'LASTİKLER' /Ebatlar/Konfor/Performans/Yakıt Tüketimi TEKNİK BİLGİLER (21. sayfa)

quote:

Orijinalden alıntı: showstopper41

Merhaba arkadaşlar. 2007 model 1.1 Dizel Kia Picanto aracım var. Şu an aracın üzerinde yıpranmış 165 60 R14 Nexen lastikler var. Orjinal ebatı olan 175 60 R14 e dönmek istiyorum.
Fakat 175 60 R14 ü 3 lastik fabrikası bulunan Kocaeli'de bile bulmak çok zor. 6 lastikçi gezdim. Kumho diye bir marka bulabildim. İnternette ise Dunlop ve Hankook bulabildim.
http://www.lastikturk.com/175-60-14-standart-oto-lastik-fiyatlari
http://www.rezulteo-lastik.com.tr/lastik-bul

Daha kolay bulunan lastiklere geçmek istiyorum.
http://www.lastiknet.com/icerik.asp?inf=25
175 65 R14 te çap artışı 17 mm yani %3 civarı. Picantonun kasislerdeki konfor eksiğini gidermek açısından bu daha iyi gözüküyor. Fakat çap artışı %2,5 üzerinde
185 60 R14 te çap artışı 12 mm yani %2,12 civarı. %2,5 sınırının içinde.
Pirelli bayisi 175 60 R14 ü, Michelin bayisi 185 60 R14 ü, Goodyear bayisi 185 55 R14 ü, önerdi , Lassa/Bridgestone bayisi herhangi bir ebat önermedi.
Bir de Bu ebatlar için Güvenlik ve dayanıklılık açısından hangi markayı önerirsiniz?

quote:

Orijinalden alıntı: LionTech16

quote: Orijinalden alıntı: showstopper41 Merhaba arkadaşlar. 2007 model 1.1 Dizel Kia Picanto aracım var. Şu an aracın üzerinde yıpranmış 165 60 R14 Nexen lastikler var. Orjinal ebatı olan 175 60 R14 e dönmek istiyorum. Fakat 175 60 R14 ü 3 lastik fabrikası bulunan Kocaeli'de bile bulmak çok zor. 6 lastikçi gezdim. Kumho diye bir marka bulabildim. İnternette ise Dunlop ve Hankook bulabildim. http://www.lastikturk.com/175-60-14-standart-oto-lastik-fiyatlari http://www.rezulteo-lastik.com.tr/lastik-bul Daha kolay bulunan lastiklere geçmek istiyorum. http://www.lastiknet.com/icerik.asp?inf=25 175 65 R14 te çap artışı 17 mm yani %3 civarı. Picantonun kasislerdeki konfor eksiğini gidermek açısından bu daha iyi gözüküyor. Fakat çap artışı %2,5 üzerinde 185 60 R14 te çap artışı 12 mm yani %2,12 civarı. %2,5 sınırının içinde. Pirelli bayisi 175 60 R14 ü, Michelin bayisi 185 60 R14 ü, Goodyear bayisi 185 55 R14 ü, önerdi , Lassa/Bridgestone bayisi herhangi bir ebat önermedi. Bir de Bu ebatlar için Güvenlik ve dayanıklılık açısından hangi markayı önerirsiniz?

Piyasada en sık bulunan ebat , 185/60R14 ebatıdır. Daha sonra 185/55R14 ebatı ve en son 175/60R14 ebatı gelir. 175/60R14 ebatını neredeyse hiç bulamazsınız.

Daha rahat bulabileceğiniz için 185/60R14 ebatını ve ya 185/55R14 ebatını kullanmanızı tavsiye ederim. Her ikisi de uygundur.

Önce alacağınız lastiğin marka ve modelini seçmenizi, daha sonra ise bu iki ebattan hangisinde ürünü varsa o lastiği kullanmanızı tavsiye ederim. Bu ebatlar çok kullanılan ebatlar olmadığı için her markanın bu ebatlarda lastiği olmaz.

quote:

Orijinalden alıntı: showstopper41

Yardımınız için çok teşekkür ederim. Sayenizde bir çok kişi daha güvenli araç kullanacak.

quote:

Orijinalden alıntı: LionTech16

Merhaba arkadaşlar ,

Bu konuda 'lastikler' ile alakalı teknik bilgiler paylaştım. Farklı lastik ebatlarının araç üzerinde ne gibi etkileri olabileceğini anlatmaya çalıştım. Yazının tamamı bana aittir, alıntı değildir. Görsellerin kaynaklarını ise figürlerin altında ve 'referanslar' bölümünde verdim.

