Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir? Kimlere Yapılır?

Güvenlik Soruşturması: “Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesidir.”

Buna göre güvenlik araştırmasının üç aşamalıdır. Bunlar:

• Arşiv araştırması
• GBT araştırması
• Yerinden araştırmasıdır.
• 
  

Arşiv Araştırması: “Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanması.” şeklinde tanımlanmıştır.

GBT Araştırması: Açılımı “Genel Bilgi Toplama” dır. Genel bilgi toplama (GBT) işlemi; kolluk makamlarının hakkında yakalama kararı bulunan kişilerin, kayıtlarının tutularak yakalanmasını sağlamak amacıyla yürütülen sistemdir.

Güvenlik Soruşturmam Olumsuz Geldi Ne Yapmalıyım?

1- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmanız olumsuz geldiği takdirde kurum tarafından size yazılı tebligat yapılır, Sms ile telefonunuza bildirilir veya Cimer’den mail gelir. Bu şekilde okulla veya kurumla ilişiğiniz kesilir.

2- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmanızın hangi sebepten olumsuz sonuçlandığı bilgisi size verilmez. Cimer üzerinden yapacağınız başvuruda sadece güvenlik soruşturmanızın olumsuz olduğu bilgisi verilir. İçeriği hakkında bilgi verilmez. Bu bilgi gizlilik derecesine haiz bir bilgi olup Bilgi Edinme Kanunu kapsamında değildir.

3- Güvenlik soruşturması olumsuz çıkanlar İdare Mahkemesine 60 gün içerisinde Yürütme Durdurma (YD) talepli iptal davası açmalıdır.

60 günlük süre hak düşürücü süre olup geçirilmesi durumunda dava açma hakkınız son bulacaktır. Bu süre işlemin size tebliği (Sms, Cimer veya eve yapılan tebliğat) ile başlar.

4- Bu süre hak düşürücü süre olup dava açmadığınız takdirde dava açma hakkınızı kaybedersiniz.

5- Bir defa güvenlik soruşturmanız olumsuz olduğu takdirde ileride başvuracağınız tüm kurumlarda güvenlik soruşturmanız olumsuz gelecek, memur olmanız engellenecektir.

6- Polis Okulu Öğrencileri (POMEM/PMYO/Polis Akademisi), Uzman Çavuş, Subay/Astsubay Öğrencileri (Milli Savunma Üniversitesi), Öğretmen, Doktor, Zabıt Katibi, Taşeron işçiler ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre alım yapılan tüm kadrolarda güvenlik araştırması yapılır. Güvenlik soruşturması bekleyenler tebliğ belgesi kendilerine ulaşmadan veya Cimer üzerinden bilgilendirilmediği sürece dava açamazlar.

7- Sıkça karşılaştığımız otel kayıtlar güvenlik soruşturmamı etkiler mi sorusunun cevabı aslında ahlak ve adaba aykırı davranış içerisinde değerlendirilebiliyor. Güvenlik soruşturmasında ahlaki durum nedir şeklinde bir sorunun cevabında kişinin sosyal çevresi, ailesi ve ilişkileri irdelenmekte. Bu araştırma neticesinde bir zafiyet bulunduğu takdir de güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanmaktadır.

Güvenlik Soruşturması Ailenin Etkisi Dip Notu:

Güvenlik soruşturmasında ailenin etkisi çok fazladır. Karşılaştığımız davaların bir çoğu aile bireylerinin işlediği suçlar, haklarında elde edilen istihbari bilgilerden dolayıdır. Suçlar şahsi değil mi şeklinde bir savunma maalesef idare hukuku bakımından salt uygulanabilir bir ilke değildir. Zira idare memur alımı noktasında aile ve sosyal çevresine bakmak zorundadır. Güvenlik soruşturması bekleyenler en çok ailedeki bireylerden dolayı mağdur edilmektedir. Kısaca güvenlik soruşturmasında ailenin etkisi vardır. Sadece kişinin kendisi araştırılmaz. Birinci derece yakınları ile birlikte bulunduğu ortam değerlendirilir.

8- Güvenlik soruşturması yönetmelik gereği 60 iş günü içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Fakat Emniyet Genel Müdürlüğü, Mit ve ilgili Kurumların yoğunluğu, kurumlar arası irtibatsızlık sebebiyle maalesef bu sürenin uzamasına neden olmaktadır. Güvenlik soruşturmanız yasal süresi içerisinde tamamlanmadığı takdirde kuruma dilekçe ile başvurarak güvenlik soruşturmanızın tamamlanmasını talep edebilirsiniz.

9- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına dair 657 sayılı DMK’nin 48. maddesi Anayasa Mahkemesi tarafından 2019 yılında iptal edilmiştir. Bu kapsamda milli eğitim, sağlık bakanlığı, b ve a sınıfı uzman kadrolar da şuan için güvenlik araştırması yapılması kanunun mümkün değildir. Zira Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı neticesinde güvenlik soruşturması kaldırılmıştır. Ancak 6 Ekim 1994 tarihli ve 4045 sayılı “Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli İle Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” yürürlükte ve uygulanmaktadır.

Kaynak: https://kadimhukuk.com.tr/makale/guvenlik-sorusturmasi-arsiv-arastirmasi-nedir-nelere-bakilir//