Dünyanın ilk bağımsız ekran kartı 25 yaşına girdi

Bant genişliği yakın oranda artmış ya. O önemli.

Çok da güzel anlatmış teşekkürler  

Rica ederim. Benlik bir şey yok, olay doğru prompt yazmakta. Daha kapsamlısını çıkarttım. (Bu yazının yazılmasında Nvidia'nın desteği ayrı bir incelik)

- - - - -

Anladım, tüm kart özelliklerini içeren daha kapsamlı bir analoji yapayım. Yani, sadece bellek veri yolunu değil, diğer bileşenleri de otobüs analojisine dahil edelim. Kartın tüm özelliklerini bir şehirdeki ulaşım sistemi olarak düşünelim.

GPU'yu Şehir Ulaşım Sistemi Olarak Düşünelim

1. Yollar ve Otobüsler (Bellek Veri Yolu ve Bellek Hızı)

• Yol genişliği (veri yolu genişliği): Bellek veri yolu, otobüslerin kullandığı yol gibi. Yollar ne kadar genişse (128-bit, 256-bit, 384-bit gibi), aynı anda o kadar fazla otobüs (yani veri) taşıyabilir. Eski kartlarda yollar daha dar (GeForce 256'daki 128-bit yol gibi), bu yüzden aynı anda daha az otobüs geçebilir. Modern kartlarda yollar biraz daha geniş (RTX 4090’daki 384-bit), ama daha önemlisi otobüsler daha hızlı.
• Otobüs hızı (bellek frekansı ve hızı): RTX 4090'ın bellekleri (GDDR6X) çok daha hızlı otobüsler gibi. Bu hızlı otobüsler sayesinde, yolları daha da genişletmeye gerek kalmadan çok hızlı veri taşınıyor.

2. Yolcu Kapasitesi (Bellek Kapasitesi)

• Otobüsteki koltuk sayısı (bellek kapasitesi): Kartın belleği, otobüslerin kaç yolcu taşıyabildiğine benzer. GeForce 256’da otobüslerde sadece otuz iki veya altmış dört koltuk var (32-64 MB bellek). RTX 4090’da ise yirmi dört bin koltuk var (24 GB bellek). Yani, yeni kartlar sadece daha hızlı değil, aynı zamanda çok daha fazla yolcu taşıyor. Bu da oyunlar ve uygulamalar için çok daha fazla veri saklama ve işleme kapasitesi anlamına gelir.

3. Şehirdeki Ana Caddeler (GPU Çekirdekleri)

• Şehirdeki caddeler ve trafik şeritleri (CUDA çekirdekleri): GPU'nun işlem birimleri, şehirdeki caddeler ve şeritler gibidir. Bu yollar ne kadar çok şeritli olursa, aynı anda daha fazla trafik (veri) akabilir. RTX 4090'daki 16,384 çekirdek, şehirde çok sayıda şeride sahip geniş caddeler gibidir. Bu sayede, aynı anda çok fazla veri işleyebilir ve grafik performansını yükseltebilir. GeForce 256 ise çok az sayıda çekirdeğe sahip (sadece birkaç yüz çekirdek), bu da dar ve yavaş caddelere benzer.

4. Trafik Lambaları (Çekirdek Hızı ve Saat Hızı)

• Trafik lambalarının hızla yeşile dönmesi (saat hızı): Çekirdeklerin hızını, trafik lambalarının hızla yeşile dönmesi gibi düşünelim. RTX 4090’da lambalar çok hızlı yeşile döner (2.5 GHz saat hızı), bu yüzden trafikte hiç bekleme olmaz. GeForce 256’daki trafik lambaları ise çok yavaş (120-140 MHz), bu yüzden sık sık durup beklemek gerekir. Bu, işlemlerin ne kadar hızlı yapıldığını belirleyen ana faktördür.

5. Şehirdeki Kuryeler (RT Çekirdekleri ve Tensor Çekirdekleri)

• RT çekirdekleri (Ray Tracing çekirdekleri): Şehirde özel kuryeler gibi düşün. Bu kuryeler sadece çok özel teslimatlarla (ışın izleme – Ray Tracing) ilgilenir. RTX 4090’da bu kuryeler çok fazla ve çok hızlı, böylece grafiklerdeki ışık ve gölge efektleri inanılmaz gerçekçi olur. GeForce 256'da ise böyle kuryeler yok, bu yüzden bu tip görevler daha yavaş yapılır ya da hiç yapılamaz.
• Tensor çekirdekleri (Yapay Zeka işlemleri): Şehirde akıllı robot kuryeler gibi. RTX 4090, yapay zeka ve makine öğrenimi ile ilgili işlemleri hızlandıran bu robot kuryelere sahip. Örneğin, DLSS teknolojisi ile çözünürlüğü artırıp oyunların performansını yükseltirler. GeForce 256’da bu robot kuryeler hiç yok.

6. Şehirdeki Elektrik Santrali (Güç ve Isı Yönetimi)

• Elektrik santrali (TDP - güç tüketimi): Şehirdeki tüm bu otobüsler, yollar, kuryeler, caddeler enerjiye ihtiyaç duyar. RTX 4090 büyük bir şehir gibi, 450 watt’a kadar güç tüketebilir. GeForce 256 ise çok küçük bir şehir gibi, sadece 30-40 watt güçle yetinir. Daha fazla güç tüketimi, daha büyük performans sağlar ama aynı zamanda iyi bir soğutma ve enerji yönetimi gerektirir.

Gelecek Gelişim – Daha Akıllı Şehir

Gelecekte şehirde yolları çok daha genişletmek zorunda kalmayacağız. Bunun yerine, otobüsleri daha da hızlandırmak ve yeni teknolojiler (daha güçlü RT çekirdekleri, daha hızlı Tensor çekirdekleri) ekleyerek şehri daha verimli hale getireceğiz. Aynı zamanda enerji tüketimini optimize eden yeşil enerji santralleri (daha verimli GPU’lar) inşa edilecek.

Bu şekilde, şehirdeki trafik (veri) hızlanacak, çok daha fazla yolcu (veri) taşınabilecek, ve her şey çok daha sorunsuz ve hızlı ilerleyecek.

Özetle:

• RTX 4090 daha geniş yollar, daha hızlı otobüsler, akıllı robotlar ve büyük bir elektrik santrali ile modern bir metropol gibidir.
• GeForce 256 ise daha yavaş otobüslerle, daha dar yollarla ve sınırlı kapasiteyle küçük bir kasaba gibidir.

Sohbet linki: https://chatgpt.com/share/670998b6-1aa4-8006-ba19-2d98646b2831

Bütün grafiksel işlemleri yapan ilk ekran kartı Geforce 256'ydı. Transform & Lighting işlemini CPU'nun üzerinden almıştı. (HW T&L)

İlk shader'lar HW T&L - Dx7 ile kullanılmıştı. Bunlar piksel tabanlı olmayan ve programlanamayan shader'lardı. Dx8'deki programlanabilir pixel shader'ın temelini oluşturdu.

Tabi başlıkta bağımsız ekran kartı deyince, akla 3D hızlandırma + 2D'yi bir arada yapan ekran kartları geliyor. Onlar Geforce'tan önce vardı:

- Nvidia ve ATi'nin ilk ekran kartları

- 3dfx'in Voodoo Rush, Voodoo Banshee ve Voodoo 3 serisi

- Nvidia Riva TNT ve ATi Rage serisi vb.

Şurda daha detaylı yazmıştım: link