Edison’un 100 yıllık teknolojisi yüzde 100 temiz hidrojenin önünü açtı!

Bir otel odasında yalnız ve unutulmuş halde ölen Nikola Tesla'nın yeniden keşfedilip popüler hale getirildiği tarih revizyonu sürecinde Edison'ın kredibilitesi gereğinden fazla şekilde düşürüldü. İnsan olarak Edison'ın kendisini beğenmeyebilir veya hazzetmeyebilirsiniz, bazı tasvip edilmeyecek fiilleri de mevcut ama büyük bir mucit ve proje insanı olduğu da su götürmez. Edison'ın bu açılardan dehasını hafife almayınız.

Yanlış anlaşılan bir durum var free kelimesinden geliyor. Hem özgür , serbest, ücretsiz anlamlarında kullanılıyor. Tesla nin free olayı havadan elektrik olayı serbest özgür anlamından kullandı , ücretsiz değil. Bu teknoloji çok verimsizdi. Eğer kullanilsaydi patentini alacaktı. Tesla kötü bir işadamı iyi bir bilim adamı idi. Edison hem bilim adamı hem iş insanı idi. Yoksa ikiside para kazanmak istiyor.

Tesla hayalperestti de, aşırı fikirleri mevcuttu. Havadan elektrik nakli fikri de bunlardan sadece biriydi. Başka bir iyi bilinen temelsiz aşırı fikri de iyi fizikçilerin ciddiye almadığı "ölüm ışını" konseptidir. Hani Tesla için iyi bilim insanı veya mucit diyoruz ama bunları da göz önüne almak lazım. Tesla laboratuvarında bir sahne tertibi kurup belirli bir izleyici kitlesine hokkabazlık yapmayı severdi; abartılı veya aslında var olamayan teknolojilerden gerçekmiş gibi söz ettiği, fiziği yer yer dikkate almayan şarlatan bir yönü de vardı.

https://www.sciencehistory.org/stories/magazine/the-undying-appeal-of-nikola-teslas-death-ray//

Mesela bizde Celal Şengör Carl Sagan'ı kısmi bir şarlatan ve kendini pazarlamacı olmakla eleştiriyor ama bana sorarsanız Tesla bu konularda Sagan'dan daha büyük tarihsel kara deftere sahip bir karakter. Sagan'ın ayakları en azından yere basıyor. Mesela uzaylılar gibi spekülatif bir şey hakkında konuşurken konunun spekülatif olduğunu belirtiyor. Elinde yeterli somut delil olmaksızın uzaylılar kesin olarak şöyledir diye kesin bir pozisyon almıyor. Böyle olabilirler, şöyle olabilirler, hiç karşılaşmayadabiliriz, karşılaşadabiliriz vs. Buna mukabil Tesla "çalışan bir UFO teknolojisi" buldum diyecek kafada birisi idi.

Tesla'nın mucit olarak dahi bir yönünün ve belirli bir mirasının olduğunu inkar etmiyorum. Ama popüler kültürde biraz overrated hale getirildi. Kusurları da kusurdan ziyade "bizim erişemediğimiz dehasının" göstergeleri olarak yorumlandı. Ama bu aslında devasa bir manipülasyondu. Tesla aslında bir mucit olduğu kadar şovmen bir "büyücü" olarak ölümünden sonra da geniş kitleleri manipüle etmeyi ve pop kültürde en az Einstein kadar ikonlaşmayı başardı.

Einstein bile mesela fizik kariyerinin genel görelilik sonrasındaki diğer fazında kuantum fiziğini kökten yadsıdığı için yavaşça ciddi bir fizikçi olmaktan çıkıp marjinal bir pozisyona kaydı. Ama medyatik kalarak popüler kültürdeki yerini perçinlemeyi sürdürdü. Genel göreliliğin çeşitli metrik çözümlemeleri Einstein'a ait değildir mesela. Karl Schwarzschild'den Roy Kerr'e kadar uzanan bir bilimciler nesline aittir. Einstein babası olduğu teoriye bile bir noktadan sonra verimli şekilde hizmet edememiş/etmeyi bırakmış birisidir. Esasında matematiğinin altından kalkamamıştır. :) Einstein kuantum fiziğini reddetmiş biçimde bilimsel anlamda daha spekülatif ve daha verimsiz çalışmalara kayarak, bunlar üzerinden medya şovmenliği yaparak, gravitasyonal teorisinin literatürünün geliştirilmesini ihmal ederek kendini bir çıkmaz sokağa itmiştir ve eşsiz olan genel görelilik teorisine - kuantum fiziğini dahil etmeden güncel biçimde ele alması imkansız elektromanyetizmayı kapsamada eksik diye - teoriyi gerçekten geliştirecek kadar saygı gösterememiştir. :) Çağdaşı fizikçiler Einstein'a geçmişinden ve mirasından dolayı saygı duymakla beraber bir noktadan sonra onu kale almamıştır. Marjinal, takıntılı ve önyargılı bir moruk olarak algılamışlardır.

Bugün o sözünü ettiğim bilim insanları neslinin ağır toplarının adları popüler kültürde pek geçmez. Ama Einstein veya Tesla gibi medyatikleşmeyi başarmış, sonsuz saygıyı hak eden miraslarının yanında balon bir pazarlama kampanyası da yürütmüş figürlerin çok sık geçiyor. İmgeleri bilim insanı veya mucit stereotipleri olarak beyinlere yerleşiyor. Kendi kuramsal ve teknolojik mirasları bir tarafa bilinçli veya bilinçsiz icra ettikleri çeşitli medya manipülasyonlarının bu denli kültürel fenomenlere dönüşmelerinde rolü mevcut.

Ana fikirde ama kimse kusursuz veya kendi konusunda sandığımız kadar iyi değil.