Türk Telekom Fiber'in tahmini geliş zaman grafiği(geçmiş yıllara göre)

Türk Telekom altyapısı yaklaşıl 5-6 senede bir refah içinde ve sıkıntılı dönemlerden geçer, bunları size anlatmaya çalışacağım.

1. Refah dönemi 2005-2010

Ülkemizede internet 2005 yılında ADSL olarak yaygın hale geldi, çevirmeli internet devrinden sonra ADSL çok büyük bir nimetti, ilk zamanlarında resmen ışık hızında gibiydi, bir çoğumuz bu hızlardan memnunduk. Bu süre yaklaşık 5 yıl devam etti.

1. Sıkıntılı dönem 2010-2015

2010 yılı gibi ADSL artık yavaş kalmaya başlamıştı, özellikle 0,7 mbit olan upload hızı çok büyük sorundu. İnsanlar artık daha yüksek hızlar istiyorlardı, ama ADSL ile 16 indirme-0,7 yüklemeden daha yüksek hızlar verilemiyordu. Yaklaşık 5 yıl boyunca insanlar bu ADSL ile sorunlar çekmeye devam etti.

2. Refah dönemi 2015-2021

2014-2015 yılları gibi büyük şehirlerde VDSL dönüşüm başladı, insanlar ADSL hızlarından kurtulup VDSL ile çağ atlıyorlardı. 7 kata kadar yüksek indirme, 10 kata kadar yüksek yükleme hızları alabiliyorduk. Küçük şehirlere 2016-2017 yıllarında VDSL ulaşıyordu. VDSLin en son gittiği yerler kırsal kesimlerdi, 2019 yılı gibi kırsal kesimlere son VDSL kabinler kuruluyordu ve dönüşüm tamamlandı.

2. Sıkıntılı dönem 2021- tahmini olarak 2029

2021 yılı gibi insanlar artık VDSL internetin yetmediğini anlamaya başladılar. Bakır kablolar çok eskimişti ve kopmalar hız düşüşleri olmaya başladı. VDSL ile verilen 8mbit yükleme hızı online derslerde sorun yaşatmaya başladı, evden dosya transferi yapmak çok zor hale geldi.

Biz şu anda 2. Sıkıntılı dönemin daha başındayız, bu ülkede 12 milyon DSL hat var, bunların dönüşümü için beklemeye başladık.

Türk Telekom yılda yaklaşık 1,5 milyon aboneye Fiber altyapı çekiyor, fakat bu hızla bile 12 milyon DSL hattın dönüştürülmesi tam 8 yıl sürecek. Evet yanlış duymadınız, 2021 yılında başlayan bu 2. Sıkıntılı dönem 2029 yılına kadar sürecek.

Bir çoğunuz VDSL ile sorun yaşamaya başladınız, birçoğunuz hala ADSL kullanıyor.

Ama hiç ümitlenmeyin, daha yolun çook başındasınız. Fiberin yaygınlaşması ve hepimize ulaşıp yaygınlaşması için daha çok rahat 8 yılımız var.

Açıkçası ben 75 Mbps VDSL hattımdan çok memnunum. Kopma, hız düşüşü falan hiçbir sorun yok. 8 Mbps yükleme hızı düşük evet fakat işimi fazlasıyla görüyor. Zaten yakında eğer BTK onaylarsa bu yükleme hızı 10 Mbps olacak.

Açıkçası pek fiber internete ihtiyacım yok. Zaten Keenetic modem sayesinde indirme ve yükleme yaparken ping de çıkmıyor. Kaldı ki bu ping artışı sorununu fiberde bile yaşayan var. Yani sorunun xDSL sisteminin kısıtlamasıyla alakası yok. Sorun tamamen iyi yapılandırılmamış veya kalitesiz ağ donanımlarından kaynaklı. Yani rahatlıkla yayın dahi yapabiliyorum.

Tabii herkes VDSL ile mutlu yaşayacak diye bir şey yok. Bir insan daha iyisi varken neden eski standart ile devam etmek ister ki? İşte bu yüzden birçok kullanıcı en az 10 yıl boyunca eski standart ile devam etmek zorunda kalacak. Kaldı ki hala ADSL kullananlar da var, altyapıları VDSL desteklemiyor bile. Bu yüzden de Türkiye internet konusunda hiçbir zaman bir Amerika, bir Almanya, bir Güney Kore, bir Japonya olamayacak. Her zaman 3. sınıf ülke olarak devam edecek.

