Deri altımızda özellikle kıl kökleri çevresinde kılların ve derinin yağlanmasını sağlayan, yağ üreten bezler vardır. Bu bezlere sebase bezler, ürettikleri yağa ise sebum denir. Yağ bezlerinin aşırı çalışması sadece aşırı sebum üretilmesine neden olmaz, aynı zamanda üretilen sebumun yapısında da değişiklikler görülür. Fazlaca üretilmiş sebum bakterilerin üremesi için elverişli bir ortam oluşturur. Kıl foliküllerinin keratinizasyonunu sağlayan sitemin fazla çalışması ve keratinize hücrelerin yapımında ve yapışkanlığında artış görülür. Artan sebumla birleşen bu keratinize yapılı hücreler komedon oluşumunu sağlar.
Akne vulgaris(sivilce), deri altındaki kıl kökü çevresinde bulunup yağ üreten bezlerin büyümesi, aşırı çoğalması ve iltihaplanmasıdır. Kabaca komedonun iltihaplanmasına akne denebilir. Genellikle ergenlikle beraber görülmeye başlar ve kişiye göre değişen bir süreçle devam eder. Kendiliğinden iyileşebilir ancak bu iyileşme 30-35’li yaşları bulabilir.
Akne vulgaris her iki cinsiyeti eşit oranda tutan ve her ırkta benzer oranlarda görülen bir hastalıktır.
Akne nasıl oluşur?
Kıl kökleri etrafındaki yağ bezlerinde yağ üretimi artışı olur. Sebum üretiminde artış, komedon oluşumu ve akne gelişimi için olmazsa olmaz etkendir. Anormal foliküler keratinizasyon görülür. Sivilce uçlarına fazlaca keratin birikerek siyah noktaların görünmesine neden olurlar. Kıl kökü çevresindeki yağ bezlerinde mikrobik iltihaplanmalar görülür. Kıl kökü çevresinde yerleşik bakterilerin en önemlisi Propionibacterium acnes adlı bakteridir. Komedondaki zengin sebum ortamında çoğalan Propionibacterium acnes‘in etkisiyle kemotaktik faktörlerin salınması inflamasyonun başlamasına neden olur.
Akne hakkında önemli notlar
Akne oluşumunda diyet her zaman suçlanmıştır ancak beslenme şekli ile akne arasında kanıtlanmış bir çalışma yoktur. Akne ile beslenme arasında hiç ilgi bulunmadığı kabul edilmektedir. Ancak hastaların kişisel olarak özellikle kendilerinde akne oluşumuna neden olduğunu bizzat gözledikleri bir gıda maddesi var ise onu tüketmeyebileceklerini söyleyebiliriz. Stresin akne oluşumunu arttırdığı iddia edilsede kanıtlanamamıştır. Ancak akne varlığı stres sebebidir. Komedonları veya akneleri sıkıp patlatmak oldukça zararlıdır. Olası mikrobik enfeksiyonun yüze yayılmasına neden olur. Sıkarak dışarıya çıkardığınızı düşündüğünüz sebum ve iltihabı aynı zamanda derinin daha derinine de itmiş olursunuz. Bu da daha derin daha büyük sivilceler olarak size dönebilir. Derinin rahat havalanması oldukça önemlidir. Bu sebeple düzenli cilt temizliğine dikkat edilmelidir. Gözenekleri açmak amacıyla sıcak su buharı ile rahatlama sağlanabilir. Makyaj yapılırken gözenekleri tıkayıcı makyaj yapılmamasına dikkat edilmelidir. Bazı ilaçlar akne oluşmasına ya da akne benzeri bir görüntüye neden olabilir. Kortikosteroidler, tüberküloz ilaçları, anabolik hormonlar, lityum … gibi Akne ve komedonlar sebase yağ bezlerinin fazla olduğu yerlerde sık görülür. Yüz başta olmak üzere, omuz, sırt ve göğüs gibi. Akneler başlangıçta küçük ve folikül ağızları kapalı komedonlardır. Tipik olan alne ise folikül ağızları açık, ucu siyah görünen tıkaç şeklindeki komedonlardır. İri ve folikül ağzı açık komedonlar çirkin görülselerde sebum birikimi ve buna bağlı infeksiyon folikül ağzı kapalı küçük komedonlarda görülür. Yağ bezlerinin çok irileştiği ve nodüller halinde görüldüğü kistik akne tipleri çok inatçıdır ve iyi tedavi edilmeleri gerekir.
Akne tedavisi ve metnin tamamı HekimimYanimda.com 'da