FİAT LİNEA ELEKTRİKLİ OTOMOBİLE DÖNÜŞÜM (5. sayfa)

quote:

Orijinalden alıntı: enginos

Etox'un içtenlikle yerli otoyu yapmasını isterim.
Bu firma kimse ortada yok iken, sanırım 2010 yılı başıydı, teşvik ve Tubitak desteği başlamamışken bir araç yaptı.
Benim için inanılmaz bir şeydi. TV de izlerken şaşırdım kaldım. Ne önemli bir adım diye düşündüm.

Yerli oto sadece teknolojinin geldiği noktayı ispat eden vesika değil.
Yerli oto Türkiye ye sınıf atlatır.

Ama göreceğiz ki Etox un önü kapalı, yani araç tamam olsa da prosedürü aşması çoook zor.

Tv deki yeşil araç 1 yıl önce yapıldı, plakasına baktınız mı?
Test aracı yazıyor. Kendileri yazmışlar.

İnternet sayfalarında 2010 larda yaptıkları araçlar var, biniyorlar, ama hiç birisinde plaka yok.


Bu ne demek araçlara belge alamadılar demek, alabileceklerini de sanmıyorum.
Zaten onun için ikide bir bakanı, başbakanı bindirip tv lerde boy gösteriyorlar.

Olaki biri elimizden tutar mı diye.

quote:

Orijinalden alıntı: enginos

iyi olur tabiki buluşalım, size mail attım

quote:

Orijinalden alıntı: enginos





Sevgili, forum arkadaşlarım,
Hobi şeklinde başladığımız araç dönüştürme işinde sonuca geldik sayılır.
Bir kaç arkadaş bir araya gelerek Benzinli bir Fiat Linea yı elektrikli araca dönüştürdük.
İlk test sürüşümüzü de yaptık, bir iki ufak eksiğimiz kaldı onlarında üzerinde çalışıyoruz.
Çok yakında adım adım sizlerle bu projeyi paylaşacağız.

Proje Hedefi
Petrol yakıtlı aracın, elektrikli araca dönüşümü





[size=6]1- ARAÇ SEÇİMİ
Biz Fiat Linea aracı dönüştürmeyi tercih ettik.
Çünkü; - söküp takılırken kırılan bozulan parça olduğunda hemen ve uygun fiyata yedek parça bulmak kolay.
- Aracın bagaj ve kaput altı hacimleri elektrikli araç dönüşümü için uygun alan sağlıyor.
- Aracın Canbus sistemi 9 bit ve basit bizi daha az uğraştıracağını düşündük.
- Benzinli araç olduğu için şanzımanı daha seri
- Aracın fiyatı dizellere nazaran daha uygun
- Aracın gösterge paneline müdahale daha kolay.

[size=6]2- HEDEFLERİMİZ
100/200 km menzili olan, 4/8 saat şarj süresi olan, tüm ekipmanları ve aksesuarları çalışan, düz vitesli, seri hareket eden, bir araç yapmayı hedefledik.


[size=6]3- GENEL OLARAK KULLANILAN EKİPMAN
PİL : Sinoply marka 100 ah lik 72 adet Lithium İon Fosfat pil kullandık. Pilleri ikili paralel bağladık ve 120 Volt 24 Kw pil paketi elde ettik. Pil paketlerini öne ortaya ve arkaya olmak üzere 3 kutudan oluşturduk. Her pil kutusuna sigorta ekledik.

BMS : Battery Managment System (pil Yönetim Sistemi), Lithium pillerin şarj, deşarj, ısıtma, soğutma ve pil ile ilgili tüm haberleşmesini sağlayan sistem. Bu sistemi Mini BMS adlı firmadan aldık fakat istediğimiz verimi alamadık. Arkasından Orion firmasından aldık ondan da istediğimiz verimi alamadık. Mini BMS fimasının kartlarından ve Orionun yazılımından çok çektik. Daha sonra EMUS isimli bir üretici ile görüştük, onların BMS lerine bizim geliştirdiğimiz yazılımı yükledik ve istediğimiz gibi çalıştırmayı başardık.

