Osmanlı'nın 250 sene boyunca matbaayı yasaklaması

Ecdadımız diye övündüğünüz osmanlıyı iyi tanıyın, araştırın, öğrenin. Eğer bu araştırmaları tarafsız kaynaklardan yaparsanız daha bunun gibi birçok vakaya rastlayabilirsiniz. Bunlara, öyle geçmişte yapılmış geçmiş bitmiş diye bakmamak lazım. Osmanlı'nın geçmişte attığı her adım ülkenin şu anki geri kalmışlığının nedenlerini oluşturuyor. İstediğiniz kadar ders kitaplarında osmanlıyı övüp yerlere göklere sığdıramayın ama gerçekler bambaşka.

Bu kararlar divan denilen toplantıda alınıyordu. Divan kararları ise mühimme (?) adlı deftere işleniyordu. CHP'nin en büyük hatalarından biri bu kayıtları günümüz Türkçesine çevirmemek oldu. Hangi gerekçeyle matbaanın gelmesi yasaklanmış? Sonra ne olmuş da izin verilmiş? Bunlar okullarda okutulmalı ki millet de görsün şeriat neymiş?

Matbaanın olmamasından mı geri kaldın? Ya boşversene. Osmanlı nüfus, sanayi ve sermaye olarak geri kaldı. Teknolojide batıdan geriydi.

Coğrafi keşiflerle ekonomisine darbe vuruldu, sanayi devrimiyle ekonomi bitti yıkılışa doğru gitti.

Geri kalmışlığın en önemli nedenlerinden biridir ki teknoloji, sanayi ve dolaylı olarak ekonomi dediğin şey de buradan geçiyor. Matbaanın o yıllardaki işlevini ve önemini bilmeyerek bu yorumu yaptığını varsayıyorum.

Senden kat kat iyi biliyorum bu konuyu. Tutturmuşunuz bir matbaa meselesi. Sermayesi, nüfusu olmayan ülkenin matbaası olsa kaç yazar?

Matbaanın osmanlıya gelişi çokta geç değil. Osmanlı gibi nüfusu az bir ülkenin karşısındaki kutsal ittifaka karşı başarılı olması imkansız. Sadece rusya nüfus olarak 2-3 kat fazla.

Başkalarında tüfek varken osmanlıda yok muydu? Vardı. Diğerleri top kullanırken osmanlıda da vardı. Gemi desen iyi kötü donanması vardı. Ancak parası yoktu, nüfus yoktu. Para yoksa hepsi hikaye. Osmanlı borçlanıp faizden batmış bir ülke.

Matbaanın yasaklanması sadece bir gösterge. Matbaa serbest olsaydı değişen bir şey olmazdı. Mesela İngiltere'de parası olmadığı için okulu bırakıp matbaacıda çalışan çocuk, oradaki kitaplarla kendini eğiterek tarihin en önemli fizik dehalarından biri oluyor. İşte böyle bir örneğin Osmanlı'da olması mümkün değildi.

Teorik olarak matbaanın yaygınlaştırılması sayesinde, el yazmaları üretiminin yavaşlığının aşılarak muazzam miktarda kitap basımı ve yaygınlaştırılmış okuryazarlık sayesinde - Osmanlı'nın yüzleştiği - Avrupa'daki değişimlere pratikte çok daha iyi ayak uydurulabilir idi. Matbaanın okuryazarlık, insan sermayesi, teknoloji ve bilim üzerindeki büyük etkilerini, başta iktisadi olmak üzere tetiklediği muazzam sosyal dönüşümleri aşırı hafife aldığınız aşikar. Klasik Osmanlı'da matbaanın gelişimine veya yerleşmesine müsait koşullar olmadığını söylemek farklı, matbaanın bir farklılık yaratmayacağını söylemek çok farklı. Ayrıca matbaa dediğinizin aksine Osmanlı'da ancak birkaç yüzyıl sonra gayrimüslimlerin faaliyetlerinden bağımsız olarak kalıcı biçimde operasyonel oldu.

