Abdülhamid ülkeyi kıyamete hazırlıyordu! (5. sayfa)

Abdülhamid ülkeyi kıyamete hazırlıyordu! - Sayfa 5

Başbuğ66 · 2008-12-01T13:39:22.0000000+03:00

“Abdülhamid ülkeyi kıyamete hazırlıyordu!” “Beni evhamlı sanıyorlardı… Hayır! Ben, sadece gafil değilim, o kadar!” Böyle söylüyor Sultan II. Abdülhamid. Siz de Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı (Ufuk Kitap, 2006) isimli kitabınızda onu kastederek “Sen sukut ettin, sukut etti siper” diyorsunuz. Sahiden gidişi, sukutu mu oldu siperimizin? Kabul edelim ki, son devir Osmanlı padişahları içerisinde “yanar-döner kafa”ya malik ender devlet başkanlarından biridir II. Abdülhamid. Yanar-döner derken neyi kastediyorsunuz? Sayfanın yalnız ön yüzünü değil, arka yüzünü de okuyabilen, dağın karanlık tarafını da görebilen, atacağı adımın bir kaç hamle sonrasında nereye varacağını görerek hareket edebilen ve en önemlisi de bütün bu adımlarda inisiyatifi elinde bulunduran kafayı kastediyorum. Abdülhamid’in İsrail devletinin kurulmasına ayak direyişi, bunun en tipik numunelerinden biridir. Bir bakıma şunu yapmaya çalışıyordu: Osmanlı devlet ve toplumu nasıl Düvel-i Muazzama karşısında dezavantajlı konumda ise, içeride de Müslüman-Türk unsur aynı durumdaydı, yani gayri müslim ve gayri Türk unsurlar karşısında geri ve dezavantajlıydı. Bu çifte dezavantajlı pozisyonu değiştirmek için 93 Harbi’nden sonra sınırları ve nüfus yapısı alt üst olmuş bir devleti yeniden fethe girişti. Bu fetih, Fatih ve çocuklarınınkinin tersine, bir iç fetih olacaktı. Hem dışarıya karşı güçlü görünmek, hem de içeride dezavantajlı durumdaki Müslüman kesimi eğitip yetiştirerek kopacak kıyamete hazırlamaktı hedefi. Biliyordu ki, bu kıyamet nasıl olsa kopacak, bu geniş ülkeyi Osmanlı’ya bırakmayacaklardı. Kıyamet arifesinde yetişmiş insan gücümüz açısından ne kadar iyi durumda bulunursak, sağ salim çıkma şansızımız o derece yüksek olacaktı. Planı, buydu Abdülhamid’in. Ülkeyi alttan alta o kaçınılmaz kıyamete hazırlıyordu. Meşrutiyete karşı çıkışı da bununla mı alakalıydı? I. Meşrutiyet Meclisi (1877), Osmanlı unsurlarını (anâsır) birleştirmek, Osmanlılık bilincini geliştirmek ve ülkenin parçalanmasını önlemek için kuruldu ama tam tersi oldu, Meclis oturumları imparatorluğun paylaşılma seanslarına dönüştü. Milletvekilleri mecliste kendi ülkelerini bağımsızlaştırmak sevdasına düştüler. Bu da tabiatıyla meclisin kuruluş amacına aykırıydı. Demek ki, diye düşündü Abdülhamid, bu ülkede meclisten önce halledilmesi gereken meseleler var. Nelerdi bu meseleler? Bir kere ortak bir vatan, millet, bayrak mefhumu mevcut değildi Osmanlı insanının kafasında. Hani “tasada ve kıvançta birlik” diyoruz ya şimdilerde, bunların sağlanması gerekiyordu çok-kavimli tebaa arasında ki, meclis günün birinde yeniden açıldığında bu ülkenin çocukları ortak bir hedefe kilitlenebilsin ve ortak bir vatan kavramını, onun bölünmez bütünlüğünü savunabilsinler. İkinci eksiklik ulaşım ve iletişim, kısaca altyapı alanındaydı. Osmanlı ülkesi milyonlarca kilometrekarelik geniş bir araziye sahipti. Ama iç insicamı, merkezler arası rabıtası fiziken kurulamamıştı ve neredeyse modern-öncesi döneme mahsus bir manzara arz ediyordu. Modern nakil vasıtaları, ufak tefek tren hatları ve buharlı gemiler haricinde neredeyse yoktu. Telgraf hatları vardı ama yaygın değildi. Peki bir ucundan öbür ucuna gidemiyorsan, uzaktaki eyaletlerinle iletişim kuramıyorsan, yani