HDR desteği olmayan PC'de 4K HDR için ikinci çözüm: KODI

Madshi video işleyicisi (MadVR) kullanılarak, SDR bilgisayarlar için HDR videoların düzeltildiğini aktarmıştım:

https://forum.donanimhaber.com/hdr-destegi-olmayan-pc-de-4k-hdr-icin-cozum-madvr--147861968

İkinci ve daha güzel çözüm yolu olan KODI'yi ayrı başlığa alıyorum.

KODI, Türkiye'de daha ziyade Android cihazlarda kullanılmakta olup, Windows, Linux, Raspberry Pi, MacOS, iOS ve tvOS için de yayınlanan bir yazılım.

KODI, versiyon 19.0'dan itibaren, Windows10 işletim sistemi altında, yüksek dinamik aralık (HDR) tekniklerinden ikisine, HLG ve HDR10'a destek veriyor.

HDR tekniklerine dair bilgileri özetleyelim:

• HLG, 4KTV yayınlarında kullanılıyor, HDR10 ise 4K-bluray disklerde.

• HLG'de metadata yoktur, HDR10'da ise statik metadata vardır.

• Metadata, "ekran parlaklığını elden geçirme, en fazla içerik ışık seviyesi, en fazla kare-ortalama ışık seviyesi" parametrelerini içerir. Bu değerlerin birimi nit'tir (kandela/metrekare). Bu değerler her sahne için aynıysa statik metadata, değişkense dinamik metadata söz konusudur.

• Metadata içermeyen HLG, adını aldığı HLG transfer biçimi ile de diğerlerinden farklıdır. Metadata içeren diğer tekniklerdeki aktarım işlevi (HDR10, HDR10+, Dolby Vision) SMPTE ST2084 (PQ) tabanlıdır, bunlara PQ ailesi de denir... PQ ailesinden statik metadatalı olan HDR10 "ST2086 standardı" olurken, dinamik metadatalı olabilenler "ST2094 standardı" altında 10,20,30,40 diye sıralanırlar (Dolby, Philips, Technicolor, Samsung)... Philips ve Technicolor HDR'li videolar halen yoktur. ST2094-10 Dolby Vision ve ST2094-40 Samsung HDR10+'lı videolarla karşılaşıyoruz.

• "Eski sistem" diyebileceğimiz standart dinamik aralığa (SDR) yönelik geri uyumluluğu Dolby Vision ve HLG profilleri sunar, HDR10 ve HDR10+'da SDR uyumu yoktur... SDR uyumu olmaması demek, bir SDR panel için ton eşleme yapılması zorunluluğu demektir.

• HLG ve HDR10 kullanımı ücretsizdir. Dolby Vision lisans ücretine tabidir. HDR10+ ise yayıncı için ücretsiz, cihaz üreticisi için ücretlidir.

KODI'ye dönelim...

KODI, dinamik metadatalı Dolby Vision'a destek sunmaz. Yani, Dolby Vision geliştirme katmanındaki dinamik metadatalı içerik değil, temel katmandaki içerik oynatılır. Dolby Vision hakkında detaylı bilgileri aktarmıştım:

https://forum.donanimhaber.com/av1-8k-ve-dolby-vision-hdr--149125537

KODI'deki bir diğer büyük yenilik, entegre AV1 çözücüsü. KODI 19'dan itibaren AV1 videolar da izlenebiliyor. Üstteki linkte AV1 konusundan da bahsedildi.

Güncel sürüm KODI 19.1 olup, Windows 10 için indirme linkleri:

https://mirrors.kodi.tv/releases/windows/win64/kodi-19.1-Matrix-x64.exe (64 bit işletim sistemi için)

https://mirrors.kodi.tv/releases/windows/win32/kodi-19.1-Matrix-x86.exe (32 bit işletim sistemi için)

KODI'yi kurup çalıştırmadan önce, grafik işlemcinizin hangi çözünürlük ve kodlamalara destek verdiğini DXVA Checker programıyla öğreniniz:

https://www.free-codecs.com/dxva_checker_download.htm

4K HDR video testleri için şu videoları indirip KODI'de açabilirsiniz:

https://www.makemkv.com/download/dvtest/P4_LG_Dolby_Trailer_4K_Demo.mkv

https://www.makemkv.com/download/dvtest/P5_Dolby_Amaze.mkv

https://www.makemkv.com/download/dvtest/P7_FEL_GIJoe_The_Rise_of_Cobra.mkv

https://www.makemkv.com/download/dvtest/P81_GlassBlowing2_3840x2160@59_94fps_15200kbps.mkv

https://drive.google.com/uc?id=1cTRNwacsV-8J8PtcYNVDXBmGZF1SOynj&export=download

Bilgisayarınız donanım bazında hangi video çözünürlükleri ve kodlamalarına destek veriyor ise, KODI o formatlarda, oldukça düşük bir işlemci yükü ile o videoları oynatacaktır.

KODI'de oynatım sırasında, klavyeden "O" harfi tuşuna basınca, işlemci yükünü görebilirsiniz. İşlemci yükü sistemdeki toplam işlemci yükü olup, KODI oynatım testi sırasında başka uygulamalar çalıştırmayın.

Bilgisayarınızda eğer 2015 veya sonrası model bir işlemciniz var ise (Intel 7-8-9-10.nesilleri gibi), donanımsal 4K-10 bit-HEVC desteğiniz de vardır (HDR desteği ise monitöre göre olur veya olmaz. 1080p altında çözünürlüğü olan ve maksimum parlaklık değeri, nit değeri düşük olan monitörlerde HDR söz konusu değildir).

KODI'deki oynatımda, PotPlayer'a kıyasla çok daha düşük CPU yükü oluştuğunu da göreceksiniz.

Grafik işlemcimin 8K desteklediğini "DXVA Checker" sayesinde keşfetmiştim... KODI, işte bu donanımsal destek altında, 8K çözünürlükteki VP9 ve HEVC videoları sadece %5 CPU yüküyle kare düşmesiz oynatmayı başarırken, PotPlayer'da böyle bir şey mümkün olmuyor.

Kısacası;

Dahili video çözücüler + KODI = 4K HDR, hatta 8K konusunda mükemmel sonuç (yani sıfıra yakın CPU yükü ve GPU'nun gerçek kapasitesinde kullanımı)

MadVR'de birçok ayar yapılırken, KODI'de dili Türkçe yapmak dışında bir ayara da gerek yok. 

Bir düzeltme yapmam lazım.

Demişim ki "KODI'de HDR'li videolarda işlemci yükü çok düşük, Pot Player'da yüksek", "KODI'de 8K oluyor, Pot'ta olmuyor"...

Eh, PotPlayer'da doğru ayarı yapmazsan, bir şeyleri eksik bıraktın mı öyle oluyor :)

PotPlayer'da DXVA ayarı yapılıp, "Görüntü > Video işleyicisi" kısmından "Dahili Direct3D11 Video Renderer" seçildiğinde, KODI ile aynı, düşük işlem yükleri elde ediliyor (Grafik işlemcisinde gerekli çözücü desteği var ise).