Hepinize kazasız ve keyifli sürüşler,

Saygılarımla.

---

[size=5]LASTİKLER

Lastiklerin teknik özelliklerini daha iyi kavrayabilmek için öncelikle lastiğin en önemli özellikleri olan ''yuvarlanma direnci (rolling resistance)'' , ''kayma açısı (slip angle)'' ve ''kayma (slip)'' yı incelemek gerekir.

Yuvarlanma Direnci (Rolling Resistance)

Yuvarlanma direnci temel olarak 4 farklı durum için incelenmelidir.

- Rijit yol ile rijit lastik (tren tekerleği ve ray)
- Rijit lastik ile esnek yol (toprakta giden demir el arabası tekerleği)
- Esnek yol ile esnek lastik (toprakta giden otomobil tekerleği)
- Rijit yol ile esnek lastik (asfalt yolda giden otomobil tekerleği)

Bu 4 farklı durumdan pratikte karşılaşılan en sık durum ''rijit yol ile esnek lastik'' olduğu için aşağıdaki açıklamalar da bu durum baz alınarak yapılmıştır. Bu durum günümüz araçlarının stabilize yoldaki durumuna karşılık gelir.

Hareket esnasında lastiğe dikey yönde aşağıdaki kuvvetler etkir. Bu kuvvetler ;

Fz > Yerin lastiğe uyguladığı normal kuvvet
Fr > Lastiğe etkiyen yol direncidir.

e ise > Yerin lastiğe uyguladığı kuvvetin merkezden kaçıklığıdır. Bu ''e'' kadar mesafenin olmasının sebebi, lastiğin rijit olmamasıdır.

Resimde de görülen formülasyon, lastiğe yol tarafından uygulanan kuvvetin etkidiği noktaya göre alınan moment ile elde edilmiştir. Yuvarlanma direnci, pek çok değişkene bağlıdır. Ana sebebi lastiğin rijit bir yapı olmamasından dolayı, lastiğin yere temas ettiği alandaki basınç dağılımının hareket yönünde daha fazla olmasıdır. Yukarıdaki şekilde de görülmektedir. Yerden lastiğe etkiyen bu Fz kuvveti, ''e'' kadar mesafe ile etkidiği için tekerlekte bir moment meydana getirir. Bu moment ''yuvarlanma direnci momenti'' olarak ifade edilir. Motor ve aktarma organları tarafından lastiğe iletilen momentin tamamı yere iletilemez. Yuvarlanma direnci momentinden dolayı lastikte bir kayıp meydana gelir.

Şekilde yuvarlanma direncinin hem yol tipi ile hem de şişirme basıncı ''inflation pressure'' ile nasıl değiştiği görülmektedir.

/>

Alttaki grafikte de hem radyal lastik için hem de konvensiyonel lastik için hızın yuvarlanma direncine etkisi görülmektedir.

/>

/>

Kayma Açısı (Slip Angle)

Kayma açısını kısaca ifade etmek gerekirse, lastiğin fiziksel yönü ile gitmek zorunda olduğu yön arasında kalan açıdır. Şekilde ''direction of heading'' lastiğin yönünü, ''direction of travel'' ise lastiğin gitmek zorunda olduğu yönü belirtmektedir. Şekilde Fy ile gösterilen kuvvet kayma açısından kaynaklanan yanal kuvvettir. (Lateral Force)

Alttaki şekilde kırmızı noktalı bölüm, lastiğin yer ile temas eden bölgesinin temas anında aldığı şekildir.

Kayma (Slip)

Kayma, lastiğin gerçek hızının aracın hızı ile aracın hızının farkının aracın hızına oranıdır. Formülle ifade etmek gerekirse ;

Burada

lastiğin açısal hızı,

lastiğin dış yarıçapı,

ise aracın gerçek hızıdır.

Fren esnasında lastikler kızaklamaya başladığında

durumu meydana gelir. Bu durumda kayma -%100 olur. Patinaj durumunda ise taşıtın hızı eğer ''0'' ise kayma sonsuz büyüklükte olur.

/>

Üstteki grafikte bir lastiğe ait çeki kuvvetinin (tire force), lastikteki kaymaya bağlı eğrisi verilmiştir. Maksimum çeki kuvveti, kaymanın %20 civarında olduğu anda görülmektedir. Bu grafik hem çeki kuvveti için (tractive effort) hem de fren kuvveti (braking efficiency) için kullanılabilir. Alttaki grafik buna örnektir. Bu sefer bağıl kuvvet baz alınmıştır. (relative traction)

Force-Slip eğrisininde peak değerin sol ve sağ tarafı farklıdır. Maksimum tutunma kuvvetine kadar olan kısım ''stable'' , diğer kısım ise ''unstable'' dır.