toprağına egemen olamıyorsan orası nasıl modern bir ülke olabilir ki? Üçüncü mesele, eğitimdi. Hem Osmanlılar Avrupa milletleri karşısında modern olmanın en önemli kriterlerinden biri olan okur-yazarlık bakımından gerideydi, hem de gayrimüslim teba Müslüman tebaya göre daha eğitimliydi. Belki dördüncü bir eksiklik olarak nüfus problemi sayılabilir. Osmanlı halklarının nüfusu savaşlar, salgın hastalıklar, çevre şartlarının namüsait oluşu (bataklıkların varlığı, hıfzısıhhanın kurulamamış olması vs.) gibi sebeplerle arzu edildiği kadar hızlı artmıyordu. Sultan II. Abdülhamid bu dört esas mesele üzerinde yoğunlaştırdı çabalarını. Osmanlı milletini oluşturan unsurları bir arada tutmanın şartı olan bu ortak ülkü neydi? Kemal Karpat Hocanın son kitabı İslamın Siyasallaşması’nda ısrarla vurguladığı gibi, bugün kullandığımız “bölünmez vatan” kavramı Sultan Abdülhamid döneminin eseridir. Ulaşım alanında Anadolu, Bağdat ve Hicaz demiryollarının haricinde kara yolları üzerinde duruldu, alt yapı eksiklikleri tamamlanmaya çalışıldı, hastaneler açıldı, sosyal kurumlar (binlercesinden bir misal: sağır ve dilsizler okulu) hizmete sokuldu. Eğinli Said Paşa’nın da projesinde katkıları olduğu eğitim alanındaki adımlar bugünkü eğitim sisteminin bozarak devam ettirdiği uzun vadeli bir gelecek tasarımının mahsulüdür. Nitekim Cumhuriyet’i kuran kadroların hemen tamamı onun açtığı okullardan yetişmiştir. Son olarak, ülkeyi 30 yıl (1897 Yunan Savaşı haricinde) savaşa sokmayarak genç bir neslin babalarıyla birlikte 20. yüzyıla girmesini sağladı. Uzun zamandır ilk defa nüfusumuz artmaya başladı, genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranı çoğaldı. Nesiller arasındaki bağ yeniden teessüs etti. Çok garip değil mi? Bir yanda gelmekte olan dev bir dalga var. Ve büyük bir ihtimalle gemiyi alabora edecek. Batması neredeyse kesin gibi görülen gemi içinde Sultan bir yandan da onarımlar yapıyor, onu güzelleştiriyor, mürettebatı giydiriyor, donatıyor vs. Yani bir yandan savunma, diğer yandan içeride ıslahat. Paradoks var sanki kendi içinde. Doğru, ama ufak bir fark var gerçekle teşbih arasında: Gerçek dünyada gemiyi boşaltma imkânınız yoktur. Gemi hareket etmek ve salim bir limana doğru gitmek zorundadır, onu denizin ortasında terk edemezsiniz. Hem gemiyi yüzdürecek, hem de onarımını yapacaksınız. II. Abdülhamid olmak bunun için zordu, İttihatçı olmaksa bunun için kolay. İttihatçıların yaptığı gibi başınız sıkıştığında ülkeyi İngilizlere bırakıp Avrupa’ya şuraya buraya kaçarsanız zaten o mevkiyi hiçbir zaman hak etmemiş olduğunuzu da ilan etmişsiniz demektir. Demek ki, Abdülhamid, şahsı adına hareket etmemişti! Prens Sabahattin'in dediği gibi bir “toplumsal Abdülhamid” olduğunu görmezden gelemeyiz. Toplumda kökü olmayan hiçbir yönetim başarılı olamaz. Nasıl “toplumsal Enver Paşa”, “toplumsal Atatürk” ve “toplumsal İnönü” olmuşsa, Abdülhamid'in de bir toplumsal meşruiyet temeli vardı. Bunu görelim artık. Ve 1946'ya kadar kısa kesintilerle otokrasiyi delen hürriyet baharlarıyla, ondan sonra da demokrasiyi dilimleyen darbelerle görüldü ki, bir ülkede parlamenter ve demokratik tecrübe kolay yerleşmiyor ve hele etrafı düşmanlarla çevrili ve sürekli toprak kaybeden bir ülkede bu açılımı yapmak çok daha tehlikelidir. Özgürlük ve güvenlik açmazına yakalanmayagörsün bir toplum; reflekslerin nezaketi öğrenecek vakti yoktur. KAYNAK VE YAZININ DEVAMI...