MOTOR : HEPVS firmasının AC-50 serisi motorunu kullandık. Motor yaklaşık 72 Hp güç veriyor. Tam güçte 600 ampere kadar enerji çekiyor.

DC-DC : Pil paketinden aldığı elektriği 12 volt olarak sunan ve araç aküsünü şarj ederek araç aksesuarlarını çalıştıran çevirici biz bu çalışmada 60 amperlik bir dc-dc kullandık.

CONTROLLER : Motor sürücü diye biliniyor. Curtis marka 1238 serisi programlanabilir controller kullandık. Üreticinin desteği ile Kontrollerin yazılımını kendimize uyarladık. Bu firma harika destek veriyor. Ürünleri de çok kaliteli.

Vakum Pompası : Fren vakumunu sağlayan pompa MesDea firmasının ürünü.
Hidrolik Pompası : Direksiyon pompası yerine kullanılan pompa MesDea firmasının ürünü.
Su Pompası : Controllerin soğutması için aracın orjinal radyatör sistemini kullandık. Radyatör suyunu bu pompa ile devridaim yaptık. Satte 1.300 M3 su pompalama kapasitesi var. MesDea firmasının ürünü.
Klima : Master Fluks firmasnın ürünü 5.500 Btu Kapasiteli az tüken bir klima. Aracın orjinal sistemine akuple ettik.
Isıtıcı : Webasto kullanacağız henüz montajını yapmadık. Ürünü webasto firmasından aldık.

Burada yazamadığım detay ürünleri, kablo, soket, vida, sac vb daha sonra ilgili yerinde sizlerle paylaşacağım.

Pil kutularını, controller soğutma plakasını, kablolama ve soket işlerini, canbus yazılımına müdahale edebilmemizi sağlayan yazılımı, BMS yazılımının tamamını, Controller yazılımının değişikliklerini, aks kollarının bağlantılarını, motorun şanzımana montajı için gerekli tüm mekanik dişli, flans, plate vb aksamları, elektronik donanımların tamamını, kendimiz tasarladık ve imal ettik.

bir sonraki yazımda sizlerle bu ürünlerin fotoğraflarını tek tek paylaşacağım.


Selam arkadaşlar işler çok yoğun arada vakit buldukça burada yazmaya çalışıyorum.
Aradan geçen uzun zaman için özür dilerim.

Bir önceki yazımda sizlere kullandığımız ekipmanı tanıtacağımı söylemiştim.

Ana ekipmanlar aşağıda, bunların haricindeki detay ekipmanlar ile, sac, kaynak vb işlere ilişkin kullandığımız ekipmanları da yeri geldikçe tanıtacağım.

Aşağıda verdiğim her ekipmanın fazlası ile benzeri ve eşdeğeri var, biz bunları seçtik sizlerde farklı malzemeler kullanabilirsiniz.




Resimde görülen motor HPEVS firmasının AC-50 serisi motor yaklaşık 72 Hp gücünde 120 volt AC ile çalışıyor, hava soğutmalı, 600 amper gücünde
bu motoru seçmemizin sebebi basit, güçlü, uzun ömürlü olması ve aynı zamanda Türkiye de distribütörü olması.




Pil 100Ah lık 72 adet,
piller 3,6 volt a kadar yükleniyor ve 5c de şarj olabiliyor pilleri ikili paralel bağladık ve her ikisinden tek pil olacak şekilde seri 36 pil elde ederek bağladık.
Bu pile karar vermeden önce 4 değişik pili numune alarak denedik. Kimini pahalı bulduk, kimini verimsiz en son bunda karar verdik.