Öyle bir konuşuyorsunuz ki, sanki Karlofça öncesi Osmanlı'ya karşı kurulan Kutsal İttifak sürekli varolan ve Osmanlı'ya karşı devamlı işleyen bir olguymuş gibi, Osmanlı aslında Avrupa'daki sürekli değişme eğiliminde olan devletler ve güçler dengesi sisteminin bir parçası değilmiş gibi, koca bir imparatorluk olarak ne bir hatırı sayılır nüfusu ne de belirli bir sermayesi yokmuş gibi konuşuyorsunuz. Osmanlı'yla ilgili çizdiğiniz bu abartılı ve çarpık resim bence Osmanlı'nın 18.yüzyıldan itibaren Avrupalı büyük güçlere nazaran giderek ayyuka çıkan karakteristik yetersizliğini aklama ve perdeleme girişimi.

Sizin mantığınızla görece sermayesiz ve nüfussuz olduğu için, coğrafi keşiflere katılmadığı için Prusya'nın da yamyassı olması gerekirdi. Prusya ama sonunda Avrupa'nın en büyük hegemonik güçlerinden birisi olup son derece sınırlı kaynaklarıyla eski Kutsal Roma toprakları üstünde kendi Alman İmparatorluğu'nu topladı. Prusya Krallığı'na nazaran çok daha fazla kaynağa sahip geç dönem Osmanlı İmparatorluğu asla Prusya'nın askeri, finansal, siyasi vb boyutlardaki başarısına yaklaşamadı. Her ne kadar dışsal faktörleri abartarak aklamaya veya perdelemeye çalışsanız da bu Osmanlı'yla ilgili az nüfus veya azalmış vergi ve ticaret gelirleriyle vs açıklanamayacak daha derinden içsel sorunların olduğuna işaret eder. Matbaanın yerleşememesi, okuryazarlığın yaygınlaşamaması, lonca sisteminin yerini alacak endüstriyelci bir yerli kapitalizminin gelişememesi, borçlarını yerli sanayi ve üretimle dengeleyememesi bir noktada Osmanlı'nın kendisine has içsel problemi, dışsal faktörlerle açıklanamaz. Benzeri dışsal baskılar bahsettiğimiz üzere Prusya üzerinde de vardı, keza Prusya'nın rakipleri ve düşmanları Avusturya veya Rusya üzerinde de vardı. Hiçbiri coğrafi keşiflere katılmadı. Ama seviyeleri değişmekle beraber sanayileşme bu saydığımız ülkelerde - Osmanlı'nın aksine - vuku buldu. Prusya örneğindeki gibi diğerlerine nazaran görece daha az nüfusa, daha az doğal kaynağa, daha az sermayeye bakmadı. Fransa (bahsettiklerimizin aksine deniz aşırı koloni imparatorluğu kurma şansına sahip olsa da) dört bir taraftan Habsburgların ve müttefiklerinin baskısıyla boğuştu. Avrupa'nın en büyük güçlerinden birisi olup çıktı. 14.Louis ve Napolyon dönemlerinde Fransa açıkça kıtadaki ezici hegemon güçtü. Fransa'nın kıtada bu biçimde hegemon kalmasını diğer Avrupalı güçler birleşerek engellediler. Ancak Fransa her seferinde öz kaynakları ve dinamizmiyle büyük bir Avrupa gücü olarak varlığını sürdürdü. Kanuni Sultan Süleyman döneminin kıtasal hegemonu Osmanlı ise neredeyse girdiği her savaşta yenilen, paylaşım konusu yapılan, "Hasta Adam" damgası yiyen, geriliği herkesçe kabul edilmiş çok milletli ve aslında baş ağrısı (malum "Doğu Sorunu") bir ülke olup çıktı. Osmanlı'nın bir Ortaçağ kalıntısı devlet olarak genel kapasitesi bu kadardı da diyebiliriz. Ama Avrupa'daki birçok krallığın da Ortaçağlardan geldiği gerçeği yüzümüze çarpar. Yani sorun Osmanlı'dadır. Dışsal faktörlerde, Osmanlı'nın gerilemesiyle karakteristikleşen az nüfus ve sermayesizlikte de değil. Birçok örnekle mukayese yaparak az çok bahsettim.

