Mantık Devreleri Bilgisine güvenen

Herkese selamlar,

Mantık devreleri bilgisine güvenen biri mesaj atabilir mi takıldığım ufak bir nokta var ama

sru ne ise; konuya yaılabilir. Forumda başka türlü çözüm aramak garip...

Reimlerle mantık devresi de çizilebilir konuya.

Peki atıyorum devrenin resmini.

SW1 switchinden sayı seçiliyor, 555 timer ile diğer buton basili iken aşağıdaki ekrandaki sayı sürekli döndürülüyor sistem en son bir sayıda kalıyor, kazanıp kaybetme (sayıyı bilip bilememe) durumuna göre kırmızı ya da yeşil led yanıyor. Ben oyunu oynayanın hep kaybetmesini istiyorum nasıl yapabilirim ? Birçok yol denedim ama halledemedim.

Hep kaybettirmek.... hiç hoş gelmiyor.....

iki transistör de zaten kırmızı ledi yaktırmak için bağlanmış gibi??? Hani zaten başarmış gibisiniz :-!

sadece ışık yanması değil, ekranlarda yazan sayıların birbirinden farklı olması lazım. Bu sadece 555le sayma yapan yani rastgele çıkan sayıyı belirleyen entegreye müdahale ile olabilir. Seçilen sayı bilgisi alınıp bu entegreye etkimesi lazım.

iki sayıcı entegresinin çıkış bilgileri aynı olduğu müddetçe, 555 rastgele sayı seçer kısmın pulse üretmesi için çok kısa ek çalışması sağlanabilir. Zamann çok kısa olduğundan fark edilemez. Yani seçilen sayı ile bulunan denk gelirse, 555e çok kısa çalışma zamanı daha eklenir. Çok kısa. tekrar denk gelmez, zaten gelse bile otomatik tekrar kısa pulse alıp sayar. eklenen sürenin döngü süresi ile benzer olmaması düşünülmelidir.

Ek devre olmadan basitçe, karşılaştırıcıdan aynı olduğu sinyali alındığında, rastgele sayma entegresine tek sinyal verilse hep seçilen sayının bir üstünü bulacaktır. Asında sadece denk gelme anı için ama yine de BU da komik olur. Buraya denk gelme anında 4017 ile istenen sayıda pulse ekletilebilir ama bu da aynı farkı oluşturur, anlaşılabilir. ama tabii denk geldiğinde.

Çıkışta istenmeyen sonuç veren transistörden, 555in ek çalışmasını sağlayan devre de eklenebilir. Hep tek üstüne mi atar yoksa birkaç sinyal mi attırır direk bu biçim bağlama bakmak lazım.

Tersleyici eleman da kullanılabilir. yani sonucu sayıcı entegre değil sadece grişteki sinyalin tersi çıkabilir. İşte bu tip haller aynı sayıda aynı sonucu vereceğinden anlaşılabilir.

Kontrol etme imkanım yok ama şu şekilde bir deneyin

Müdahale mantıklarını zaten sıralamıştım ama;

İstenmeyen hal yani istenmeyen led çıkışı rastgele sayıcı girişine OR landığında, bu entegrenin devamlı saymasına sebep olmaz mı? normalde sayma düğmesi bırakıldığında sonuç veriyor bu sistem??

Hocam ilk söylediğiniz aklıma geldi ve onun için uğraşıyordum ama maalesef devreye dökemedim. Sizin bunu nasıl uygulayacağıma dair fikriniz var mı acaba ?

hocam maalesef or gatein bir kapısı ile çıkışı kısa devre gösteriyor ve devre saymıyor.

OR kapısını eklediğiniz halini paylaşın kontrol edelim, normalde kısa devre olmaması lazım.

Yukarıdaki devrede yapılan ekleme/tadilat, eğer sonuç eşit şekilde çıkarsa, ektra bir clock palsi daha üretilip sonucu bir artırıyor. Bu sayede hiçbir zaman displaydeki değerler aynı olmaz.

Çalışırsa uygulanabilir en basit çözüm. Gerçek uygulamada, 100nf nin değeri ile oynamak gerekebilir.

Not: Şematik standartlara uygun şekilde çizilmediği için yolları ve bağlantıları takip etmek zor, başka mantık / çizim hatalarınız olabilir.

Böyle oldu hocam, evet biraz karmaşık çizildi, zira hayatımda gerçeğe dökmeye hazırladığım ilk projem.