Lastiğin Teknik Özellikleri

Günümüz binek araçlarında kullanılan lastiklerin belli başlı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özellikler ;

- Güvenlik
- Yakıt ekonomisi
- Konfor
- Yüksek taşıma kapasitesi
- Yüksek yol tutuştur.


Buna rağmen ticari araçlarda kullanılan lastiklerin kriterleri daha farklıdır. Bu kriterler ise ;

- Uzun ömür
- Yüksek tutunma kabiliyeti
- Hafiflik
- Zincir takılabilme kabiliyeti
- Düşük yuvarlanma direnci

şeklindedir.

Lastikler ; Radyal (Radial Tire) ve Konvansiyonel (Bias Ply / Diagonal Tire) lastikler olmak üzere iki çeşittir.

1. Konvansiyonel Lastikler (Bias Ply / Diagonal Tire)

Konvansiyonel lastiklerde karkas (carcass) yapı 30-40 derecelik açılarla (crown angle) çapraz şekildedir. Bu yapı üst üste katlar halinde lastiğin ana yapısını oluşturur. Karkas yapının üzerinde ''belt'' denilen kuşaklar yer alırsa ''kuşaklı konvansiyonel lastik'' adını alır.

2. Radyal Lastikler (Radial Tires)

Radyal lastiklerde ise karkas yapı, en alt katta tekerlek düzlemi ile 90 derecelik açı yapacak şekilde yer alır. Bu karkas yapının üzerinde ise ''belt'' denilen kuşaklar yer alır. Konvansiyonel lastiklerdeki 40 derecelik karkas açılarına karşın, radyal lastiklerde 20 derecelik kuşak açıları bulunur.

1. Konvansiyonel Lastik
2. Kuşaklı Konvansiyonel Lastik
3. Radyal Lastik

Radyal lastiğin iç yapısı

Radyal ve Konvansiyonel Lastiklerin Karşılaştırılması

Radyal lastiklerin en önemli avantajı esnekliğidir. Enine dizilmiş karkas yapısı lastiğin esnekliğini arttırır, yere temas yüzeyini genişletir. Bu sayede yol tutuş, çeki performansı, fren performansı konvansiyonel lastiğe göre büyük ölçüde artar. Ayrıca radyal lastikler konvansiyonel lastiklere göre ;

- daha düşük yuvarlanma direncine sahiptir,
- yüksek taşıma kapasitesine sahiptir,
- yüksek yanal kuvvet kapasitesi
- yüksek konfora sahiptir.
- uzun ömüre sahiptir.

Bu nedenlerle 1960'lı yıllarda oldukça popüler olan konvansiyonel lastikler yerini günümüzde büyük ölçüde radyal lastiklere bırakmıştır.

Aşağıda birkaç yönden radyal ve konvansiyonel lastiklerin karşılaştırılması verilmiştir.

Radyal ve Konvensiyonel lastiğin hıza bağlı olarak yuvarlanma direnci değerleri

Lastiğin Üzerinde Yazan Rakamlar Nasıl Okunmalıdır?

Hız indeksindeki rakam tablodan bakılır ve karşılığında kg cinsinden bir birim bulunur. Bu kütle, lastiğin taşıyabileceği maksimum kütledir. Hız İndeksi ise (Sürat Sembolü) o lastiğin maksimum hangi hıza çıkabileceğini belirtir.

[size=5]LASTİK EBATLARININ ETKİLERİ

Bu bölümde lastik genişliğinin, yanak yüksekliğinin, jant çapının konfor, yol tutuş, fren mesafesi, yakıt tüketimi, aracın performansı ve tekerleğin performansı gibi konularda etkilerini inceleyeceğim. Yakıt tüketimi konusunu ayrıca inceleyeceğim.

Lastik Genişliği

Kuru ve stabilize yüzey için ; lastik genişliği arttıkça, lastiğin yere temas eden yüzey alanı artar. Bu da lastiğin yere daha iyi tutunmasını sağlar. Yere daha iyi tutunan lastiğin fren durma mesafesi kısalır, virajlarda stabilite artar. Araç virajı daha güvenli şekilde alır. Yerle temas eden alanın artmasından dolayı tekerleğin gücü yere iletebilme kabiliyeti artar. Drag yarışlarında arkadan çekişli amerikanlarda arka tekerleklerin devasa şekilde geniş olması ve ilk hareket anında aracın burnunun havaya kalkması bu sebeptendir.

kaynak

Bunun haricinde ; genişleyen lastikte büyük ihtimalle tekerlek modülünün de ağırlığı artacağından ve yol direncinin artmasından dolayı aracın performansında düşüş gözlenebilir. Tekerleği dönen bir cisim olduğundan kütlesi ne kadar fazla ise o derecede bir eylemsizlik direnci gösterecektir. Bu da performans kaybına yol açacaktır.

