Çalışma izni; Yabancılar için Çalışma izni hakkında bilgiler paylaşacagım..Umarım yararlı olur.. Yabancıların çalışma izin işlemleri 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliği hükümleri çerçevesinde aşağıda belirlenen usul ve esaslar üzerinden yürütülmektedir.
A-ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURULARI
Yabancılar, çalışma izni başvurularını yurt dışından Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine (Büyükelçilik ve Konsolosluklara) yapmaları gerekmektedir.
Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç en az 6 ay süreli ikamet izni almış olup da bu süresi sona ermemiş olan yabancılar veya bunların işverenleri ise başvurularını yurt içinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına doğrudan yapabilmektedirler.
Ancak, turistik vize ya da çalışma amacı dışındaki vizelerle veya iki ülke arasındaki vize muafiyeti programı ve diğer vize kolaylıklarından yararlanarak Türkiye’ye gelmiş olan ve en az 6 ay ikamet tezkeresi olmayan yabancıların, çalışma izni için yurt içinden başvuruları alınmamaktadır.
B-ÇALIŞMA İZİNLERİNİN VERİLMESİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ilgili bakanlık ve mercilerin görüşlerini de dikkate almak suretiyle çalışma izni başvurusunu sonuçlandırır. Çalışma izni kararı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yurtdışından yapılan başvurularda başvuru yapan yabancıya iletilmek üzere Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine, yurtiçinden yapılan başvurularda ise yabancıya veya işverene bildirilmektedir
Bunun yanında, Çalışma izni,ne ilişkin olumlu kararlar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ikamet izni işlemleri için yabancının çalışacağı işyerinin bulunduğu valiliğe, bağımsız Çalışma izni, verilen yabancılar için ise yabancının ikamet ettiği valiliğe bildirilmektedir.
C-ÇALIŞMA İZİNLERİNİN GEÇERLİLİĞİ
5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunun 3 ncü maddesi uyarınca, verilen çalışma izinleri, emniyet makamlarından alınacak “çalışma amaçlı ikamet tezkeresi” ile geçerlilik kazanmaktadır.
Nitekim 5683 Sayılı Kanunun 3 ncü maddesine göre, Türkiye’de çalışacak yabancıların Türkiye’ye giriş yaptıktan itibaren 30 gün içerisinde ve her hâlükârda çalışmaya başlamadan önce çalışacakları İl Emniyet Müdürlüğü Yabancılar Şube Müdürlüklerinden/Büro Amirliklerinden çalışma amaçlı ikamet izni almak zorundadırlar.
Buna göre; Türkiye’de çalışacak bir yabancının sırası ile;
1. Çalışma izni, (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
2. Çalışma vizesi, (Türkiye’nin dış temsilcilikleri)
3. Çalışma amaçlı ikamet tezkeresi, (ilgili emniyet makamları)
İşlemlerini tamamlamış olması gerekmektedir.
E-ÇALIŞMA VİZESİ ŞARTI VE İSTİSNASI
Türkiye’nin dış temsilcilikleri kanalıyla çalışma vizesi almaları koşulu aşağıdaki yabancılardan aranmamaktadır.
· Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az altı ay süreli ikamet izni almış olup da bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş olanlar (Ancakçalışma izninin verildiği tarihte ikamet tezkeresinin süresi sona ermiş olan yabancılar ise çalışma vizesi almak zorundadırlar),
· Süresi sona eren çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekmekte olup, anılan süre içerisinde çalışma izni uzatma başvurusu kabul edilerek çalışma izin süresi uzatılanlar, (Ancak, 15 günlük süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara göre değerlendirilmektedir.)
· 4817 Sayılı Kanunun 2 nci maddesinin b fıkrası ile kapsam dışı bırakılan ve kanunlarla verilen yetkiye dayanarak Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarında bizzat istihdam edilenler.
F-ÇALIŞMA İZİNLERİNİN TÜRLERİ
1. Süreli Çalışma İzni
Belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak ve en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilen izindir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı süreli çalışma izninin geçerlilik alanının şehir, idarî sınır veya coğrafî bölge gibi girdileri baz alarak genişletebilme veya daraltma yetkisine sahiptir.
Bir yıllık kanunî çalışma süresinden sonra aynı iş yeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla iki yıl daha; üç yıllık kanunî çalışma süresinin sonunda ise aynı meslekte dilediği işverenin yanında çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla üç yıl daha uzatılabilmektedir.
