Ağaç (1936): Necip Fazıl tarafından çıkarılmıştır. A dergisi (1956-1960): II. Yeni akımına destek olmak için çıkarılmıştır. Akbaba (1922-1977): Yusuf Ziya ve Orhan Seyfi tarafından çıkarılan haftalık, siyasi mizah dergisidir. Büyük Doğu (1943-1955): Necip Fazıl Kısakürek’in çıkardığı dergidir. Çınaraltı (1941-1944): Orhan Seyfi ve Yusuf Ziya’nın çıkardıkları Türkçü ve fikir ve sanat dergisidir. Dergâh (1921-1923): İlki Mustafa Nihat Özön tarafından çıkarılmıştır. 1990’da ise Ezel Erverdi tarafından yeniden çıkarılmaya başlanmıştır. Diriliş (1966-1967): Sezai Karakoç tarafından çıkarılmıştır. Genç Kalemler (1910-1912): Ömer Seyfettin ve Ali Cenap tarafından çıkarılmıştır. Hisar (1950-1957/1964-1980): Munis Faik Ozansoy tarafından çıkarılmıştır. Kadro (1932-1935): Yakup Kadri tarafından çıkarılmıştır. Mavera (1976): C. Zarifoğlu, E. Beyazıt, R. Özdenören, M. Akif İnan bu derginin kurucuları arasındadır. Papirüs (1966-1970): Cemal Süreya tarafından çıkarılmıştır. Resimli Ay (1924-1930): Zekeriya Sertel’in çıkardığı “gerçekçi” halk dergisidir. Türk Yurdu (1911-1931): Türk Yurdu Cemiyetinin yayın organıdır. Türk Dili (1951-…): TDK tarafından çıkarılmıştır. Ülkü (1933-1950): Halk evleri tarafından çıkarılmıştır. Yeni Dergi (1964-1975): Mehmet Fuat (Fuat Bengü) tarafından çıkarılmıştır.
EDEBİYATIMIZDA ÖNEMLİ ROMAN KAHRAMANLARI
Tanzimat Edebiyatı
Araba Sevdası: Bihruz Bey, Periveş, Keşfi Bey Cezmi: Cezmi, Adil Giray, Perihan, Şehriyar İntibah: Ali Bey, Mahpeyker, Dilaşup Karabibik: Karabibik, Yosturoğlu, Koca İmam, Huri, Hüseyin, Eftalya Sergüzeşt: Asaf Paşa, Celal, Dilber, Taravet, Cevher Zehra: Zehra, Suphi, Sırrı Cemal Servetifünun Edebiyatı
Aşk-ı Memnu: Adnan Bey, Bihter, Behlül, Nihal, Firdevs Hanım Eylül: Necip, Suat, Süreyya Kırık Hayatlar: Ömer, Behiç, Vadide, Neyyir, Leyla, Selma Mai ve Siyah: Lamia, Ahmet Cemil, Hüseyin Nazmi Mürebbiye: Dehri Efendi, Matmazel Anjel, Şem’i, Sadri Şık: Şatırzade, Şöhret Bey, Madam Potiş Şıpsevdi: Meftun Bey, Edibe Hanım, Kasım Efendi Milli Edebiyat
Yaprak Dökümü: Ali Rıza Bey, Hayriye Hanım, Ferhunde, Leyla, Necla, Fikret Ateşten Gömlek: Ayşe, Peyami, Binbaşı İhsan Çalıkuşu: Feride, Kamuran, Doktor, Hayrullah Bey Handan: Neriman, Hüsnü Paşa, Refik Cemal Nur Baba: Nur Baba, Ziba Hanım, Nigar Hanım, Süheyla Sodom ve Gomore: Leyla, Necdet, Sami Bey Vurun Kahpeye: Aliye, Hacı Fettah, Tahsin Bey Yaban: Ahmet Celal, Emine, Mehmet Ali, İsmail Sinekli Bakkal: Rabia, Osman (Peregrini), Kız Tevfik, Emine, Vehbi Dede Yeşil Gece: Şahin, Kazım Cumhuriyet Edebiyatı
Aganta Burina Burinata: Mahmut, Halil Usta Anayurt Oteli: Zebercet Ayaşlı ve Kiracıları: Ayaşlı İbrahim, Hasan Bey, Buharalı Abdülkerim, Faika, Fuat, İffet Hanım, Şefik Bey Bereketli Topraklar Üzerinde: Yusuf, Köse Hasan, Pehlivan Ali Dokuzuncu Hariciye Koğuşu: Hasta Bir Çocuk, Nüzhet, Doktor Ragıp Fatih-Harbiye: Neriman, Faiz Bey, Şinasi, Macit Huzur: İhsan, Nuran, Suat, Mümtaz İnce Memed: Memed, Hatce, Abdi Ağa Kuyucaklı Yusuf: Yusuf, Muazzez, Selahat- tin Bey Küçük Ağa: Mehmet Reşit Efendi (İstanbullu Hoca), Çolak Salih Matmazel Noralya’nın Koltuğu: Ferit, Nilüfer, Fotika Sözde Kızlar: Behiç, Mebrure, Nafi Bey Tutunamayanlar: Selim Işık, Turgut Özben Yılanların Öcü: Kara Bayram, Haceli, Irazca Ana