Karlı ve ya kaygan zemin ise tüm bunların tersi geçerlidir. Buzlu ve ya karlı zeminde dar lastik yere daha iyi tutunma sağlar. Şekil görsel açıdan iyi bir örnektir.

kaynak

Yanak yüksekliği ve jant çapı

Lastiğin yanak yüksekliği (yanak oranı değil, yüksekliği) ise konfor açısından önemlidir. Geniş yanağa sahip tekerleğin, darbeyi sönümleme kabiliyeti artacağından konfor artacaktır. Bunun yanında dış çapın sabit kaldığını düşünerek ; artan yanak yüksekliği jantın da küçülmesine sebep olacağından yakıt tüketiminin düşmesini de sağlayacaktır.

Jantların ağırlıklarını buradan öğrenebilirsiniz.

[size=5]YAKIT TÜKETİMİ

Aracın yakıt tüketimini ne arttırır?

- Tekerlek modülünün (jant+lastik) ağırlığı
- Yol direnci

Yakıt tüketimini etkileyen faktörler bu iki ana sebep kaynaklıdır. Tekerlek modülünün ağırlığı ; jant çapına ve jantın malzemesine bağlıdır. Saç ve alaşım jantlar arasında ağırlık farkları vardır. Yol direncini arttıran sebep ise lastiğin genişliğidir. Lastik ebatının değişiminde hem jant çapı arttırılır hem de lastik genişliği artırılırsa yakıt tüketimine etkisi maksimum düzeye çıkar.

Burada zor olan kısım ise bu etkilerin oranını tahmin etmektir. Ancak ve ancak aynı araç üzerinde farklı lastik ve jant kombinasyonu için yapılan bir test bize doğru bir fikir verebilir.

Not : Grafikteki ''Fuel Economy (Yakıt Tüketimi)'' yazan kısmı litre/100 km ; ''Weight (ağırlık)'' yazan kısmı ise bizim kullandığımız kg cinsine çevirdim.

kaynak

Lastik başlığı ile alakalı soracağınız sorulara bu başlık altında cevap verebileceğim.




Not 1: Lastik başlığı altında ek konular zamanla eklenecek ve ilk mesaj sürekli güncellenecektir.

Eklenecek konular : Negatif kamber

Not 2: Grafiklerin bir kısmı alıntıdır, yazının tamamı şahsıma aittir, lütfen izinsiz paylaşmayın.


Referanslar

- Theory of Ground Vehicles - J. Y. Wong
-http://www.tirerack.com/tires/tiretech/techpage.jsp?techid=29
-http://www.tkscientist.8m.com/21yuv.htm
-http://www.michelinman.com/
-http://www.obitet.gazi.edu.tr/obitet/lastikler/
-https://store.donanimhaber.com/99/29/7a/99297ae734205e00fe7e29d4b0658b3e.gif
-http://en.wikipedia.org/wiki/Slip_%28vehicle_dynamics%29

quote:

Orijinalden alıntı: Utmad

Selamlar,

Aracım VW Golf 6,üzerinde 16 orjinal hafif alaşımlı jantlarla birlikte 205/55/R16 lastik var.17 janta geçmek istiyorum jant olarak 7.5/17 replika jant kullanacağım.Kataloglarda 17'ye geçiş için 225 taban öneriliyor,225/45/R17.

Fakat aracın çekişinin düşmemesi ve yakıt tüketiminin fazla artmaması için aynı çapta yer alan ara ölçü 205/50/R17 lastik kullanayım diyorum.Bu durumda 7.5 jant ile 205 taban lastik kullanımı kullanımda olumlu-olumsuz nasıl etki yaratır,tavsiyeleriniz nelerdir.

quote:

Orijinalden alıntı: umutsirvan

quote: Orijinalden alıntı: Utmad Selamlar, Aracım VW Golf 6,üzerinde 16 orjinal hafif alaşımlı jantlarla birlikte 205/55/R16 lastik var.17 janta geçmek istiyorum jant olarak 7.5/17 replika jant kullanacağım.Kataloglarda 17'ye geçiş için 225 taban öneriliyor,225/45/R17. Fakat aracın çekişinin düşmemesi ve yakıt tüketiminin fazla artmaması için aynı çapta yer alan ara ölçü 205/50/R17 lastik kullanayım diyorum.Bu durumda 7.5 jant ile 205 taban lastik kullanımı kullanımda olumlu-olumsuz nasıl etki yaratır,tavsiyeleriniz nelerdir.

