AM5 Sistemde yaşadığım Expo sorunu ve çözümü

Xallez

Binbaşı

1800 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Sizlere 2 gündür başımdan geçen ve beni çıldırtma noktasına gelen AMD Expo ve soğutucu kaynaklı sorundan ve çözümünden bahsetmek istiyorum.
5600x - 3070ti tabanlı bir AM4 sistemim vardı. Ben bu sistemi 7800x3d - 4080 tabanlı bir AM5 sisteme yükselttim. Sorunlara geçmeden önce sistemin tam halini paylaşayım.

Kasa: Asus Tuf Gt501
Anakart: Asus Tuf x670E Plus Wifi
İşlemci: AMD 7800x3d
Soğutucu: Thermaltake TH240
RAM: Gskill Trident Z5 Neo 2x16GB CL30 6000Mhz ( Kullandığım RAM'ler anakartın destek listesinde bulunuyor.)
Ekran kartı: Galax Rtx 4080
SSD: Kingston KC3000 2TB x 2 adet
Güç kaynağı: Deepcool PX1000G

Gelelim başıma gelenlere;

Sistemin montajını yaptım. Windows kurmadan önce ilk iş, daha önce Asus'un sitesinden indirdiğim güncel bios'u yükledim ve AMD expo1 profilini aktif ettim. Ardından windows kurulumunu yaptım. Her şey sorunsuz ilerlerken GPU sürücüsünü kurmak isterken setup dondu. Burada ilk sinyali verdi sistem. Sistemi yeniden başlatmak istedim. Bu seferde sistem açılmadı. Döngüye girmiş gibi sistem boot etmeye çalışıyor ama edemiyor tekrar kapanıyor ve bu ben sistemin enerjisini kesene kadar devam ediyordu.

Soğutucumun performansından önceki sistemimde çok memnun olmadığım için önce macunu temizleyerek tekrar sürdüm. Ardından da bios'a girip işlemci daha serin çalışsın düşüncesiyle CBP (core boost performance) disable ettim ve ram kaynaklı bir sorunda olabileceği için expo'yu auto'ya aldım. Sistem açıldı. Bir sorun yok gibiydi. Hemen aida64 ile sisteme stres testi yaptım. ( Bu aşamadan sonra ekran görüntülerinde çeşitli parametrelerin durumlarını belirticem. Çözüm buradan çıkacak.)

1.Test:
Koşullar; CBP: Kapalı / Expo: Kapalı / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı

10dk'lık Aİda64 stres testi

AM5 Sistemde yaşadığım Expo sorunu ve çözümü

Sistem düzgün çalışıyor gibi görünüyordu. Ayrıca yeniden başlatmada yaşadığım boot etmeme sorunu yaşanmıyordu. Bu aşamadan sonra sorunun kaynağını tespit etmeye çalıştım.

2.Test:

Koşullar; CBP: Açık/ Expo: Kapalı / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

İşlemcinin 55 derece olması yüksek gibi görünüyordu. Ancak x3d işlemciler normalden sıcak çalıştığı ve soğutucumun çok iyi olmaması sebebiyle kabul edilebilirdi benim için.

3.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Kapalı / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı
10dk'lık Aİda64 stres testi

Sistem hala düzgün çalışıyor. Maks CPU sıcaklığı 79. Sorunun üstüne gitmeye devam.

4.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo1) / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

İşlemci boşta 72 derece. Ayrıca en ufak uygulama açtığımda 80 dereceye çıkıyordu. AMD Expo'nun işlemcinin ısınmasına sebep olduğunu ilk burada fark ettim. Boşta 72 derece gördüğüm için Aida64 ile stres testi yapmayı denemedim bile. Ayrıca sistem elektrik kesilmiş gibi bir anda kapandı ve boot etmedi. Bios pilini çıkartarak bios'u varsayılan hale getirdim.

5.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo2) / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

İşlemci bu kez boşta 76 derece. Değerler çok kötü gelmeye devam ediyor. Ayrıca Expo1 profilinde yaşadığım sorunların benzerlerini bunda da yaşadım.

5.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo Tweaked) / Sıvı soğutucu pompası: AIO soketine takılı
Bu teste ait herhangi bir ekran görüntüsü yok. Çünkü Expo tweaked seçtiğimde sistem boot etmedi bile.