Tarih bilmeyen bence bu durumda bir başkası. Ama kim olduğunu söylemeyeceğim, bence kimin bilmediği ve bir şeyleri aklamaya çalıştığı belli. Yüzleşecek kadar cesur ve kalibreli değilseniz de yapabileceğimiz bir şey yok.

Aynen öyle. Sorun Osmanlı'da. Daha doğrusu Osmanlı'nın matbaanın yerleşmesini vb engelleyen özgün koşullarında.

Ama misal böyle bir cümle kurabilen bir düşünce yapısına bunları söyleseniz kaç yazar hocam? Milyonlarca kitap basılan ve milyonlar tarafından okunan modern bir toplumla çok dar bir azınlığın el yazmalarıyla sınırlı okuryazarlık sahibi olduğu modern öncesi bir toplumu eş tutan, aralarında hiçbir fark olmayacağına inanan berbat bir kafa yapısı bu. Matbaa ise burada bu farkı ortaya çıkaran kilit teknoloji. Matbaayla beraber Avrupa'daki rakipsiz okuryazarlık artışını incelemek Avrupa'nın neden diğerlerine nazaran alıp başını gittiği konusunda çok iyi bir fikir verir. "Sermayeyi" sadece taşınmaz mallardan, fabrikalardan, vergi gelirlerinden felan ibaret sanıyorlar herhalde.

Yukarıdaki alıntıladığım cümleyi kurabilen kafa yapısına sorarsak Afyon Savaşları sırasında Qing hanedanlığının Çin devletinin çok daha büyük toplam sermayesi ve nüfusuyla İngiltere'nin de, Fransa'nın da canını okuması gerekirdi. Ama matbaayı bulduğu halde Avrupa'nın yaptığı kadar pratik hale getiremeyip yaygınlaştıramayan, bilgi ve teknolojiyi Avrupa kadar seri, etkin ve yenilikçi biçimde kanalize edemeyen, bilgiyi daha çok Konfüçyüsçü metinlerle uğraşan bürokrat bir sınıfla sınırlandıran Çin onlar karşısında ezici bir hezimet yaşadı. @Vanished Man

Osmanlıda okur yazarlık genel olarak % 5 lerde idi ancak Anadolu halkı hiç bir zaman bir alfabeye ihtiyaç duymadı, hiç bir zaman gezdiğini, gördüğünü, yaşadığını, mesleki tecrübelerini vs. bir yerlere kaydetme, not etme, gelecek nesillere aktarma ihtiyacı duymadı, niye duysundu ki, yazılı basın mı vardı, okuyabileceği bi şey mi vardı da okumadı öğrenmedi? ayrıca beyinleri arap dini ile zehirlenmeye başladığı andan itibaren bu dünyanın yalan olduğunu asıl hayatın öbür dünyada olduğunu keşfetti artık o andan itibaren bu dünya için yaşamıyordu, ona ve alt nesillerine bu dünyanın yalan olduğu belletilip duruyordu okunabilir kaynak olmaması da buna büyük etkendi tabi, kitapların el yazması olması, hatta pek çok yazılmış eserin kitaplaştırma sürecindeki teknik zorluklardan ötürü tek nüsha olarak bulunabilmesi, ona da çok şanslı az sayıda kişinin ulaşabilmesi, seri üretim diye bişey olmaması, kütüphane kültürüne sahip olmaması vs.vs. (5 kere haçlı seferine maruz kalmış, var olmakla yok olmak arasında kalmış, yokluk kıtlık sefalet içinde ömürleri ziyan olmuş, toprak kaybedip doğup büyüdüğü memleketlerini terk etmek zorunda kalmış, yaşadığı sayısız travmaları genleri yoluyla alt kuşaklarına aktarmış, göçerlikten yerleşik şehir hayatına yeni adapte olmuş, sürekli var olmakla yok olmak arasında gidip gelen bu talihsiz halktan daha fazlasını beklememek lazım, ki çadırda yaşayan bir topluluk ve hemen yanı başında 3000 yıldır tiyatroları, hamamları, kanalizasyonları, su kemerleri, parke taş yolları, taş evleri mahalleleri, tatlı su depolama alanlarına sahip kendine has alfabesi ve iyi muhafaza edilmiş tıptan geometriye, binlerce yıllık tarihsel belgelere sahip bi batı medeniyeti)