Ben de bu konuda çok karamsardım ama geçen hafta fiber alt yapıya kavuştuk ve artık fiber internet kullanıyoruz. Bu günlerde Türk Telekomun her köşe başında fiber kablo döşediğini görüyorum. Umarım çok kısa zamanda herkes fiber internete erişir.

8 mbit işinizi görüyor olabilir ama bir de şu açıdan bakın, speedtest sitesinin yayınladığı ülkelerin Upload hız ortalamalarına göz atalım.

Afrikanın en fakir ülkelerinde bile upload hızları 10 Mbit civarındayken bizim ülkemizde 5,73 Mbit :)

Türkiye 5.73 Mbit

Malavi 7.81 Mbit

Somali 10.06 Mbit

Nijerya 9.33 Mbit

Gana 16.19 Mbit

Problem xDSL sisteminden kaynaklanmıyor ki TT'nin düşük upload politikasından kaynaklanıyor. Şu anda kullandığımız çağ dışı kalan 17a modülasyonunda bile maximum 64 Mbps, TR ortalaması ise 100-75 Mbps kullanan kişilerde 50 Mbps upload destekliyor. Tabii ki bunu daha da düşürüp ortalama 40 Mbps gibi bir DSLAM kilidi ayarlanabilir.

Birde gerçek ADSL kullanan kişilerin rakamını bilmiyoruz. Yani bizim apartmanda fiber olmasına rağmen 2 daire hala 8 Mbps'e kadar ADSL kullanıyor. Hatta TT bunları aynı hızda VDSL'e geçirmiş modemleri sinyal almamış beni çağırdılar. Düşünsenize yıl 2022, binanın içinde FTTH var ve 8 Mbps kullanıyor üstelik biri taahhütsüz. Taahhüt yapsa ödediği fiyata 200 Mbps bile alabilir.

tamam doğru VDSL ile 40mbit hızlar verilebilir, peki saha dolabından uzakta kalanlar ne yapacak? mesela benim arkadaşım var İstanbul Fatih ilçesinde 35mbit VDSL alabiliyor, onun upload hızı en fazla 15 olabiliyor. Bu sayı da düşük kalıyor.

Türk Telekom verilerine göre VDSL altyapıda ortalama hız yaklaşık 60mbit olarak söyleniyor. Yani herkes santralin dibinde değil, birçok insan 300-400 metreden VDSL alıyor, bu insanların indirme hızları 30'u, yükleme hızları 15'i geçemiyor.

Yıl olmuş 2022, dünyanın en fakir afrika ülkeleri bile upload hızlarında 10mbit ortalamayı yakalamışlar, biz burada ADSL ile aldığım 797 kbit hızı,ya da VDSL ile aldığımız 8mbit hızı konuşuyoruz.

Telefonumda çektiğim sadece 5 dakika uzunlukta bir video bile 1-2 GB boyutlara rahatlıkla ulaşabiliyor. Bu devirde ben bu videoyu arkadaşıma gönderirken neden saatlerce ya da dakikalarca beklemek zorunda kalıyorum.

VDSL mesafeden etkileniyor, port yok diye alamadığımız oluyor, bakır kablodaki ek sayısından etkileniyor, sokağımızdaki abone sayısı arttıkça alabildiğimiz hız düşüyor.

Fiberde böyle dertlerimiz yok, isterse 10km uzaktan gelsin internet 1000 indirme 1000 yükleme alabiliyoruz

Bu devirde metre hesabı ile hız ölçmekten bıkmadık mı ?

FTTC saha dolapları aboneye maximum 300 metre mesafelerle kuruldu, yani çoğunluk böyle tabii ki herhangi bir standart olmadığı için 1 km'den saha dolabıyla VDSL alan adamda var, 5 metreden alan adamda. Lakin bizim inadına düşük tutulan upload hızımız var yani ben VDSL kullanırken hattım ilk başta 60 sonraları 48 Mbps'e kadar upload destekliyordu. RAW formatındaki tomografi sonucunu uzman görüş almak için başka doktora gönderecektim elle getirdim çünkü 4 Mbps Upload'dan daha kısa sürecekti üstelik İstanbul gibi trafiğin yoğun olduğu bir kent.