Controllerimiz forklift için dizayn edilmiş, amatör araç dönüşümlerinde kullanılabiliyor.
Piyasada sadece elektrikli otomobiller için controller üreten firma sayısı az çoğunun ürünlerine istediği fiyat 5.000 usd nin üzerinde.
Curtis gibi Sevcon gibi forklif controlleri üreten firmaların ürünleri de maalesef yazılım olarak elektrikli araçlarla tam uyumlu değil. En büyük sorun aracın beyni ile kontrollerin haberleşmesi (daha sonra detaylı anlatacağım)
İkisi de farklı lisan kullanan bu elektronik ekipmanların, birbiri ile uyumlu haberleşmesi gerekiyor, biz bu sorunu aşmak için ya araç beyninin yazılımını değiştirecektik ya da controllerin yazılımını.
Aracın beyni ile uğraşmak ölüm. Controller üreticisinin kaynak kodları vermesi sonucu; controllere kendi yazılımımızı geliştirip yükledik ve bu sorunu aştık. 4 ay bu işle uğraştık ama başardık.
Üretici firma, araç dönüştürenlere bu controlleri bizim geliştirdiğimiz yazılımla veriyor.






Aracın motorunu sökünce fren vakumu da ortadan gidiyor. Onun yerine elektrikli vakum pompası kullanmak gerekiyor biz mes-dea marka vakum pompası kullandık gayet güzel çalıştı.






Araç da elcon marka AC 220 volt girişi DC 120 volt, 20 amper çıkışı olan 3kw lık şarjer kullandık.
Daha yüksek kapasiteli şarjer de alacağız şimdilik bu yeter 8 saatte aracı doldurabiliyor.





BMS (pil yönetim Sistemi) Emus marka, pilin şarj, deşarj, ısı, güç trafiği ve haberleşme trafiğini yönetiyor.
Çok fazla detay ayarlama var. Bağlaması zor, sökmesi zor, ayarlaması zor hemen tüm BMS lerde aynı zorluklar var.
2-3 tane BMS denedik bunda karar kıldık. Üreticisi ile iyi bir ilişki kurabildik ve BMS yazılımında ciddi değişiklik yaparak kendimize uydurduk.




Aracın tüm vitesleri kullanılıyor.
araba yüklü değilse ve kalkış noktası rampa yukarın değilse ben genelde 2. vitesle kalkış yapıyorum. Elektrik motorunun torku rahatlıkla yetiyor.
hareketsiz iken 1 vitese takıp ayağımı debriyajdan çekinde hiç hareket etmiyor. Bu benim tercihim.
Eğer istersem otomatik vitesli araçlar gibi yavaş yavaş kalkış yaptırabilirim.
Bunu ayarlarken pedal ve controlleri birlikte programlamak gerekiyor.
Teknik olarak biraz detaylandıracağım.
Aracın orjinal pedalının içinde potansiometre var. Genelde hiç basılmadığında 0,1 volt tam basıldığında 2,8 volt üretiyor. Ben controlleri programlarken,
pedalda 0,1 volt gördüğünde ki bu durumda basılı olmuyor, motoru 100 devirde çevir dersem, aracı 1. vitese taktığımda ayağımı debriyajdan çekince araç yavaşça ileriye doğru hareketlenir.

Kavrama, normal araçdaki gibi, krank yerine elektrik motorunun milini kaplinle şanzumana bağlıyoruz.

https://store.donanimhaber.com/17/ad/17/17ad1769a311612f27d0e51b0bcfe63d.jpg

bizim kullandığımız sistem daha karmaşık ve zahmetli ama daha az tüketim var ve daha küçük motor kullanmak mümkün, tercih meselesi, tek vitesli şanzumanlarıda denedik ama
performans ve tüketim değerleri bizim hoşumuza gitmedi

debriyaja bastığımda motor devri gaz pedalına göre ayarlanıyor. eğer ayağım gazda ise motor dönüyor eğer ayağım gazda değil ise devri düşüyor.
Vites değiştirdiğimde tepkiler aynı petrol esaslı araçlardaki gibi
örneğin; araç 2. vites de 60 km hızla gidiyor, ayağımı gazdan çekiyorum, debriyaja basıyorum, vitesi değiştiriyorum,
ayağımı debriyajdan yavaşca çektiğim anda motor devri düşmeye son veriyor şanzumana uyumlu hale geliyor.

https://store.donanimhaber.com/7b/28/26/7b282660b5ebd7ef04283d4d3ac76aaa.jpg




Bir önceki yazımda sizlere ekipmanımızı genel manada tanıtmıştım.

