli saklama için bir hdd mi tercih etmeliyim?

Eminim aramızda uzun süre anı saklayan veya saklamayı düşünen,ayrıca hdd/ssd konusunda uzman birçok arkadaş vardır. Deneyimlerinizi ve tavsiyelerinizi bekliyorum.

Marka model belirtebilirsiniz.

Sadece yedekleme için kullanılacak diskin (ister HDD ister SSD olsun) yaşam ömrünü bitirmek çok zor. SSD'lerin daha kısa ömürlü olduğu kanısı yazma ömürleri üzerinden bir risk değerlendirmesiyle ortaya çıktı, SSD'ler ilk çıktığı zamanlarda sürücü arayüzlerinde veya benchmark programlarında atıyorum 600TB tekrar tekrar yazma ömrü öngörülüyor denilmişti. Ama buradaki rakam sadece öngörü, yani 601.TB veriyi tekrar yazarken pat bozulacak diye bir şey söz konusu değil. Kaldı ki günümüzdeki SSD chipset'leri artık bu konuları aştı. Dediğim gibi siz sadece yedekleme olarak kullanacaksanız devamlı sil/yaz-sil/yaz yapmayacağınız için bu tür kuşkuları kafanızdan atın. Harici HDD de bu işi görür, kopyalama/eşleme biter bitmez disk dönüşü devam ederken HDD yi pat çıkarıp sallamayın veya darbelerden koruyun yeter. Gerisi kapasite, boyut ve bütçenize kalmış.

Yedekleme yedekleme yedekleme...

Bozulmayan bir format yok. 90'larda ABD milli kütüphanesi CNC ile kritik verileri mermerlere kazıyordu... Demir topraktan nasıl çıkarılır, maden nasıl işlenir, temel tıp v.s. 70'lerde Mercedes'in kritik verilerini bir kamyonda sürekli gezdirdiği anlatılırdı. Farklı formatlara kopyalamanın her zaman bir mantığı var. Diskte kaybolan CD'de kalabilir.

Asetat negatifler bir süre sonra bağlarını kaybeder. 50 sene dururlar, 51. sene bir bakmışsınız görüntüyü sabit tutuan metal tuzlar aseatatan ayrılıyor toz olabiliyorlar. Hepsi değil ama ,formülünü şu anda hatırlamıyorum, kahverengi olan siyah-beyaz negatiflerde çok gördüm. Sephia, kahverengi baskılarda da aynı şey oluyor. Renklilerde henüz rastlamadım ama renkliler henüz yeniler, 45-50 senelik çoğu. Fiziksel baskı ve negatifleri saklamak için karton ve ahşap kutular zaman içinde nemi dengeliyor, daha kuru bir hava bırakıyor. Metal kutuların ise geçirimsizliği çok iyi. Bir de vakumlanabilen plastik kutuları düşünüyorum. Bence farklı, iç içe çift kutu güvenli. Kahverengi kükürtle sertleştirilmiş karton kutular (koli kutuları) kullanılmamalı. Bu kutular asidik bir buhar yayar.

HDD'lerin düşmeye karşı dirençleri çok zayıf. Kauçuk kutuda bile masa seviyesinden düşünce gidiyorlar. Ben hiç düşürmedim, bu sefer de motorları bozuluyor. Yavaşlamaya başlayınca veri alınamıyor. Bu halde datalar kurtarılabilir ama bu hizmetler ucuz değil. Kurtarıcı olan, yedekler oldu. Apple'da hiç veri kaybetmedim, IBM'de soft hatalardan dolayı çok veri kaybettim ama HDD bozulmadı. Marketten alınan HDD'ler en kötüleri, veya üçüncü marka PC'ler... bir iki sene içinde bozulanları oldu. Buradaki problem, güven kazanmış markalar siz alırken en güvenlisi olmayabiliyor. On sene sonra belli olan, başka bir şey çıkabiliyor. Western Digital, Seagate, Maxtor en güvenli markalardı ama ben alırken değil. WD'nin ilk sorunlu serilerine denk gelebildim mesela, en çabuk bozulan da Samsung oldu. Bu yüzden testleri takip etmeyi bıraktım. Buradaki tecrübem CD'den biraz daha güvenliler, pek güvenmemek lazım. Bence bunların iyileri askeri üretimden sonra Apple ve IBM'e gidiyorlar. Sonrakiler Lenovo, HP, Acer vs... bize iyilerini satmıyorlar. HDD mutlaka yedeklenmeli.

SSD'de hiç veri kaybetmedim. Şimdiye kadar kullandığım en güvenli format oldu. İlk SSD'yi 2008'de aldım herhalde. Kritik verilerin olduğu net bağlantısı olmayan bilgisayarlarda sürekli ver aktardı. Soketlerindeki metal aşındı artık. Kingston Migo.. hala çalışır.

Kişisel veri büyük değil ve bence çiftlemek bir kayıp durumunda çok daha ucuz. Testler iklimlendirmeyi kapsamıyor, bu da yirmi sene sonra fişe takılınca çalışacağı kontrol edimemiş demek. Bunlar da benim yirmibeş senedeki tecrübem oldu. Ben olsam HDD ve SSD'ye ayrı ayrı kaydederdim, mümkünse de farklı adreslerde saklardım.