Hep söylüyorum anlamamakta ısrar ediyorsunuz sorun teknolojilerde değil o teknolojileri nasıl kurduğunuz ile alakalıdır. 10 km'den fiber kablo çekersiniz ama ucuna Cortex A51 çipsetli 10GE cihaz takarsınız. Cihaz arayüzüne girip yönlendirmeleri yapıp birkaç PPOE profili yüklediğinizde ADSL'den farksız 10 Gbps internetiniz olur. TT'nin ZTE'den aldığı DSLAM'lar buna en büyük örnekti DSLAM arayüzüne girene kadar gidip bir çayınızı, kahvenizi alıyordunuz. Görünürde süper DSLAM (zamanına göre) 192 abone, 2 farklı profil, 10 Gbps DSLAM, 2.5Gbps GPON portu. Tek sorun cihaz arayüzüne girmekle Windows 97'nin açılış süresini beklemek gibi bir şeydi.

Örneğin bugün Fransa, İngiltere, Almanya'daki vs. VDSL sistemi senin Fiber teknolojinden daha iyi. Bir kere adamlar VDSL'de 250-500 Mbps hızları veriyor, biz 2 yıl önce kurulan GPON sistemde veremiyoruz niye? Çünkü santral tarafında OLT'de fiber kablo 100 Mbps'lik porta takılmış. FTTB'leri filan hiç saymıyorum zaten, Güney Kore, Romanya FTTB ile 10 Gbps hız veriyor biz 200 Mbps bile veremiyoruz. Bu aynı araba kullanmayı bilmeyen kişinin Lamgorghini alması gibi, adam araba kullanmayı bilmiyor ama bu araba çok yavaş diye şikayet ediyor.

Bahsettiğiniz Nijerya'da filan daha elektrik altyapısı nüfusun %50'sine ulaşamamış ülkenin sadece belli yerlerinde internet var. Ee doğal olarak oralara yüksek kapasite konuluyor. Hız testi yaptığında süper sonuç çıkıyor.

Elektriğe ulaşım oranlarını içeren web sitesi: Tracking SDG 7 | Progress Towards Sustainable Energy (esmap.org)

Haklısınız, bizim firmalar çok saçma sapan işlere imza atıyorlar.

Ama 300 metre olayı pek gerçekçi değil, anadoluda köylerde ve birçok küçük şehirde dolaplara uzak kalmış aboneler var.

Mesela ben şu an 1300 metre uzaktan ADSL alıyorum, VDSL bile alamıyorum.

Ama en azından fiber kablolar çekilmiş olsaydı, bahsettiğiniz bu port saçmalıkları kısa sürede düzeltilebilecek şeylerdir.

Yani OLT'nin kapasitesi yetmiyorsa onu söküp bir anda değiştirebilirsiniz. Ya da FTTB sistemdeki 100mbit cihazı hemen gigabit ile değiştirebilrisiniz. Bunlarda kablo işi yok.

Ama bizim VDSL'den Fiber'e geçebilmemiz için o kadar çok fiber kablo çekmemiz gerekiyor ki akıl almayacak düzeyde.

İstanbulun eski sokaklarında ne kanallar var ne direkler var, bu kadar fiber kabloyu nerelerden döşeyip güvenli bir şekilde insanlara ulaştıracağız derdi de var.

Keşke ADSL'den sonra VDSL'e hiç bulaşmadan direkt olarak Fiber'e geçilseydi. VDSL için harcanan 10 sene boşa gitmiş gibi, şimdiye kadar misler gibi Fiber hatlarımız olurdu,şimdi elimizde PTTnin döşediği telefon kablolarıyla kalakaldık

Her döneme farklı bakmak gerekiyor, VDSL e hızlıca geçilen dönemde GPON cihazlarının maliyetiyle şimdiki bir değil. FTTB gibi her bina için elektrik aboneliği vb. bir sürü ıvır zıvır gerektiren bir sisteme GPON ulaşılabilir bir alternatif olsaydı asla geçmezlerdi zaten.