Ama asıl bombaya gelelim; Bu toplumun kendi öz kültürüne ait, doğal süreçler ile oluşmuş ve gelişmiş bir alfabesi bulunmamaktadır, bilmem kaç bin sene önce uygur alfabesi, göktürk alfabesi falan filan olduğunu iddia eden tipler çıkacaktır itibar etmeyiniz   Gerçekten bu topluma ait olsalar idi ve bu toplumun ihtiyaçlarını karşılayan ve toplumda genel kabul görmüş, benimsenmiş alfabeler olsalar idi muhakkak şu an hala kullanılır olurlardı

Okur yazarlık sadece devlet bürokrasisinde gerek duyulan birşeydi, bunun için de son binlerce yıldır bu coğrafyada genel geçer kabul görmüş arap alfabesi ve farsça ağırlıklı dil kullanılmıştır, osmanlının yükseliş döneminden son dönemine kadar bol miktarda resmi yazışmanın birebir çevirileri bolca mevcut olup bunları günümüz Türkçesi ile anlayabilene aşk olsun, tek tük arada türkçe olduğunu zannettiğimiz ve anlayabildiğimiz kelimelere denk gelirsek seviniyoruz

Gelelim ikinci bombaya Cumhuriyetin yalan propagandasına; Cumhuriyetin başarısı! % 5 olan bu okur yazarlığı % 90 üzerlerine çıkarmış olmasıdır, işin aslına bakarsanız kitap okuma oranı 100 kişiye düşen kitap okuma oranı 5, yani %5. Hiç birşey değişmemiş aslında (Halka kullanmadığı, talep etmediği, ihtiyaç duymayacağı bi yetenek kazandırılmış gibi görünüyor sadece )

Matbaa var, seri üretim var, kitaplar ucuz, kütüphaneler bolca mevcut ,sadece okur yazar oranı yükselmiş ama okuyan yazan, merak eden, öğrenmeye çalışan, araştıran oranı hiç değişmemiş

Sen halkı okur yazar yapmışsın ama okuma yazma, öğrenme, kendini geliştirme istek ve ihtiyacını düzgün bir eğitimle halkına verememişsin, sadece rakamlarla manipülasyon yapıyor, kendini kutsamaya ve milleti avutmaya çalışıyorsun, millet de ekserisi bu palavraları yutuyor, öte yandan nüfusun eğitimli eğitimsiz yarıya yakını lozanın 2023 de sona ereceğine inanabiliyor,( Allahtan 2023 ü görebildik:)) düşük eğitim ve zekaya sahip bi % 10-15 lik dilim de Dünyadan aya çift şeritli otoban yapıyoruz desek inanacak halde 

Cumhuriyet palavraları da esfanedir ha bu arada, arap masallarını aratmayacak düzeyde hem de, boş bi vakitte bu konuda bi başlık açılırsa çok tutacaktır muhtemelen  

Konuyu açan sıçmış sen de sıvamışsın.

Türkiye batılıların kendi yahudi dinlerine yaptığı gibi Arap dinine hiçbir zaman tam olarak meydan okuyamadi.

Bizde VlNatidakine benzer bir reform süreci yasananadi. Bugün toplum hala 7 yy Arap mitolojisinin etkisinde inim inim inliyor.

Sırf şu faiz dayatması ile ekonomimizi kendi ellerimizle mahvettik 21. Yy'da.