Şimdi bu ekipmanı kullanacağımız aracı ve onun üzerinde ki çalışmalarımızı anlatmaya çalışacağım.

Bu yazıda aracın hazırlanması, motorun şanzımana bağlanmasını, pillerin yerleşimi ve montajını anlatacağım.

Araç Fiat Linea
Sabırsızlıkla teslim edilmesini bekliyoruz.






Aracı teslim aldık, içine son mazotunu koyduk doğru atölyeye.

Önce egzozu söktük, sonra motoru, daha sonrada depoyu ve diğer kalanları

Aracın motor beynini ve motora giden haberleşme, elektrik aksamını tamamen söktük

Aracın parçalarını vidalarını, somunlarını, ilgili parçanın ismini yazarak ayrı vida kutularına koyduk.













Aracı tamamen söktükten sonra üzerinde çalışmaya başladık,

Elimizde ECR100 kurallarını gösteren kitapçık var. ECR100 elektrikli araçların imali, montajı, dönüşümü sırasında dikkat edilecek önemli hususları gösteren kuralları açıklayan kılavuz.

Önce aracın şanzımanını elektrik motoruna montajlama çalışmalarına başladık.

Motorun şanzımana montajı çok önemli. Hata olursa en ufak sıkıntımız balans olur, büyük sıkıntı ise şanzımanın dağılması olur.

Önce aracın orijinal motoru ile şanzımanının bağlantı noktalarını ve motorunun milinin bunlara mesafelerini lazer ölçüm cihazı ile ölçtük.

Bu noktaları alıp solid 2010 da tasarlayacağımız parçalarda ki vida delikleri merkez noktaları için kullandık.

Elektrik Motorunu konik kaplinle volana bağlıyoruz. Kaplinin bir tarafı elektrik motorunun milini sıkıyor diğer tarafından volana bağlıyoruz.
Konik kaplin’ i solid2010 da tasarladık, 80mm lik dolu çelik alıp, onu atölyede cnc tornada işleyerek yaptık.








Yine adapter plate denilen ve motoru şanzımana bağlayan parçayı solid2010 da tasarladık, 60mm kalınlığında 500x400mm boyutlarında kütük alüminyumdan atölyedeki CNC işleme merkezinde işledik. Motoru dik şekilde yerleştirdik, üstüne parçaları tek tek hassas ölçü alarak montajladık.













Kural. ECR100 e göre aracın orijinal kabloları, hiçbir yerde sonradan kullanılan kablolara temas etmemeli.
Pillerin koyulacağı yerleri tespit ettik. Kablolamayı nasıl yapacağımıza karar verdik.
Öne 20 adet arka koltuğun altına 26 adet bagaja da 26 adet pilin montajlanmasına karar verdik.

Her iki pili paralel bağladık. Bu şekilde 72 adet 100 ahlık pili, 36 adet 200 ahlık pil haline getirdik. Onları da seri bağladık. Voltajımız da 3,2x36 adet =130 volt. Kapasitemiz de 3,6x36x200= 26KW oldu. (ileride bunlarn nasıl bağlandığını detaylandıracağım)

Pillerin koyulacağı kutuları solid2010 da tasarladık. Sacları sanayide kestirdik, atölyedeki abkant pres de büktük.
Piller için 2mm sacdan 3 adet kutu yaptık, her kutuda sağda ve solda 6mm fazlalık bıraktık, üstte de kutunun kapağının pilden 3cm yukarıda kalacak şekilde imal ettik.

Kural. ECR100 e göre pil kutularından aracın içine koku duman sızmamalı.
Kutuların ağızlarını dışarı 3cm taşacak şekilde yaptık. Bu sayede kapak koku ve dumanı sızdırmayacak şekilde tasarlanmış oldu.

Kural. ECR100 e göre kutuların içine dışarıdan parmak, vida, tornavida vb bir şey girememeli. Aracın ana şaselerini, kolonlarını, taşıyıcı, destek aksamını keserseniz başka testlere de girmeniz gerekebilir.