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları koşuluyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışma izni verilebilecektir. Ancak bunların çalışabilmleleri için öğrenci olmamaları koşulu aranmaktadır.
2. Süresiz Çalışma İzni
Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıl kanunî çalışması olan yabancılara; belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafî alanla sınırlandırılmaksızın verilen izindir.
Süresiz çalışma izni almış olan yabancıların çalışma amaçlı ikamet tezkereleri, yabancının talebi ve varsa sözleşme süresi dikkate alınarak, her defasında beş yıla kadar verilebilmektedir. Ancak, bu beş yıllık süre yabancının hamili olduğu pasaportun geçerlilik süresinden fazla ise, verilecek ikamet tezkeresi pasaportun geçerlilik süresine göre düzenlenir.
3. Bağımsız Çalışma İzni
Yabancıların Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilen izindir.
Bağımsız çalışma izni almış olan yabancıların çalışma amaçlı ikamet tezkereleri, yabancının talebi de dikkate alınarak, her defasında beş yıla kadar verilebilmektedir. Ancak, bu beş yıllık süre yabancının hamili olduğu pasaportun geçerlilik süresinden fazla ise, verilecek ikamet tezkeresi pasaportun geçerlilik süresine göre düzenlenir.
Bağımsız çalışma izni verilmesi için müracaat eden yabancıya, izin işlemlerini tamamlayabilmesini teminen verildiği tarihten itibaren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca üç ay süreyle geçerli “Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi” verilmektedir. Vize veya vize muafiyet süresi yeterli olmayanlara müracaat etmeleri halinde“belge geçerlilik süresini aşmamak” kaydı ile ikamet tezkeresi tanzim edilmektedir.
Belgeli turizm işletmelerinde çalıştırılacak olan “yabancı uzman personel” ve “yabancı sanatçılara” Turizm Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilecek izinler için yapılacak başvurular, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen usule göre yapılmaktadır.
Bu kapsamda çalışma izni alan yabancı sanatçıların, çalışma izni geçerlilik süresini uzattırma veya işyeri değişikliği nedeniyle yeni aldıkları çalışma iznine istinaden ikamet tezkeresi alabilmeleri veya mevcut tezkerelerinin süresini uzattırabilmeleri için, her defasında Türkiye’nin dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak gelmeleri gerekmektedir.
Kaçak çalıştığı tespit edilen yabancılara idari para cezası uygulanmaktadır. Daha sonra bu yabancılar 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkındaki Kanuna göre ülkemizden sınır dışı edilmektedirler. Ayrıca kaçak çalışmaktan dolayı haklarında uygulanan para cezasını ödememeleri halinde, bu yabancıların Türkiye’ye 5 yıl süreyle tekrar girmeleri engellenmektedir.
Diğer taraftan, kaçak yabancı çalıştıran iş yeri sahibine de çalıştırdığı yabancı sayısınca idari para cezası uygulanmaktadır. Ayrıca kaçak çalıştırdığı yabancıların sınır dışı masrafları (yol ve barınma) da yine iş yeri sahibinden tahsil edilmektedir.
İ-YABANCILARA YASAKLANAN MESLEKLER
Yabancıların aşağıda sayılan meslekleri Türkiye’de yapmalarına izin verilmemiştir.
Bunlar:
1. 815 sayılı Kabotaj Kanunu uyarınca; kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan, sedef, kum, ve çakıl ihracı, denizde kazaya uğrayan deniz araçları ile terkedilmiş enkazın kaldırılması, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, deniz bakkallığı, deniz araçlarında; kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık, amelelik, iskele rıhtım hamallığı, deniz esnaflığı.
2. 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca; gümrük müşavirliği.
3. 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca; dişçilik, ebelik, hastabakıcılık.
4. 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca; eczacılık.
5. 6343 sayılı Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca; veterinerlik.
6. 2219 sayılı Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca; özel hastanelerde sorumlu müdürlük.
7. 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu uyarınca; hakimlik ve savcılık.
8. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca; avukatlık.
9. 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca; noterlik.
10. 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun uyarınca; özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevliliği.
11. Özel istihdam bürosu açmak için başvuracak gerçek kişiler ile tüzel kişileri idare, temsil ve ilzama yetkili kişilerin Türk vatandaşı olması gerekmektedir.(Türkiye İş Kurumu Kanununun 17 nci maddesi uyarınca)