Atatürk Türkiye'yi arapciligin zincirlerinden kurtarmak adına herşeyi yaptı. İnsanların aklını özgür kılmak için herşeyi yaptı.

Ancak bugün geldiğimiz nokta yine Arap dininin emrettiği kölelik.

Benim varsayımım, zamanının en teknolojik aletinin yasaklanmasından daha masum. Sen önce dilinin ucundakini, konu sahibine ve bana bulaştırmaktan vazgeç.

"bilmem kaç bin sene önce uygur alfabesi, göktürk alfabesi falan filan olduğunu iddia eden tipler çıkacaktır itibar etmeyiniz"

"Gelelim ikinci bombaya Cumhuriyetin yalan propagandasına; Cumhuriyetin başarısı! % 5 olan bu okur yazarlığı % 90 üzerlerine çıkarmış olmasıdır, işin aslına bakarsanız kitap okuma oranı 100 kişiye düşen kitap okuma oranı 5, yani %5. Hiç birşey değişmemiş aslında (Halka kullanmadığı, talep etmediği, ihtiyaç duymayacağı bi yetenek kazandırılmış gibi görünüyor sadece )"

İstediğin şey şöyle bir şey sanırım:

Ultimatesimba/Unlimitedyoutube

ArE yOu LeArNiNg YeT? GoOd iTs WoRkInG! lEaRn lEaRn lEaRn lEaRn All Credit goes to -Team Four Star -Toei Animation -Fuugi Tv -Akira Toriyama This Video is not mine. Hey this is Ultimatesimba I do troll, updates, showcases, reaction, mixes, and entertainment. Any Questions or Requests Comment below and see what you want to request and ask questions. Be an Unlimitor By Subscribing now : https://www.youtube.com/channel/UCjDAcemfhGI89ryBUOCVqzg Join the Unlimited Server: https://discord.gg/xxZwAU5 Unlimiting On Twitch: https://www.twitch.tv/simbajenemba Follow Unlimited on twitter: https://twitter.com/ultimatesimba14 Unlimited me on facebook simba mania: https://www.facebook.com/people/Simba-Mania/100014418736675 If you like to donate, donate here: https://www.paypal.me/simbajenemba?locale.x=en_US

https://www.youtube.com/watch?v=v_r34GPqYRM

Konu açılmışken buyrun beraber düşünelim; bu topraklarda matbaa yokken el yazması kitaplar vs var ya insanların ulaşabildiği; sizce mesela her evde Kur'an mushafları var mıydı? İnsanlar Okullarda Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihi vs nasıl öğretiliyordu? Mesela İstanbul'un fethi her sene kutlanıyor muydu? Acaba insanlarımızın bilgi alma imkanı batı medeniyetlerindekilerle paralellik gösterdi mi? Sonuçta matbaa bulunana kadar batıda da bilgiye ulaşma konularında imkansızlıklar vardı. Belki de bu millet geçmişiyle ilgili birçok bilgiyi Cumhuriyet'in kurulmasından sonra öğrendi. Bunları araştıran var mıdır bir bakmak lazım.

Katıldığım, katılmadığım yerler var ama burada konu açanın amacı başka. Matbaanın neden yasaklandığını, matbaa gibi başka yanlış kararları da tartışırız. Ama "Ey millet ecdadınızı, osmanlıyı iyi tanıyın" gibi bir giriş yapılırsa o konuda mantıklı bir tartışma olmaz. Bizim solcuların, muhaliflerin, Atatürkçülerin hatta ateistlerin yaygın sorunu bu. Bir konunun nasıl ele alındığı konu kadar önemlidir. İslam dinine, arap dini, çöl dini, bedevi dini dendiğinde de tartışma başlamadan biter.

Bir başka akıllı "şeyhüislam şeytan icadıdır" diye fetva vermiştir diyor. Osmanlıda ithalat serbesttir. Pek çok alet edavat ülkeye girmekte, kullanılmaktadır. Yabancının yemeğinden, müziğine, gemisine kadar aldığımız şeyler var, bir tek matbaa mı şeytan icadı oluyor?