Kutuların ortada ve arkada yerleşeceği yerleri kuralı ihlal etmeyecek şekilde kestik, içine kutuları yerleştirdik. Kutuları ana şaseye vidaladık.

Önde ise ön kutu ile motor+şanzuman arasında yeterli boşluk bırakarak profilden tutucular yaptık. Tutucuları ana şaseye vidaladık. Ön kutuyu da profillere vidaladık.

Sonra orta ve arka kutuları araca kaynakladık, korozyon önleyici ve boya uyguladık. Ön kutuyu da dışarıda korozyon önleyici uyguladıktan sonra boyadık.

Kutularımız tamamlandı. Araca montajı yapıldı.






Elektrik motorunun arka tarafına "aracın orjinal motorunun montajlandığı ayağa vidalanacak şekilde" bağlantı ayağı yaptık.

Elektrik motorunu, daha önce montajladığımız şanzıman ile birlikte araca montajladık.





















arkadaşlar kaldığımız yerden devam,
En son yazımızda, motorun şanzımana bağlanmasını, pillerin yerleşimi ve montajını anlatmıştım.

Bu yazımda işin detayına, elektroniğine ve yazılım tarafına gireceğiz.

Motorun şanzımana bağlanması sırasında dikkat edilecek hususları,
Pillerin kutu içerisine nasıl dizildiğini, pillerin bağlanma şeklini,
Controllerin, pil yönetim sistemini, araç beyninin haberleşme mantığını anlatacağım.

Motorun şanzımana ve debriyaja bağlantısı
Elektrik motoru ile şanzımanın arasında bulanan parçamız yani plate in ortasında rulman yatağı var. Burada 100 lük C3 sınıfı rulman kullanılmalı.


plate, flanş, rulman bağlanmış hali

C3 yüksek ısıya ve devire dayanıklı anlamına geliyor. Plate üzerine rulmanı sıkıca pres altında geçiriyoruz. Isıtmıyoruz çünkü rulman çelik plate alüminyum farklı genleşme oranları var, rulmanı sıkıştırma ihtimalimiz var.
Rulman plate üzerine takıldıktan sonra, plate in üzerine flanş takıyoruz. Flanş ortasında kama yuvası var. Kama yuvasının inc olup olmadığını kontrol etmeyi unutmayın. Flanş, plate ve kamayı motor miline geçiriyoruz.


bağlantı çok hassas olmalı

Burada hata oranı 0’ a yakın olmalı, hassasiyet toleransınız mm nin 1/10 u kadar yani 10 micron. Daha fazla hata balans anlamına gelir ki buda debriyajı bozar, ses yapar, vuruntu yapar.
Flanş mutlaka hassas tornada işlenmeli, balansı alınmalı.


plate, flanş ve volanın elektrik motoruna bağlanması



Pillerin Kutulara Yerleştirilmesi
Pillerin içerisinde BMS (Battery Managment System) pil yönetim sistemi bulunmakta. Bizim 3 adet pil kutumuz 72 adet 100 ah lık 3,6 volt pilimiz var.


pas koruyucu sıkılmış ön pil kutusu ve controller kutusu


boş pil kutusunun araca montajı



pil kutusu ve controllerin montajlanmış hali



aman dikkat dc voltaj şakaya gelmez.



controller su soğutmalı arkadaki soğutma ünitesinin tasarımı ve üretimi bize ait


72 pilin 20 adedini ön tarafa, 26 adedini arka koltuk altına, 26 adedini bagaja yerleştirdik. Her kutudaki pillerin ikisini paralel bağlıyoruz ve bu ikili paralel pili diğerlerine seri bağlıyoruz.

