Fatih, Kanunname-i Ali Osman ve Örfi Hukukun Yazıya Dökülmesi

9:14 ile 10:13 arasında Halil İnalcık bu konuya değiniyor. Batılı terimlerle konuşursak Kayzer-i Rum Fatih Sultan Mehmed Han İslam tarihindeki ilk seküler kanun derleyicidir diyebilir miyiz? Türkî örf Fatih sayesinde İslam uygarlık tarihindeki ilk Şeriat dışı yazılı hukuk mu olmuştur? Görüldüğü kadarıyla evet. Ben bu sonucu çıkardım. Böyle ise Fatih'in tarihimizdeki büyüklüğüne İnalcık hocamızın ağzından bir kez daha tanık oluyoruz. Daha başka çok ilginç noktalara da değiniyor. Fatih rasyonalist İbn-i Rüşd ekoküyle sezgici Gazzalî ekolü arasındaki entelektüel çatışmayı belki de Gazzalî ekolünün zaferinden asırlar sonra resmen tekrardan gün yüzüne çıkarıyor. Fatih Roma başkenti İstanbul'u tekrardan bir küresel megakent olarak ihya ediyor. İstanbul'un bugün dahi öne çıkan ilk büyük ticaret şebekelerine hayat veriyor. Büyük bir imparatorluğun çarklarını döndürebilecek nitelikli bir bürokrasinin yetişmesi için mektepler açıyor. Rönesans'ı bir Türk İslam hükümdarı olarak kucaklıyor.