15 ve 16.yy da Orta Asya'da neler oluyordu?

15. Yüzyıl Türkistanı’nda hala Timurlular etkiliydi. Ancak onaltı, onyedi, onsekiz ve ondokuzuncu yüzyıllarda siyasi yapının değiştiğini görüyoruz. Bu tarihlerde Türkistan Hanlıkları dediğimiz devletler birer siyasi yapı olarak karşımıza çıkıyor. Yöneticileri Cengiz Han soyundan gelmekle birlikte, birçoğu da artık Türkleşmiş idi. Bunlar Hive Hanlığı, Hokand Hanlığı, Kazak Hanlığı, Buhara Özbek Hanlığı, Yarkend Hanlığı gibi devletlerdir.



Bunlara ek olarak yine Cengiz soyundan gelen ama Moğol olarak kalmış Cungar Hanlığı; Cengiz soyundan gelmeyen Yakub Beg’in kurduğu Kaşgar Hanlığı gibi devletler de vardı.



19. ve 20. yüzyıllardan sonra ise önce Rus Çarlığı, ardından da Sovyetler bölgeye hakim oldular ve buradaki devletleri tek tek ortadan kaldırdılar.



Bunların arasındaki siyasi ilişkileri burada anlatmak mümkün değil, oldukça karışık bir ilişki ağı var. Bu saydığım devletleri İslam Ansiklopedisinden teker teker okuyabilirsiniz. Ayrıca Türkler isimli 21 ciltlik eserde Mehmet Alpargu’nun yazdığı “Türkistan Hanlıkları” isimli makaleyi de bulabilirsiniz. Buna ek olarak İlyas Kemaloğlu ve Hayrunnisa Alan hocalarımızın editörlüğünde çıkan Çengizoğulları isimli eseri okuyabilirsiniz. Cungar Hanlığı için ise Ekrem Kalan’ın kitabını okumalısınız. Bunun dışında Serkan Acar’ın ve Muhammed Bilal Çelik’in hanlıklar ile ilgili kitapları var, onlara da bakabilirsiniz.