Pilleri birlerine bakır levhalarla bağlıyoruz her bir levha 1,5mm kalınlığında, pillerin başlarındaki vidaları çok fazla sıkmıyoruz gevşek de bırakmıyoruz. Vida başlarına koruyucu plastik geçiriyoruz. Pil kutusunu yaparken mutlaka izoleli ekipman kullanıyoruz gözlük takıyoruz. Pil kutusunun içine pil aralarına mutlaka sigorta koyuyoruz. Aksi taktirde elinizden bir anahtar, tornavida düşer ve kısa devre olursa çıkacak yangını kimse engelleyemez. İtfaiye bile.


kutuları kapatıyoruz, tehlike işaretini ekliyoruz.

aracın bağlantılarını tamamlıyoruz (akü, dc to dc vs). yakıt göstergesi artık pil doluluk göstergesi, hararet aynı motor ve controller suyunun ısısnı gösteriyor. İlk şarjı yapıyoruz.
ve ilk deneme marşa basıyoruz.


ilk şarj



oda ne akü lambası yanıyor.

Lineanın motor beyni yok, motoru yok, deposu yok bunlara yok demiyor akü diye tutturdu. Uğraştık ve hallettik.


Controllerin, pil yönetim sistemini, araç beyninin haberleşme mantığı
Her iki pilin üstüne BMS denetleyici ünite takıyoruz. BMS ler pilin voltajını, ısısını, şarj ve deşarj durumunu akım ve amperi denetliyor ve gerektiğinde müdahale ediyor.

Her kutunun içerisinde BMS denetleyici ünitelerin bağlı olduğu ana haberleşme ünitesi var, BMS denetleyici pilden aldığı her türlü veriyi ana haberleşme kutusuna iletiyor. Ana haberleşme kutusu da içinde bulunduğu kutunun her türlü verisini BMS in merkezine iletiyor. BMS merkezi, Controller beyni ve araç beyni ile haberleşerek çalışıyor.

Örneğin, araç hareket halinde giderken ayağınızı gazdan tamamen çektiniz, araçta genel olarak şunlar oluyor.

Araç beyni;
Pedalın hareketini potansiometreden voltaj ölçerek algılıyor, Controllere gücü kes diyor.
Controller;
Gücü kesiyor motoru enerji geri kazanım moduna almak için BMS e sana enerji yollamaya başlıyorum diyor.
BMS pillere enerji girişine uygunum yolla diye controllere bilgi veriyor.

Tüm bu haberleşme araç beyni üzerinden can bus trafiği ile oluyor. Trafik hızı 500kbit

Şimdi bu üç ekipmanın ortak bir dili olmaz ise birlikte uyumlu çalışmaları mümkün değil.
Bu neden ile BMS in ve Controllerin yazılımın baştan yazılması gerekti.


sadece yazılımla olmuyor birde yazılımın verileri için ortak bir bağlantı devresi olmalı, resimdeki devre controllerin araç beyni ile haberleşme trafiğini sağlayan devre

Peki birisi size biz bu arabayı Türkiye de yaptık, yazılımlar bize ait, sürücü bize ait BMS bize ait dediğinde bundan emin olmak için ne demelisiniz?

Controllere/BMS e /Araç beynine bağlan ve bana seri numarasını yazılımdan göster, şimdi bu numarayı ve yazılımın versiyon numarasını değiş, çalışma voltajını düşür, Hız göstergesini 30km/h ye getir,
Öyle kalsın araç çalıştığında da ilerlediğinde de yerinden oynamasın, dediğinizde bunların hepsini 10 dk içinde yazılımla yapabilirse onu alnından öpün ve bilin ki yerli elektrikli otomobil yapılmıştır.

Yerli elektrikli otomobil için 5 şeyi yapabilmelisiniz, araç beyni yazılımı, sürücü beyni yazılımı, bms beyni yazılımı lithium veya daha hafif pil ve aracın kapısı. Bunlar varsa gerisi basit teferruat.

Biz pili, kapıyı, araç beyni yazılımını daha beceremedik.

aracın ilk çalışması ve motor devrinin videosunu yükleyecektim ama beceremedim.

quote:

Orijinalden alıntı: El-Diablo







Vatandaşlarımızın azim ve becerileri takdire şayan, Ağzım açık vaziyette bir solukda okudum. Emeği geçenlere çok ama çok teşekkür ederim.