TÜRK EDEBİYATINDA SANATÇILARIN UNVANLARI
Istırap şairi: Fuzuli, Sultanü’ş-şuara (şairler sultanı): Baki Hiciv üstadı: Nefi Hacı kalfa: Kâtip Çelebi Zevk-eğlence şairi: Nedim Lale devri şairi: Nedim Vatan şairi: Namık Kemal Hürriyet şairi: Namık Kemal Şair-i Azam: Abdülhak Hamit Tarhan Tezatlar şairi: Abdülhak Hamit Tarhan Üstat: Recaizade Mahmut Ekrem Mistik şair: Necip Fazıl Kısakürek Milli şair/Türk şairi: Mehmet Emin Yurdakul Sokağı getiren romancı: Hüseyin Rahmi Gürpınar Server Bedii: Peyami Safa Ağıtlar şairi: Recaizade Mahmut Ekrem Bayrak şairi: Arif Nihat Asya Evler şairi: Behçet Necatigil Çimdik: Yusuf Ziya Ortaç Kirpi: Refik Halit Karay Yazı makinesi: Ahmet Mithat Efendi Ölüm şairi: Cahit Sıtkı Tarancı İstanbul öykücüsü: Sait Faik Abasıyanık Halikarnas Balıkçısı: Cevat Şakir Kabaağaçlı Deli Ozan, Çamdeviren: Faruk Nafiz Çamlıbel İstanbul şairi: Yahya Kemal Beyatlı Ümmetçi şair: Mehmet Akif Ersoy Sokağı şiire getiren şair: Orhan Veli Kanık Anadolu şairi: Ömer Bedrettin Uşaklı
MİLLİ EDEBİYAT VE CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
İlk çocuk romanı: Mahmut Yesari’nin “Bağrı Yanık Ömer” yapıtı
Röportaj türünün ilk örneği: Ruşen Eşref Ünaydın’ın “Diyorlar ki” adlı yapıtı
Batılı anlamda ilk edebiyat tarihi: Fuat Köprülü
“Milli Edebiyat” ifadesi ilk kez kullanılan: Genç Kalemler
Türk sözcüğünü ilk kullanan şair: Mehmet Emin Yurdakul
Dış Türkleri konu alan ilk roman: Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun “Gönül Hanım” adlı romanı
Cumhuriyet dönemi köy romancılığının ilk örneği: Yakup Kadri’nin “Yaban” romanı
İlk Türk sosyologu: Ziya Gökalp
“Orhun Abideleri”nden ilk söz eden Türk: Necip Asım (İkdam gazetesi 200.sayı)
İlk otobiyografik roman: Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” (Dünya roman tarihinde kahramanın adı verilmeyen ilk romandır.)
İlk TDK roman ödülü: “Suçumuz İnsan Olmak” (1957) adlı yapıtıyla Oktay Akbal
İlk TDK şiir ödülü: “Delice Böcek” şiiriyle Fazıl Hüsnü Dağlarca
Batı nazım şekillerini ilk defa kullanan şairimiz: Edip Ayel (1894-1957)
İlk fütürist (gelecekçi) sanatçımız: Ercüment Behzat Lav
Köyden şehre göçü ilk kez işleyen: Orhan Kemal
Heceyle yazılmış, sanat değeri taşıyan ilk manzum piyes: Yusuf Ziya Ortaç’ın “Binnaz” adlı oyunu
İlk postmodern roman: Oğuz Atay’ın “Tutunamayanlar” adlı romanı
İlk monolog tarzıyla yazılmış ilk roman: Adalet Ağaoğlu’nun “Bir Düğün Gecesi” romanı
Hikâyede gerçek anlamda Anadolu’yu işleyen ilk yazar: Refik Halit Karay
Serbest ölçüyü kullanan ilk şair: Nazım Hikmet
Tiyatroda ilk kadın oyuncu: Afife Jale (Hüseyin Cahit’in yazdığı “Yamalar” adlı oyunda oynamıştır.)
İlk epik tiyatro: Haldun Taner’in “Keşanlı Ali Destanı” adlı yapıtı