Sorun yetip yetmemesi değil, istesen de yok. Apartmanlardan oluşan bir ülkede listelerin aşağılarında olmak sizi hiç utandırmıyor mu? Diğer ülkelerde insanlar 1000 Mbps hastası değil herhalde.

Hadi GPON çok pahalıydı yapamadılar. Kablo altyapı yapabilirlerdi, Amerika ve avrupada çoğu yerde koaksiyel kablo ile hizmet sunuluyor, adamlar Docsis teknolojileri ile gigabit interneti televizyon kablosu ile sunabiliyorlar. Türksat'ın döşediklerine ek olarak kendileri de özellikle köylere kablo hattı yapsalardı çok daha kolay şekilde 1 tane kablo çekerek hem TV hem de internet işine çözüm bulabilirlerdi. Ama ısrarla telefon kablosu kullandılar

Kablo altyapı çekmenin maliyetini bilmiyorum ancak fibere göre çok daha fazladır diye tahmin ediyorum. Özellikle VDSL maliyetiyle kıyaslarsanız o dönem için muhtemelen katlanırdı fark, ayrıca VDSL eğer kabinler düzgün konumlandırılırsa şu haliyle FTTH a geçerken büyük kolaylık sağlayabilecekken DOCSIS olsaydı fiber için herşey baştan sona olmak zorundaydı.

Umarım bu koydukları VDSL kabinler Fiber dönüşüm için uygundur, içine Fiberi GPON'a çevirecek bir cihaz koyup direkt olarak evlere dağıtırlarsa güzel olur.

Mesela İstanbul'da yaşadığım binanın dolaba uzaklığı 80 metre, evimin tam olarak önünden dolaba kadar yer altı kanalı var, yani bana fiber gelmesi için hiçbir engel gözükmüyor. Ayrıca apartmanımda fiber kablonun geçmesi için delikler de mevcut. Hiç kazı ya da tadilat yapılmadan benim binama fiber getirilebilir. Aylarca uğraştım, 50 tane mail, 100 tane Faks, yüzlerce arıza kaydı, CEO'ya mailler attım. Bölge müdürlüğü ile kaç kere konuştum ama nafile, aldığım cevaplar hep aynı

''bölgenizde Fiber planlaması yoktur, ilerde olursa biz sizi ararız''

Tip-7 kabinlerde optik çatı var, bu çatı yardımıyla FTTH için hat çıkışı yapabiliyorlar fakat esas olay T-7 kabinde değil, o kabine giden yolun açılmış olmasında. Uygun görüldüğünde/zamanı geldiğinde T7 kabine gelen kanaldan gerekirse ekstra kablo kolayca çekilir ve OFSD konulur ve bölgede evlere gidilmeye hazır olunur.

Kendi bölgemi örnek gösterecek olursam burada VDSL yılbaşında yaygınlaştı, o zamana kadar tüm ilçe ADSL (santrale yakın binalar VDSL) idi ve hiçbir fiber olan apartman yoktu. VDSL geldi geleli yeni binalara T7 kabinlerden FTTH çıkıyorlar burada, yani sistem müsait.

İstanbul'daki eve VDSL 2014te geldi, sonra öyle kaldı 8 senedir  

Böyle bakınca baya karamsar olduk ama gerçek gibi fiber döşeme hızına bakılırsa bence rahat bir 5 senesi var fiber kulanmamıza

fiber şuan %20 döşenmiş durumda, yıllardır döşüyorlar ancak %20 oldu.

Şu anda 13 milyon DSL hat var. bu hatların dönüşmesi en az 15-20 yıl sürer ben diyeyim.

Tabi siz şanslısınızdır seneye fiber gelebilir, ama ben genel olarak konuşuyorum, altyapıdaki Fiber oranının %70in üzerine çıkması 2035 yılını bulur

2030 yılına felan kalmaz abartmayın isterseniz 5 yıl içinde tüm ülke fibere geçmiş olur merak etmeyin.

2009 yılında 8 mbit kullanıyordum şu an 16 mbit kullanıyorum hocam 13 yıl sonra, hala vdsl bile alamıyoruz. 2030 bence gerçekçi bir tarih.