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

Daha Fazla

Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az

2 Misafir - 2 Masaüstü

5 sn

93
Cevap

0
Favori

6.676
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konuya Özel

0 oy

Öne Çıkar

Cevapla

Sayfa:

önceki 1 2 3 4 5

Giriş

Mesaj

Makaleler / Hicaz Demiryolu , Doç. Dr. Said Öztürk

Osmanlı Devleti, modern teknolojinin ülkeye adaptasyonu konusunda oldukça duyarlı davranmıştır. Mesela, telgraf gibi iletişim teknolojisinin, batıda kullanılmaya başlanmasından kısa bir süre sonra Osmanlı ülkesine intikal ettirildiği görülür. Telgraf 1832’de batıda, 1853 yılında Osmanlı’da kullanılmaya başlar. Osmanlı Devleti’nde demiryolu inşasına dair ilk teklifler de, demiryollarının batıda kullanılmaya başlanmasının hemen akabine rastlar. İlk olarak, İngiliz subay Francis Chesney’in 1830’lu yıllardaki Akdeniz’i Basra körfezine kısmen demir yolu kısmen nehir yolu ile bağlama projesi gelir.

Demiryollarının Osmanlı ülkesinde inşaası fikri, Osmanlı ve batı ülkeleri açısından farklı kaygılar üzerine bina ediliyordu. Demiryolları Osmanlı açısından, devletin nüfuzunun ülkenin en ücra köşesine ulaştırılması, ülke güvenliğinin sağlanmasında önemli rol üstlenmesi, ülke kalkınmasına katkıda bulunması, yeni toprakların üretime açılması ve ürün çeşidinin artması, ülkede pazar bütünleşmesini ve daha etkin vergi tahsilini mümkün kılması noktasında önem arzediyordu. Batı ülkeleri içerisinde özellikle İngiltere açısından bakıldığında, sanayi inkılabını önde gerçekleştiren İngiltere’nin ürünlerine kıta Avrupası ülkelerinin giriş yasağı koyması üzerine, İngiltere başka pazarlara yönelme durumunda kalmış, demiryolu sayesinde İngiltere hem kendi ürünlerine yeni pazarlar bulmuş olacak, hem de buraların hammadde kaynaklarından azami ölçüde faydalanması mümkün olacaktı. Diğer batı ülkeleri açısından da benzer kaygılar taşınıyordu.

Hicaz Demiryolu fikrinin oluşumu

Hicaz bölgesine demir yolu yapımına ilişkin yerli ve yabancılara ait olmak üzere pek çok teklif bulunuyordu. 1864’de Alman asıllı Amerikalı mühendis Dr. Charles F. Zimpel’in, Kızıldeniz ile Şam’ı birleştirecek demiryolu projesi, iki temel gerekçe ileri sürülerek reddedildi; biri hattın geçeceği güzergahtaki Arap kabilelerin tepkileri, diğeri demiryolunun tahmini maliyetinin yüksekliği idi. 1872’de Alman mühendis Wilhelm von Pressel’in Osmanlı Asyası’na yönelik demir yolu projesinde, özellikle Hicaz’ın askeri kontrolü açısından önemli kolaylıklar sağlayacağı öne sürülüyordu. Bu meyanda 1874 yılında Osmanlı ordusunda görevli binbaşı Ahmed Reşid’in, 1878 yılında Elphinstone Dalrmple adlı bir İngiliz’in teklifleri bulunuyordu.

Hicaz bölgesine demir yolu inşaasına yönelik mufassal bir layiha 1880’de Nafia nazırı Hasan Fehmi Paşa tarafından tanzim edildi. Hasan Fehmi Paşa’nın layihası ülke kalkınmasına yönelik genel bir projeydi. Bu konuda diğer bir isim Hicaz Vali ve Kumandanı Osman Nuri Paşa idi. Osman Nuri Paşa 1884’de bir ıslahat layihası kaleme almıştı. 1892’de tekrar bir layiha daha sunmuştu. 1890’da yapılan diğer bir teklif ise Dr. Kaymakam Şâkire ait idi.

Hicaz bölgesine demir yolu yapımıyla ilgili sunulan en mufassal teklif ise, Ahmet İzzet Efendi’nin idi. Ahmet İzzet Efendi Cidde Evkaf Müdürü iken 1892 Şubatı’nda Bahriye Nezareti aracılığıyla takdim ettiği layihada Hicaz’a yapılacak demiryolunun önemi üzerinde duruyordu. Ahmet İzzet Efendi Hicaz bölgesinin geri kalmışlığı üzerinde tahlillerde bulunuyor, bölgenin güvenliğine değiniyordu. Ahmet İzzet Efendi Hicaz bölgesi başta olmak üzere Arap yarımadası için yeni bir tehlikenin baş gösterdiğine ve sömürgeci emeller taşıyan ülkelerin faaliyetlerine dikkat çekiyordu. Özellikle Süveyş kanalının açılmasıyla Arap yarımadası Avrupalıların ilgi ve müdahale alanına girmiş, dış tehdit ve saldırılara açık hale gelmişti.
devamı...

Guest

Yarbay

44849 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Penguen35

Yüzbaşı

358 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Penguen35

Yüzbaşı

358 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Guest

Yarbay

44849 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Penguen35

Yüzbaşı

358 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Penguen35

Yüzbaşı

358 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Guest

Yarbay

44849 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Guest

Yarbay

44849 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

entrepreneur

Yüzbaşı

256 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Sayfa:

önceki 1 2 3 4 5

Ip işlemleri

Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara

KAPAT X

%40
Kazan

%2,8
Kazan

%6,5
Kazan

%25
Kazan

%1,6
Kazan

%3,2
Kazan

%5,5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%2
Kazan

Alışveriş Yaptıkça Para Kazan Harekete Geç »