Üstadım müdahalenin devrenin neresine ve nasıl yapılacağına dikkat çekmeye çalıştım. Elbette müdahale yöntemleri farklı olabilir. Devreyi simüle etme imkanım yok, işaretlerin durumuna göre OR kapısı XOR ile değiştirilebilir. Uğraşan arkadaşımıza yöntem noktasında belki bir fikir verebilir.

Çözüm için yaklaşım tarzım, karşılatırıcının çıkışındaki "A=B" işaretini kullanıp, 555 osilasyonu kestiğinde ilave bir clock palsi daha elde etmek şeklinde.

Şu şekilde bağlamanız lazım.

Tamam hocam deneyip bildireceğim. Aklıma başka bir şey geldi onu da deneyeceğim sonuçları bildiririm.

Pek tabii Sayın Hocam,rafet32, Konuşulacak ki bilgiler ortaya çıksın. Sizin bahettiğinizden de ilk mesajımda bahsettim ancak, hep bi fazlasını bulması hileyi ortaya çıkarır. Hileye karşıyız ama yapılanı açığa vurur gibi. ayrıca tek pulse atlanabilir mi sorusu akla geliyor.

@scapegoat111 555 i tekrar çalıştırmak değil mi? Yani ilk yazdığım madde diye bana sorduğun??? bir timer eklemek, ya da düşük kapasiteli bir kondansatör boşaltmak 555 üzerinden. Zaman sabiti o kadar düşük olmalı ki, düğmeye bırakılıp da sonuçlar ortaya çıkmasına rağmen daha ekrana sabitlenmeden/farkedilmeden ek sayımla sonucu değiştirsin. mini mini zaman aralığında olmayacak birşey olsa ve bulunan sonuç ikinci defa aynı çıksa, bu mantık tekrar sayacaktır. Birkaç defa saysa bile çok kısa sürdüğünden fark edilemez. (((( 555i aktifleştiren buton istenmeyen led ile kısadevre edildiğinde de, yine sayı atlayacaktır. Tek pulse ya da sistem gecikme farklarından daha fazla pulse. Başka bir 555 çalıştırmak da düşünülebilir pek tabii )))))))

7490ın datasheetinde pulsein sayma karakteristiği yazılmamış ancak block diyagramında jK flip flop kullanıldığı yazılmış. JK flip flop yükselen kenarda tetiklendiğinden 7490 da pulsein pozitife geçişinde sayma yapacaktır. Bahsettiğim 4017 tip entegrelerle birkaç pulse ekleme una yöneliti ama gerek yok,uğraştırır. hem de denk geldiği anda hep aynı farkta sayı üretir. anlaşılaması zor da ola böyle bir ihtimal var.

Ayrıca;; 555 devrenizde frekansınız 4.79Hz yani saniyede 5 pulse bile değil. Sayıcıların kabul edebildiği frekans çook daha yüksek. Frekans düşük değil mi??? 10uF diye seçtiğiniz kondansatör, 10nF olarak değiştirilse frekansınız bir anda 4799Hz olur. bu konuyu da düşünürsünüz.

Yukaridaki yaklaşımda herzaman sonuc seçilenin bir fazlası olmayacak.

Mesela 3 seçtiniz sonuc 6 çıktı, extra pals olmadığı için 6 da kalır.

Önerilen cok kisa bir an vs gibi şartlar aslina bakarsanız yine bir kesinlik sağlamıyor.

Sistemin hileli olması ayrı bir etik konu ama işin teknik tarafına bakarsak önce sonuç eşitmi değilminin tespitinin yapılması gerekir, yapilacak müdahaleninde sonucunun öngörülebilir olması gerekir.

Sonuclar eşitse hep bir fazlası, değilse sistem zaten normal şekilde çalışacak.

Ayrıca farklı yaklaşımlar ve çözüm önerileri görmekte çok güzel.

Birçok çözüm çıkabilir tabii. Forumun olması gereken yer de tam da işin fikirsel tarafı. Var olun.

Yalnız, istenmeyen lede verilen çıkışla sayıcıya tekrar pulse giderse, tek bir sayı artmayacak mı? Yani denk geldiğinde seçilen ayının bir fazlasına gitmeyecek mi??? pek dikkat çekmeyebilir ama frekansı bu kadar düşük bir devrede yani, saniyede 5 satı atan bir devrede barizleşeilir oynadıkça...

AYrıca 555 kondansatör değerinin büyük seçilmesi sadece frekansı düşürmüyor, aynı zamanda 555 üzerinden boşaldığından 555in de ısınmasına sebep oluyor. Bu kondansatör için müdahale gerekmiyor mu?

