iktidar olanı DİKTATÖR OLMAYA MECBUR EDEN parlementer sistem (10. sayfa)

quote:


“Spoil System” olarak adlandırılan yaklaşımla Başkan kendi politikalarını uygulayacak kadroları bürokratik kademelere atayabilir. Yüksek dereceli memurların atamalarında senatonun onayı aranır, ancak Senato genellikle bu atamaları onaylar.

quote:


” Yüksek Mahkeme Yargıçları Başkan tarafından atanır, senato tarafından onaylanması gerekir.

quote:


parlementer sistemde ” Yasama ve yürütme organları birbirinin içine girmiş, iktidar partileri yasamayı kuvvetler ayrılığı prensibini ortadan kaldıracak biçimde kullanmaya başlamışlardır. Seçimleri kazanan partiler sadece yürütmeyi değil, yasamanın denetleme görevini de ele geçirmektedirler.

quote:


fren ve denge mekanizmaları

Başkanlık sisteminin, çok hassas dengeler üzerine kurulduğunu belirtince budengelerin hangi mekanizmalar aracılığıyla ve nasıl kurulduğu sorularınınyanıtlanması gerekmektedir. Bu mekanizmalar sıkça sözü edilen fren ve denge"checks and balances" mekanizmalarıdır. Başkanlık sistemi, yukarıda sözü edildiğigibi, Başkan ve Kongre ayrı partiden oldukları halde bile, bu mekanizmalar sayesinderahatlıkla işleyebilmektedir. Şöyle ki Başkanın Kongre'ye karşı kullanabileceği çokgüçlü silahları, buna karşılık da Kongrenin Başkana karşı kullanabileceği önemlisilahları bulunmaktadır. Aynı şekilde frenleyici ve dengeleyici nitelikte silahlar diğer organlar (yasama-yargı, yürütme-yargı) arasında da bulunmaktadır. Senatonun,Başkanı frenlemek için kullandığı çok önemli iki silahı bulunmaktadır. Başkantarafından yapılan Uluslararası Andlaşmaları onaylamak, Başkan tarafındanyapılacak atamaları onaylamak. Bu yetkiler Senatonun elinde sembolik yetkiler değil,Başkan üzerinde yaptırım gücü olan yetkilerdir. Başkan hükümetini oluştururkentamamen özgür olmakla birlikte, yapılacak atamalarda eyalet senatörlerinin kişiselbazda desteğini almak zorundadır. Çünkü oluşmuş bulunan teamüle göre belli bir senatörün bölgesinden yapılacak atamalar konusunda eyalet senatörlerinin eğilimisenatonun davranışını da belirlemektedir. Eyalet senatörünün onayı olmadıkçasenato, Başkanın yaptığı atamaları onaylamamaktadır. Yine aynı şekilde senato,uluslarası andlaşmaları onaylamak konusunu Başkana karşı bir silah olarak kullanabilmektedir. Buna karşılık Başkan da yasama organından çıkan yasaları"veto" edebilmektedir. Başkanlık sistemindeki veto yetkisi, Parlementer sistemdeki"Kanunların Cumhurbaşkanınca bir daha görüşülmek üzere meclise gerigönderilmesi" yetkisinden farklıdır. Parlementer sistemdeki bu yetkide meclis,kanunu kabul ettiği usulü bir kez daha kullanarak, aynı çoğunlukla kararında ısrar ettiği taktirde Cumhurbaşkanı aynen kabul edilen kanunu yayımlamak zorundadır.Oysa Başkanlık sisteminde, Başkanın bir daha görüşülmek üzere geri gönderdiğikanun ancak ağırlıklı çoğunlukla(ki bu çoğunluk genellikle 2/3'tür) kabul edilirse Başkan tarafından ayımlanmak zorundadır. Böyle bir çoğunluğun sağlanması ise çoğu zaman mümkün olamamaktadır. Dolayısıyla Başkanlık sistemindeki vetoyetkisi, yasama sürecine müdahale anlamını taşıyan önemli bir araç olmaktadır.Başkan temsilciler meclisi ve senato tarafından suçlandırılabilmektedir. Başkan Anayasa Mahkemesi üyelerini atamakta, bu atamalar senato tarafındanonaylanmakta, buna karşılık, Anayasa Mahkemesi yasama organınca yapılıp Başkantarafından yayımlanan yasaları iptal edebilmektedir. Yasama - yürütme - yargıüçlüsünün kullandığı bu karşılıklı yetkiler birbirini dengelemekte; üç ayrı kuvvetarasında eşgüdümü sağlamaktadır.
96

başkanın anayasal sorumluluğu

Başkanlık Sisteminde, Parlementer Sistemlerde olduğu gibi yürütmeninYasamaya karşı siyasal sorumluluğu bulunmamaktadır. Başkanlık Sisteminde,Başkanın sadece, Anayasal sorumluluğu bulunmaktadır. Sınırlı monarşilerde deBaşkanın Anayasalarla sınırlanması sözkonusudur. Ancak Başkanlık sistemindekiBaşkanın Anayasal sorumluluğu, sınırlı monarşilerdeki Anayasal sorumluluktan farklıdır. Bu farklılık birkaç noktada görülebilir. Bir kere, Başkanlık sisteminde Anayasaya uygunluk denetimi yapan bir Anayasa Mahkemesi mevcuttur. Anayasa Mahkemesi, Anayasa dışı davranışlarda sistemin teminatıdır. Başkan herşeydenönce yasalara uygun hareket etmek zorundadır ki bu yasaların Anayasayauygunluğunu Anayasa Mahkemesi sağlamaktadır. İkinci olarak Başkanın Anayasadışı davranışlarda ısrar etmesi ve Anayasaya uygun olan yasaları çiğnemesidurumunda suçlandırılıp (İmpeachment) cezalandırılması sözkonusudur. Başkanın suçlandırılıp cezalandırılabilmesi mekanizması, Başkanlık sistemlerinde çok önemli bir mekanizmadır. Bu mekanizmanın şartlı olarak işlediği Honduras ve Paraguay'dakisistemler sadece bu nedenden dolayı Başkanlık Sistemi olma öelliklerini yitirmişlerdir.
97