Sizin yaptığınızın tersini yaptım ben.
225"45"17 orjinal bridgestone potenzayi çıkarıp
205"55"16 michelin primacy3 taktirdim.
Yakıt super düştü. Konfor cok arttı. Arac sessizlesti ama eskisi gibi yol tutmuyor.

Diger aracımızda yazın 225"45"17 yazlık lastikleri kısın söküp 205"50"17 kışlık lastik kullanıyoruz. Hiç sıkıntı yasamadık.

quote:

Orijinalden alıntı: weehwet

arkadaşlar 2011 seat ibizama lastik ve jant almayı düşünüyorum. şuan 15 lık jantları var ben 17 lık almayı düşünüyorum sizce almalımıyım b sınıfı bı araca sizce nasıl olur ? önerileriniz nedir ?

quote:

Orijinalden alıntı: ARroWCoLT

quote: Orijinalden alıntı: weehwet arkadaşlar 2011 seat ibizama lastik ve jant almayı düşünüyorum. şuan 15 lık jantları var ben 17 lık almayı düşünüyorum sizce almalımıyım b sınıfı bı araca sizce nasıl olur ? önerileriniz nedir ?

Bence almayın. Görüntü, yol tutuş vs güzel olur ama konfor kaybınız çok fazla olur.

quote:

Orijinalden alıntı: ARroWCoLT

Lastik yanağından aldığı desteği azalan süspansiyon elemanları daha çabuk yıpranabilir, lastik tabanı genişleyecekse birazda sarfiyat artar; başka bir zararı olacağını sanmıyorum.

quote:

Orijinalden alıntı: ARroWCoLT

Rica ederim, mevcut lastikler 185 60 r15 ise 195 50 r16 (bence en uygunu) yada 205 50 r16 (kabul edilebilir sınır içinde) sizin araca uyar. İnce beş kollu bir jantla 215 40 r17 süper olur ama, dediğim gibi konfor epeyce bozulur, aracıda yorar. Lastik tabanı orjinal ölçünün çok üstüne çıkarsa direksiyon sistemini yorması mümkündür. Yani size söylenenler tamamen yanlış değil. Bazı araçlarda kapı içlerinde yada kullanım kılavuzlarında kullanılabilecek fabrikanın belirlediği lastik ölçüleri vardır. Eğer varsa o ölçülerin dışına çıkmamak en sağlıklısı. Örneğin benim aracımda sürücü kapısında 205 55 r16, 205 50 r17(orijinal ebat), 225 45 r17 ve 225 40 r18 ölçülerini kullanabileceğim yazılmış. Yani gidipte 245 tabanlı bir lastik takarsam olmaz.

İyi forumlar

quote:

Orijinalden alıntı: ARroWCoLT

quote: Orijinalden alıntı: weehwet arkadaşlar 2011 seat ibizama lastik ve jant almayı düşünüyorum. şuan 15 lık jantları var ben 17 lık almayı düşünüyorum sizce almalımıyım b sınıfı bı araca sizce nasıl olur ? önerileriniz nedir ?

Bence almayın. Görüntü, yol tutuş vs güzel olur ama konfor kaybınız çok fazla olur.

quote:

Orijinalden alıntı: Adigedir

Öncelikle vermiş olduğunuz bilgilerden dolayı teşekkür ediyorum.
Benimde size sormak istediğim bir konu var.
2013 model yeni kasa C MAX aracın baz modelinin lastik ve jant ölçüleri 215 55 16, donanımlı versiyonun lastik ve jant ölçüleride 215 50 17 ebatlarındadır.
Yapmak istediğim işlem 215 50 17 jant ve lastik ölçülerini KIŞLIK lastik kullanımı için 195 65 15 ebatlarına dönüştürmektir. Bunun içinde (-) ofsetli bir jant kullanmayı düşünüyorum.

Sizce;
1- Bu durumda fren disklerinin sürtmesi ve başka teknik sorunlar oluşur mu? (Örn; lastik basınç sensörlerinde sorun ya da abs-esp-acs gibi sistemlerde aracın stabilitesi konusunda ortaya çıkabilecek sorunlar?)

2- 195 65 15 ebatları normal ofset ölçüleri içinde göze hoş gelmeyen bir görüntü oluşturacağından, jant ve lastiğin çamurluğa sürtmeyecek şekilde en ideal (-) ofset ölçüleri yaklaşık olarak sizce nedir?
Umarın derdimi anlatabilmişimdir. Teşekkürler...