Bu noktadan sonra önce kullandığım psu'yu, elimde bulunan Asus Rog750w ile değiştirdim. Ancak durumda değişiklik olmadı. Ardından anakartın kitapçığını kurcalarken, W Pump soketini gördüm. Bunun ne olduğunu internette araştırdığımda AIO Pump soketinden daha hızlı sıvı dolaşımı sağlayan bir soket olduğunu öğrendim. Sıvı soğutucunun pompası AIO pump soketine takılıyken 1200 rpm ile çalışıyordu.

6.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo 1) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

İşlemci boşta 49 derece. Sıvı soğutucunun pompa devri 3300 rpm. Daha önceki expo 1 profilinde AIO pump soketi ile bu değer 72'ydi. Ciddi iyileşme var.

6.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo 1) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
10dk'lık Aİda64 stres testi

İşlemci test sonunda maksimum 79 derece gördü. Ayrıca sistem stabil. Herhangi bir kapanma ya da boot etmeme sorunu yok.

7.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo 2) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

İşlemci boşta 52 derece. Expo 1 profiline göre 3 derece fazla.

8.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo 2) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
10dk'lık Aİda64 stres testi

Bu test de sorunsuz tamamlandı. Sistem hala stabil. Ancak dikkatimi çeken bir şey var. 10dk'lık test sonucu cpu Expo1 de ortalama 3866mhz, Expo2 de ortalama 3754mhz ile çalışmış. Sanırım soğutucumun yetersizliği sebebiyle "thermal throttling" yaşıyorum.

10.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo tweaked) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

Sıcaklık Expo1'e göre 5 derece, Expo2'ye göre 2 derece fazla.

11.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Açık (Expo tweaked) / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
10dk'lık Aİda64 stres testi

Aida64 stres testleri sırasında aldığım en yüksek sıcaklığı alıyorum. 80 derece. Ancak 3953mhz ile en yüksek ortalama CPU clock değerini de elde ediyorum. Sistem yine stabil çalışmaya devam ediyor.

Bu noktadan sonra W pump soketini kullanırken expo kapatırsam ne olacağını merak ettiğim için son bir test yapıyorum.

12.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Kapalı / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
Sistemin boştaki sıcaklığı

43 derece ile sistem yüksüzken aldığım en düşük sıcaklığı alıyorum. Bu da expo'nun işlemci sıcaklığına etki ettiğini bana bir kez daha gösteriyordu.

13.Test:
Koşullar; CBP: Açık / Expo: Kapalı / Sıvı soğutucu pompası: W pump soketine takılı
10dk'lık Aİda64 stres testi

Bunu şuan fotoğrafları buraya yüklerken fark ettim. 4187mhz ile en yüksek CPU clock değerini elde etmişim. İşlemci ne kadar serin çalışıyorsa o kadar performans veriyor elbette.

Sonuç:

Tüm bu süreç bana gösterdi ki AMD Expo işlemci sıcaklığını ciddi derecede arttırıyor. İyi bir soğutma olmaz ise sitem stabil olamıyor. Ama forumlarda neden buna dair bir bilgi göremedim bilmiyorum. Hatta expo açmanın sıcaklığa çok az etkisi olur yazanı görmüştüm.
AIO pump - W pump konusu ise tamamen benim cahilliğim. Neden daha önce merak edip bu soketi araştırmamışım bilmiyorum.
Sistem şuan stabil. Herhangi bir kapanma, boot edememe sorunu yok. Sadece normalden bir 10 derece kadar sıcak çalışıyor. O da benim 240mm'lik bir sıvı soğutucu kullanıyor olmamdan ve bu soğutucunun muhtemel bir pompa arızası bulunmasından kaynaklanıyor olabilir.( ciddi bir vızıltı sesi var)

Son bir bilgi:

AM5 sistem kullananların hepsinde olduğu gibi bende sistemin açılış süresinden şikayetçiydim. Bu nedenle "Memory context restore" ayarının durumlarına göre aldığım boot sürelerini paylaşıyorum.
Auto: 62sn
Enable: 36sn
Disable: 59sn

Bu sorunu da Memory context restore "Enable" ederek çözdüm.

Buraya kadar okuyan herkese teşekkürler. Aslında bu testleri ve ekran görüntülerini sorunu tespit edebilmek ve çözmek adına kendim için hazırlamıştım. Ancak belki birilerinin işine yarar diyerek paylaşmak istedim. Umarım benzer sorunlar yaşayanlara fikir verebilirim.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Xallez -- 8 Ocak 2024; 18:24:24 >

AM5 Sistemde yaşadığım Expo sorunu ve çözümü

Benzer içerikler