Fikir aşamasıdan işin tasarım ve optimizasyon kısmına geldik :)

İdeal çözümü ve devreyi aradığımızı sanmıyorum, konu sahibinin verdiği şematik üzerine konuşarak bu seviyelere geldik.

Amaç hileli bir oyun sistemi ise baştan ona göre kurgulamak daha kolay olurdu.

Yoksa doğru çalışan devreyi yoldan çıkartmaya çalışmak istenmeyen sonuçları da ortaya çıkartabiliyor. :)

555 ve kapasitör konusunda haklısınız. Deşarj pinin yanılmıyorsam 200mA kadar bir limiti var. Kapasitörün şarj voltajı ve deşarj direncinin değerinin bölümü bu değeri aşmaması gerekir.

İkinci bir nokta, direnç daha ucuz bir malzeme, kapasitörde kapasite arttıkça, boyut ve maliyette artar. Kapasiteyi düşürüp direnci artırmak genel olarak doğru bir yaklaşım.

Hocalarım fikirleriniz gerçekten çok kıymetli. Ben optimizasyonun yani hileli kısmın kusursuz çalışmasına gerek olduğunu düşünmüyorum çünkü çok profesyonel bir çalışma olmayacak. Şimdiye kadar düşündüğümüz en basit çözüm yolu olan sonuç aynı gelirse sayıcıya bir pals daha ver komutunu uygulamak istiyorum. Ancak buna uygun devreyi bir türlü kuramadım. Rafet hocamın verdiği devre örneğinde de çoğu zaman kaybettirmesine rağmen nadir de olsa kazanabiliyoruz. Bunun nedenini de çözemedim. Parçaları sipariş etmeme çok az bir zaman kaldı, dolayısı ile ne yapmamı önerirsiniz ?

@rafet32 @karafetva

555in ürettiği pulselerin yükselen kenarı ile sayıcı atıyor. 555 durduğunda ve istenmeyen led yandığında da ek pulse üretiliyor ve kesinlikle sonuç farklı çıkmalı oluyor değil mi????? Bu konuyu daha ilk mesajlarda ima etmiştim, sinyalin atlanması hususunu;

555 son pulseini üretti. ancak sayıcı 555in yükselen kenarı ile tetiklendiğinden, bu yükselen kenar yüksekte bekliyor. Yani yükseldiği anda sayacı attırdı ve bir müddet yüksekte bekledi. BU bekleyiş sayacı attırmayacaktır. İşin kötüsü istenmeyen ledin ürettirdiği ek pulse de zaten sayacı attırmış ve yüksekte beklemeye devam eden 555 sinyali ile çakışırsa....... Sayaç saymaz. (Ayrıca sinyalin yükselirken sayıcının pulse kabul ettiği değerin üstüne çıkıp ineceğinden, yani asgari gerilimin üstüne zaten çıkıp ineceğinden, testere dişli sinyal de üretilse gene sinyal bekleme yapıp yeni-ek sinyali bloke edebilir) 555in zaman sabiti çoooooook düşük seçilmiş. Saniyede 4-5 diye pulse mi olur??? EN azından simülasyonda pulseleri arttırıp denemek lazım. Bunun için 555 kondansatörünün değeri düşmeli. Hatta pulse-width yani yükseldikten sonra yüksekte kalma zamanı da minimize edilebilir ama ona gerek yok.

Çıkış ledinden alınan ek pulse sinyali için kısa bekleme üretilebilir, bu da ek bir çözümdür.

555in düşen kenarı ile tetiklemek de düşünülebilir ama şu anda kondansatör konu. zaten daha kolay olan düşük kapasiteli kondansatörle neden denemiyorsun???? simülasyonda arttır bakalım frekansı yani kondansatörün değerini düşür. nanofarad, nF, pF ???

Bir de çakışma olduğunda ekranda ek pulse ile sayı değiştirmek yerine seçilen sayının değili aldırılıp da yazdırılabilir. Tabii farklı bi yol.

EN önde çözüm ise, sayıcı pulse girişine ellemeden, 555i tekrar çalıştırmak. Çok kısa süre. mili saniyeler, mikro saniyeler....

Bahsettiğim şu;

Sağ altta üçgen sinyal için açıklamaya çalıştım. Sayacı saydırdığı halde, sayma pulse gerlim eşik değerinin altına düşmediğinden, yeni bir pulsein algılanmasına engel olan (bu sistem için) sinyal artığı.