Başkanlık Sistemini sorumluluk açısından, sınırlı monarşilerden ayıran bir diğer önemli fark Başkanlık sisteminde Bakanlarla birlikte Başkanın da suçlandırılıpcezalandırılabilmesidir. Sınırlı monarşilerde monarkın değil , monarkın işlemlerindeimzası bulunan Bakanların cezai sorumluluğu sözkonusudur.
98

Başkanlık sistemindeki sorumluluk kavramı, parlementer anlayıştakisorumluluk kavramından sadece biçim bakımından değil öz olarak da ayrılmaktadır.Başkanlık sistemindeki cezai sorumluluk, yasamanın yürütmeyi Anayasa sınırlarıiçine çekmeye çalıştığı nihai başvuru yoludur. Parlementer sistemdeki sorumluluk,siyasi sorumluluktur. Oysa Başkanlık Sisteminde yasamanın, yargıyı hareketegeçirerek, yürütmenin sorumluluğunu gündeme getirmesi sözkonusudur. Parlementer Sistemdeki sürekli sorumluluğa karşın Başkanlık Sistemindesorumluluk sadece suçlama yapıldığı durumda sözkonusudur ve dolayısıyla potansiyel sorumluluktan sözedilebilir.
99
meclisin feshedilemezliği

Başkanlık Sisteminin en belirleyici özelliklerinden biri de sert kuvvetler ayrılığının sonucu olan, meclisin Başkanı düşürememesi; buna karşılık da Başkanınmeclisi feshedememesidir. Monarşik Sistemlerde güçlü monarkın elinde her zamanmeclisi feshetme yetkisi vardır. Parlementer sistem demokratik temellere dayandığıhalde, yürütmenin yasamayı fesih yetkisi vardır. Oysa Başkanlık Sisteminde böylebir yetkinin varlığı sistemin özünü değiştirmektedir. Diğer bir ifadeyle, eğer bir sistemde Başkanın meclisi feshetme yetkisi varsa - diğer şartlar Başkanlık Sistemini gerektirse bile- sistem, Başkanlık Sistemi olma özelliğini kaybetmiş olmaktadır.
100

gevşek parti disipilini

A.B.D.' de doğup gelişen Başkanlık sisteminin uzlaşma üzerine kurulduğu daha önce açıklanmıştı. Bu uzlaşmacı toplumsal yapı üst yapıya da yansımış ve sonuçta ortaya disiplinsiz iki parti çıkmış bulunmaktadır. Ancak bu iki parti sistemi,daha önce açıklanan İngiltere'deki çift parti sisteminden farklıdır. İki ana başlıkta incelenebilecek olan bu farklılık uzlaşmacı toplum yapısından kaynaklanmaktadır. Bir kere A.B.D.'de faaliyette bulunan Cumhuriyetçi Parti ile Demokrat Partinin programları birbirinden çok farklı değildir.
101
Bu nedenle A.B.D. parti sistemini tek parti sistemi olarak kavramlaştıran bilim adamları da vardır. İkinci olarak, iki partininde parti disiplini çok zayıftır. Bu nedenle A.B.D.'de disiplinsiz partilerden sözedilir. Birbirleriyle bağlantılı olan bu iki özellik, Başkanlık sisteminin işleyişini kolaylaştıran ve parlementer sisteme dönüşümü engelleyen çok önemli iki özelliktir. Parti programları arasında önemli farklar bulunmayınca ve disiplinsiz partiler söz konusu olunca, seçmenler, partiye değil adaya oy vermekte ve seçilen adaylar zaman zamankarşı partinin desteklediği kararları destekleyebilmektedirler. Bu şekilde Başkan farklıpartiden olsa bile uygulamalarını kabul ettirebileceği bir meclis tabanı oluşturabilmekte ve kurumlar arasında uzlaşma rahatlıkla sağlanabilmektedir.Sistemin ideolojik kutuplar üzerine oturtulması halinde, tıkanması ve hiçbir şekilde çözülememesi söz konusudur. Böyle bir durumda sistemin nitelik değiştirmesi olasılığıçok yüksektir. Şu halde disiplinsiz ve ideolojisiz parti yapısı, Başkanlık sisteminiincelerken, her zaman göz önünde tutulması gereken bir husustur.
102

quote:

Orijinalden alıntı: sertreis

yanlış bişey yaptıysam özür de dilerim.

görmek istemek değil olan bu. tamam sen ne görüyorsun? verdiğin bağlantılarda baya baya bi devlet yönetme/hükümet sistemi olarak tartışılıp ele alınmış başkanlık sistemine tek adam rejimi diyorsun. verdiğin kaynaklarda böyle bişey yokki